پاسخ وزیر بهداشت به مخالفان طرح تحول سلامت

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما به نقل از روابط عمومی وزارت بهداشت، دکتر سید حسن هاشمی در بیست و دومین مجمع عمومی انجمن اسلامی جامعه پزشکی کشور با اشاره به مطالبی که این روزها درباره طرح تحول سلامت مطرح است، گفت: در اول کار دولت با وجود  آنکه مردم باید دارو را گران‌تر می‌خریدند ، دارو در دسترس هم نبود.

وزیر بهداشت افزود: بر این اساس در یکصد روز نخست فعالیت دولت، تیم مربوطه مشغول رفع این مشکلات شد و تیمی دیگر هم در صدد طراحی طرحی بودند که بتوان بخشی از مطالبات را به انجام رساند.

هاشمی با بیان اینکه آنطور نیست که یک شبه درباره طرح تحول سلامت فکر کرده باشیم، افزود: مشکلات مردم در حوزه سلامت بر کسی پوشیده نیست؛ این مشکلات پیش از این هم گفته شده بود، اما گوش شنوایی وجود نداشت.

وی گفت: از طرفی کسانی که در این دولت کار را در دست گرفتند، از پشت میز دانشگاه نیامده بودند و اطلاعات و تجربه دارند؛ همچنین افراد بین‌المللی به عنوان مشاور انتخاب شدند.

هاشمی افزود: در این راستا طرحی طراحی شد که البته عنوان "تحول" را ما به آن ندادیم بلکه این عنوان در دولت پیشنهاد و تصویب شد و بارها گفته‌ام "تحول" ادعای زیادی است و به زمان و عزم ملی بسیار زیادی نیاز دارد.

تضمین‌های لازم را برای طرح تحول سلامت گرفتیم 
وی با اشاره به آغاز اجرای طرح تحول نظام سلامت از 15 اردیبهشت 93 افزود: در ابتدای کار تصور می‌شد اگر دولت، مجلس و بیمه‌ها حمایت و همکاری نکنند، ابزار و لوازم این کار معطل خواهد ماند؛ مثل همه طرح‌هایی که در کشور آغاز شد و بعد از مدتی سیاستگذاران از آنها حمایت نکردند. به همین دلیل تا جایی که ممکن بود تضمین‌های لازم را برای طرح تحول سلامت گرفتیم که البته مدارک آن هم موجود است.

هاشمی گفت: شرایط آن زمان مثل یک بیمار تصادفی بود که وقتی روی تخت می‌آید، ابتدا مجبورید طحال و بخشی از معده را بردارید و ممکن است مجبور شوید خون مانده هم تزریق کنید و از داروهایی استفاده کنید که در شرایط عادی استفاده نمی‌شوند. 

وی تصریح کرد: بعضی از دوستان از روز اول هنرشان در این بود که مخالفت کرده تا بلکه کسب رای کنند، بیشتر دیده شوند یا شاید هم حداقل کم اطلاع‌اند.

برخی می گفتند، طرح تحول بی‌مقدمه است 
وزیر بهداشت گفت: برخی‌ها بویژه کسانی که مولفه‌ها، پول و اختیار دست‌شان بود مدام این حرف‌ها را تکرار می‌کنند که طرح تحول بی‌مقدمه است و به سرنوشت بقیه طرح‌ها دچار می‌شود. طبیعی است شما که اختیار دارید و پول دست‌تان است اگر حمایت نکنید و سنگ اندازی کنید، هر طرح دیگری هم که باشد با شکست مواجه خواهد شد.

هاشمی افزود: در هر حال با شرایط حوزه سلامت به نظر می‌رسید اقداماتی لازم است ولو اینکه آسیبی هم کنارش باشد؛ مهم این بود که رضایتمندی مردم به طور نسبی تامین می‌شد؛ چراکه ایران جزو معدود کشورهایی است (جزو 35 تا 36 کشور دنیا) که پرداخت از جیب مردم در حوزه سلامت به شدت بالاست. در منطقه خودمان نیز تقریبا بهترین رتبه‌مان از حدود 12 است.

وی گفت: هرچند که در مقایسه با اول انقلاب خیلی اتفاقات افتاده که عمده آن به واسطه باسواد شدن مردم و بخشی هم به دلیل فراهم شدن زیرساخت‌ها در شهرها و روستاهاست، اما اکنون شرایط خوبی نداریم و باید اقدامی شروع می‌شد؛ چرا که به شرایط بحرانی رسیده بودیم. 

اگر دولت و مجلس حمایت نکند طرح زمین می خورد
هاشمی افزود: در هر حال این طرح شروع شد و اکنون اگر بناست حمایت کنند، مشخص است که ادامه می‌یابد و اگر بناست دولت و مجلس حمایت نکنند باز هم طبیعی است که زمین می‌خورد. بنابراین کسانی که آرزومندند این طرح شکست بخورد می‌توانند در این دو بخش وقت بگذارند.

وزیر بهداشت در عین حال گفت: آنچه من متوجه آن هستم این است که امکان برگشت به عقب نیست؛ چرا که تازه بخشی از حقوق مردم محقق شده است.

هاشمی افزود: سیاستمدارانی در دولت و مجلس بودند که فکر می‌کردند سلامت چه فایده‌ای دارد و هر چه در این حوزه هزینه شود، پول در چاه ریختن است؛ چراکه در تولید نقشی ندارد. این درحالیست که امروز کسانی که اقتصاد را می‌فهمند می‌دانند که انسان سالم، محور توسعه است. طبیعی است که افراد باید سالم باشند.

وی گفت: امروز مطالبه‌گری مطالبه مردم شده است و دیگر از بیان ما گذشته است. مردم انتظار دارند، راهی هم برای بازگشت به عقب نیست و هر دولت و مجلسی بیاید باید ادامه دهد. این زنجیره هنوز در مقدمه است و معتقدیم چندین دولت و مجلس باید بیایند و بروند و مسیر را گم نکنند تا سلامت محقق شود.

طرح تحول نظام سلامت عجولانه نیست
هاشمی در پاسخ به برخی اظهارات مبنی بر اجرای عجولانه طرح تحول نظام سلامت، گفت: برخی از آقایان شبهه‌ای ایجاد می‌کنند که این طرح عجولانه شروع شد، منابع آن درست پیش بینی نشد و اکنون به دلیل تقاضای القایی ، هزینه‌های بیمه‌ها افزایش یافته است. 

وی در پاسخ به این عده اظهار داشت: آن زمان که ما طراحی طرح را انجام می‌دادیم، در مباحث مالی افرادی که سررشته دارند، حضور داشتند؛ هم از داخل وزارت بهداشت و هم خارج از آن و همچنین بیمه‌ها که می‌خواستند هزینه‌ها را متقبل شوند. امروز یک سال و نیم از اجرای طرح تحول نظام سلامت می‌گذرد و نسبت به آنچه که پیش بینی می‌کردیم هزینه‌هایمان کمتر است.

تامین اجتماعی هیچ کمبودی از نظر اعتبارات ندارد
هاشمی گفت: اولا تامین اجتماعی هیچ کمبودی از نظر اعتبارات ندارد؛ پولی که مردم بابت حق بیمه می‌دهند اگر به بخش درمان بیاید، نه تنها در درمان کسری نخواهد داشت بلکه اضافه هم دارد. 

وی افزود: مشکل تامین اجتماعی آن است که بالاخره مستمری‌بگیر و صندوق‌های بازنشستگی و ... دارد. اما مساله این است که این‌چنین مسایلی ربطی به طرح تحول ندارد و مشکلی است از جایی دیگر. بنابراین ما هیچ هزینه‌ای به بیمه تحمیل نکردیم.

کتاب تعرفه‌ها حمایت از پزشکان نیست
وی درباره اعتبارات سازمان بیمه سلامت ایرانیان نیز گفت: بارها گفته‌ام که کتاب تعرفه‌ها حمایت از پزشکان نیست، اما بعضی‌ها مغزشان منجمد است و بنا ندارند باور کنند و مدام می‌گویند پول طرح تحول در جیب پزشکان رفته است؛ این ظلم مضاعف است به جامعه پزشکی.

هاشمی در توضیح اجرای کتاب تعرفه‌ها افزود: مشخص بود که بیمارستان‌ها همه ضرر می‌دهند و همه ورشکسته‌اند. از طرفی بحث دریافت‌های غیرقانونی را شاهد بودیم و طبیعی بود که این دریافت‌ها خارج از قاعده بود و اسمش را می‌گذاشتند زیرمیزی. 

وی گفت: بنابراین به دو منظور کتاب تعرفه‌ها اصلاح و اجرا شد؛ نخست اینکه بیمارستان‌ها از ورشکستگی نجات یابند؛ به طوری که اگر طرح دقیق اجرا شود و بیمه‌ها و دولت به تعهدات‌شان عمل کنند بالای 80 درصد بیمارستان‌ها ترازشان مثبت شده و به عنوان واحد اقتصادی عمل کنند. از طرف دیگر با اجرای این کتاب پرداخت از جیب مردم کاهش می‌یافت.

وزیر بهداشت افزود: بیمه سلامت ایرانیان برای اجرای این کتاب، 1000 میلیارد تومان درخواست کرد. به همین منظور سازمان مدیریت در سال گذشته اعتبارات‌شان را 66 درصد افزایش داد. بابت پوشش خدمات در شهرها و روستاها (خدمات بستری در شهرها با فرانشیز شش درصدی و در روستاها با فرانشیز سه درصدی)، نهایتا مقرر شد 1850 میلیارد تومان از بودجه‌ای که داشتیم در اختیار بیمه سلامت ایرانیان قرار گیرد. همچنین مقرر شد که سالانه 100 میلیارد تومان هم به بیمه نیروهای مسلح بدهیم.

هاشمی ضمن اشاره به مشکلات دولت در تخصیص اعتبارات، ادامه داد: اکنون بیمه سلامت ایرانیان هم با رقمی که باید تا کنون هزینه می‌کرده، بسیار فاصله دارد.

قرار بود پوشش بیمه‌ای فقط برای بستری باشد
وی گفت: در این میان دو اشتباه اتفاق افتاد؛ به عقیده من برخی آقایان احساساتی شدند و گفتند دارا و ندار را بیمه کنید؛ این در حالیست که پیشنهاد و مصوبه دولت چهار تا پنج دهک اول بود و برای پوشش بیمه‌ای پنج میلیون نفر، 550 میلیارد تومان پیشنهاد شده بود و از طرفی قرار بود این پوشش بیمه‌ای فقط برای بستری باشد. اما حدود 10.5 میلیون نفر بیمه شدند.

وزیر بهداشت افزود: از طرف دیگر سرانه‌ای که ما برای پنج میلیون نفر در نظر گرفته بودیم، 16 هزار تومان به ازای هر نفر بود و سرانه‌ای که الان بابت هر نفر از این 10 و نیم میلیون نفر باید بگیرند، 32 هزار تومان است؛ این چنین شد که سازمان بیمه سلامت دچار کسری شد که البته قابل پیش بینی بود. هاشمی گفت: در هر حال این موضوع باید اصلاح شود؛ یا باید دولت برای 10 و نیم میلیون نفر اعتبار بگذارد یا باید بازگردیم به آنچه که از اول پیشنهاد کردیم؛ به طوری که افراد متمول حذف شوند و دفترچه‌ها هم صرفا برای پوشش خدمات بستری باشد.

وی افزود: بی‌تردید دولت برای این گرفتاری فعلی راه چاره دارد و برای ادامه آن هم دولت تصمیم خواهد گرفت. برای دولت هیچ جای نگرانی درباره ادامه طرح تحول نیست؛ اما اینکه عده‌ای آن هم در فصل بودجه، به دروغ می‌خواهند مباحثی را القا کنند، جای سوال دارد. 

هاشمی گفت: همواره در فصل بودجه چنین مباحثی را مطرح می‌کنند و به سلامت مردم که می‌رسد، نمی‌خواهند هزینه کنند و پول را می‌برند در دستگاه‌هایی مثل صنعت، راه و جاده و کشاورزی و ... که همه آنها مشکلاتی را برای درمان ایجاد می‌کنند.

وزیر بهداشت افزود: خیلی بی‌انصافند کسانی که لباس سفید تن‌شان است، پزشک هستند و حداقل عنوان اصلاح طلبی را یدک می‌کشند اما با حقوق سلامت مردم اینطور رفتار می‌کنند. باید مراقبت کنیم تا در برنامه ششم توسعه و بودجه سال 95 تصمیم‌گیری درست صورت گیرد. 

سهم مردم در پرداخت هزینه‌های سلامت باید به زیر 30 درصد برسد
وی گفت: بارها در جلسه دولت هم گفته‌ام که هنوز با حق مردم و مباحث مطرح در قانون اساسی خیلی فاصله داریم. طبق برنامه پنجم توسعه سهم مردم در پرداخت هزینه‌های سلامت باید به زیر 30 درصد می‌رسید این درحالیست که به ازای کاهش هر یک درصد، 790 میلیارد تومان باید خرج کنیم و زمانی که وزارت بهداشت را تحویل گرفتیم سهم مردم در پرداخت هزینه‌ها بالای 60 درصد بود. 

هاشمی افزود: از طرفی مگر ما چقدر پول گرفتیم؟ آنچه که روی کاغذ بوده با آنچه که تحویل داده شده، خیلی فاصله دارد. بازرسی کل کشور، دیوان محاسبات، بازرسی ریاست جمهوری، وزارت کشور و ... نیز همه نظارت می‌کنند. ای کاش مخالفان این طرح، مابقی کارها را هم به همین شفافی گزارش می‌کردند.

وزیر بهداشت در پاسخ به اظهاراتی مبنی بر ایجاد تقاضاهای القایی به دنبال اجرای طرح تحول نظام سلامت گفت: وقتی بیمارستان‌ها صددرصد ضریب اشغال دارند و بیماران در راهروها و ... می‌خوابند و حتی در برخی شهرها 130 درصد ضریب اشغال داریم، مشخص است که "تقاضای القایی" معنی ندارد. 

هاشمی افزود: بر اساس آمار ما، مجموع بستری‌های ما پنج درصد افزایش یافته است. مردم نیازمند خدمت هستند، اما جا نداریم که به آنها سرویس دهیم. به عنوان مثال بیمارستان امام (ره) 1000 تخت دارد، بررسی کنید ببینید آیا در طول چند ماه گذشته بیشتر از 10 تخت خالی داشته است؟ ما تقاضای القایی را پیش بینی می‌کردیم و برای آن هم راهکار داشتیم، اما نه در شروع اجرای طرح.

گایدلاین‌ها تدوین و اجرا شوند
وی گفت: انتظارمان آن است که گایدلاین‌ها تدوین و اجرا شوند. البته گایدلاین‌ها را کسی که پول دستش است یعنی بیمه می‌تواند اجرا و رفتارسازی کند. اکنون گروهی مشخص شده‌اند که گایدلاین‌ها را بنویسند و از شما می‌خواهم کمک کنید.

وی درباره مشکلات با بیمه‌ها نیز گفت: در ارتباط با بیمه‌ها چند مشکل وجود داشت؛ یک مورد آن پرداخت‌هاست که توضیح دادم و در این زمینه هیچ تقصیری متوجه وزارت بهداشت نیست. 

هاشمی افزود: البته از دکتر نوربخش (مدیرعامل سازمان بیمه تامین اجتماعی) تشکر می‌کنم و انصافا تلاش زیادی کرد و موفق شد دست‌هایی را قطع کند و در آینده هم مابقی قطع خواهد شد و مجموعه را در اختیار کشور قرار دادند.

وی گفت: البته مشخص است که هیچ فرقی بین مستمری‌بگیران سازمان تامین اجتماعی و کسانی که ما باید جوابگو باشیم، نیست؛ چرا که به پزشکان گفته‌ایم مطب نزنند و اگر من هم پولشان را ندهم، دیگر آبرویی نخواهم داشت. پرستار و کارگر همین طور. این چرخه باید درست شود.

وزیر بهداشت با اشاره به برخی کسورات بیمه‌ای و مباحث این چنینی ادامه داد: مبحث دیگر برخی رویه‌ها در بیمه‌هاست. در این زمینه هم تابع قانون هستیم. خواسته‌ایم که بر اساس کتاب تعرفه‌ها و آنچه که هیات وزیران و شورای عالی بیمه مصوب کرده، عمل شود و تبصره روی تبصره نزنند. در این زمینه دو - سه شب پیش جلسه‌ای داشتیم و تا اندازه‌ای صلح و صفا شد.

تاکید بر اصلاح ساختار نظام سلامت 
هاشمی اصلاح ساختار نظام سلامت را مورد تاکید قرار داد و افزود: خدمت مقام معظم رهبری و دولت عنوان کرده‌ام که درباره طرح تحول نظام سلامت دو موضوع "پایدار بودن منابع" و "ساختار" بسیار مهم است. 

وی گفت: نمی‌توان عنوان تولیت را داشت اما هیچ کاره باشی و مسوولیت را تکه پاره کرد. به عنوان مثال در قوه قضاییه متناسب با جرم صورت گرفته در زمینه سلامت مردم جریمه لحاظ نشود و به همین دلیل همان تقلب در غذا و آب و داروی مردم وجود داشته باشد یا در دولت هم یکی سیگار، یکی روغن و لبنیات و مرکبات و ... مشکل وجود داشته باشد.

وزیر بهداشت درباره منابع نظام سلامت خطاب به حضار افزود: در منابع هم همین طور است؛ چطور بناست هزینه‌هایم را کنترل کنم؛ در حالی که منابعش در اختیارم نیست؟ متاسفم در دولتی که شما حضور داشتید و مجلس هم دست شما بوده، با این تعبیر که ارایه دهنده و فروشنده خدمت نباید یکی باشد، بیمه‌ها از وزارت بهداشت جدا شدند. بیمه‌ها و بهزیستی رفتند جایی دیگر و یک وزارت کار و تعاون هم به آن چسبید. اگر نمونه‌ چنین ساختاری را در دنیا دارید، بگویید.

هاشمی در این باره افزود: داستان تامین اجتماعی قبل از آمدن دکتر نوربخش را هم که همه می‌دانند؛ چه خلاف‌هایی اتفاق افتاد و هیچ کسی صدایش درنیامد، حتی همان کسانی که امروز تریبون در اختیارشان است. 

وی گفت: بعد هم که تامین اجتماعی شد بنگاه‌داری و اکنون هم که سهم عمده‌ای از داروی ما دست تامین اجتماعی است، خدمت هم که مستقیما می‌فروشند و بیمارستان دارند. 

هاشمی افزود: نهایت اتفاقی که افتاد آن بود که منابع را از وزارت بهداشت تحویل جماعتی دادند که تا حرف می‌زنیم 2000 نفر را جمع می‌کنند و ما را متهم می‌کنند. تنها یک کلمه گفتیم آنچه مردم به عنوان حق بیمه می‌دهند باید برود در صندوقی شفاف و غیر از درمان در جای دیگری هزینه نشود. 

وی گفت: وقتی از صندوق فعلی استفاده می‌شود، کار من روی زمین می‌ماند و سلامت مردم تحت تاثیر قرار می‌گیرد. کجای این خلاف مصلحت و عقل و تجربه است. در مورد ساختار حرف ما کاملا روشن، علمی و منطقی است. مشکل کشور ما این است که کسی تصمیم نمی‌گیرد و همه چیز در رودربایستی است؛ یکی رای می‌خواهد و دیگری چیزی دیگر. خیلی چیزها را اگر تصمیم نگیرید نابود می‌شود و دیگر فایده‌ای ندارد.

فی‌فور سرویس یکی از ضعف های نظام درمانی است
وزیر بهداشت درباره پرداخت مبتنی بر عملکرد نیز گفت: "فی‌فور سرویس" را ما ایجاد نکردیم بلکه بیست و چند سال پیش بیمارستان‌ها را خودگردان کردند که البته ما هم صد درصد مخالفیم و معتقدیم که باید مبنا حقوق و البته حقوق عادلانه باشد. این را یکی از ضعف‌های نظام درمانی‌مان می‌دانیم.

هاشمی در ادامه صحبت‌هایش به بازدید از مرز شلمچه و چذابه و مهران و خدمات پزشکان به زائران اربعین حسینی اشاره کرد و در عین حال خطاب به حاضرین گفت: تا عمر دارید از آدم متخلف دفاع نکنید. 

وی با بیان اینکه هیچ امری درست‌تر از راستی و درستی نیست افزود: خدا موهبتی به ما عطا کرده است و بارها خدا را شکر کرده‌ام؛ مطمئن باشید امروز به من بگویند نباش، فردا وضعم بهتر از امروز خواهد بود. ولی امروزی که هستم، آن چیزی را می‌گویم که به آن معتقدم. از آنچه که هست باید مراقبت و دفاع کرد.

وزیر بهداشت درباره تعطیلی مطب‌ها نیز گفت: در روستاها 90 درصد نیروهای طرحی‌ مطب داشتند؛ چرا که وزارت بهداشت با پولی که می‌داد، نمی‌توانست آنها را تامین کند. بر همین اساس تعرفه‌ها را اصلاح کردیم و قرار شد بعد از ظهر مطب نزنند و در کلینیک‌های ویژه فعالیت کنند که البته معنای آن هم تقاضای القایی نیست و مردم آرامش پیدا کردند.

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: این کاری که شروع شده که البته بخشی از حقوق مردم بوده و مهم‌ترین طرحی است که دولت با تاخیری 30 ساله در حوزه اجتماعی آغاز کرده، نیازمند حمایت و همچنین اصلاح است. 

هاشمی افزود: در مقابل اظهارات نادرست سکوت نکنید؛ چراکه وقتی سکوت می‌کنید آن را تایید کرده‌اید. برخی از همین دوستان شما در 10 – 12 سال گذشته که تریبون دست‌شان افتاده، بدترین اهانت‌ها را به پزشکان کرده‌اند و از دزدی و خلاف پزشکان به طمع هر آنچه که شما تعبیر می‌کنید، صحبت‌ کرده‌اند. 

وی گفت: اینکه یک نفر 80 میلیون و 100 میلیون درآمد دارد راست است یا دروغ؟ اگر دروغ است باید آن را بگویید. در مجلس و دولت گفته‌ایم و بارها هم گفته‌ایم هر کسی می‌خواهد تحقیق کند؛ در دانشگاه علوم پزشکی تهران متوسط درآمد یک پزشک نیمه وقت سه و نیم میلیون بود که با اجرای طرح تحول شده 5.5 میلیون. 

سکوت مشکلی را حل نمی کند
هاشمی افزود: پزشک تمام وقت نزدیک به شش و نیم میلیون درآمد داشت که الان به 13و نیم میلیون رسیده است. اما متاسفانه می‌روند انگشت می‌گذارند روی یک کسانی مثل چشم پزشک یا جراح و متخصص قلب؛ چرا از درآمد متخصصان کودکان و عفونی و داخلی صحبت نمی‌کنند؟. جاهایی که لازم است، صحبت کنید و فکر نکنید که سکوت مشکلی را حل می‌کند.

وزیر بهداشت در بخش پایانی صحبت‌هایش گفت: ما طرح‌های متعددی در حوزه آموزش، پژوهش و بهداشت داریم و معتقدیم که درمان بدون شک بخشی از بهداشت است. اگر بیمار به موقع درمان نشود، عوارض متعددی برای فرد خواهد داشت. اگر به درمان کمک کنید، برای کشوری که زیرساخت‌هایش فراهم نیست، به نوعی کمک به آموزش است.

وی در پایان صحبت‌هایش مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی و خدمات و تلاش‌های وی را مورد اشاره قرار داد و گفت: امیدوارم خدا به "نوربخش" کمک کند.