حزب کارگر انگلیس و مسئله یهود

مواضع ضد یهودی و ترکیب آن با حقوق ملت فلسطین و صهیونیسم در کشورهای غربی به ویژه انگلستان ، گفتمانی است که ریشه در بیش از نیم قرن تاریخ اروپا دارد .

دکترحسین مفیدی احمدی پژوهشگر مسائل اروپا ، در این مقاله به بررسی جوانب رویکرد ضد یهودی ، گفتمان ضد صهیونیستی و دلایل و پیامدهای حمایت از حقوق ملت فلسطین در میان احزاب انگلستان  می پردازد. 

اظهارات تعدادی از مقامات و اعضاء حزب کارگر در انتقاد از سیاست های رژیم صهیونیستی، در روزهای اخیر ضمن اینکه موجب توجه مجدد محافل سیاسی، روشنفکری و رسانه ای انگلستان به "مسئله یهود" در این کشور شد، موجی رسانه ای- سیاسی علیه رهبر حزب کارگر و جناح چپ این حزب را به دنبال آورد. به عنوان مثال، در روزهای اخیر، استفاده از عباراتی چون "تمایلات ضد یهودی حزب کارگر افزایش یافته است" پر بسامد بوده است. این تحولات، تعلیق تعدادی از اعضاء حزب کارگر؛ دستور انجام تحقیقات مستقل درون حزبی پیرامون پدیده نژاد پرستی درون حزب کارگر توسط رهبر حزب و همچنین طرح مبحث به کارگیری قوانین جدید درون حزبی برای مقابله با پدیده موسوم به یهودی ستیزی را در پی داشت. 

سئوال اینجاست ریشه های گفتمانی و سیاسی توجه مجدد به "مسئله یهود"؛ اعمال این فشارها علیه کوربین و جناح چپ حزب کارگر و همچنین واکنش های حزب کارگر به این مسئله چیست؟ به نظر می رسد:

1- "مسئله یهود" در انگلستان و در سالهای اخیر بیشتر در چارچوب افزایش گرایشات منتقد سیاست های اسرائیل و حامی حقوق فلسطینیان قابل بررسی است. 

2- برافروختن مناظرات در خصوص گرایشات یهودی ستیزانه حزب کارگر باید در متنی بزرگتر یعنی رقابت احزاب سیاسی و همچنین تلاش گروه های طرفدار اسرائیل برای دور کردن تمرکز از انتقاد از اسرائیل به سمت محکوم کردن منتقدان این کشور دیده شود. 

3- نگرانی از تاثیر اظهارات برخی از مقامها و اعضاء حزب کارگر بر مشروعیت زدایی از موجودیت "دولت اسرائیل" به همراه کاستن از فشارهای وارده بر حزب به ویژه از جانب حزب محافظه کار و گروه های طرفدار اسرائیل را باید از مهمترین دلایل واکنش های گاهی تند رهبران حزب کارگر به شمار آورد.

در سالهای اخیر با به قدرت رسیدن دولت دست راستی نتانیاهو و اعمال سیاستهای ضد انسانی این دولت از یک سو و همچنین امکان یابی پوشش سریع و گسترده جنایات این رژیم از جمله در جنگ غزه که به ویژه حساسیت و نگرانی قشر جوان انگلیسی را بر انگیخته است، تا حدود زیادی "مسئله یهود" در انگلستان را به گرایشات منتقد سیاست های صهیونیستی و حامی حقوق فلسطینیان پیوند زده است. اعتراض گسترده به شهرک‌سازی، ایجاد سازمان های مدافع حقوق فلسطینیان، برگزاری اجتماعات اعتراضی و استفاده گسترده از ظرفیت های فضای مجازی برای محکوم کردن اقدامات رژیم صهیونیستی، از جمله شواهد مثال گسترش گرایشات ضد اسرائیلی در انگلستان هستند. بدیهی است گروه ها و احزاب چپ اروپایی از جمله در انگلستان با توجه به حساسیت های حقوق بشری شان همواره در خصوص ظلم و ستم علیه فلسطینیان حساس بوده اند.

دیگر آنکه با بررسی مقالات و مباحث حوزه روشنفکری در انگلستان این مسئله روشن می شود که بخشهای مهمی از جامعه انگلستان نسبت به مسائلی چون حمایت بی قید و شرط آمریکا از اسرائیل، نقض قوانین بین المللی و اتکا به تروریسم دولتی توسط این کشور و ناکامی سازمان ملل در مجازات این کشور به دلیل ارتکاب جنایات جنگی از جمله در مورد حوادث جنگ غزه حساس شده است. مسئله ای که نشانه ای از شکاف میان دیدگاه عمومی بخشهایی از جامعه و نظام حکمرانی انگلستان است. 

به نظر می رسد یکی از دلایل محبوبیت فزاینده کوربین به عنوان نخستین رهبر یک حزب سیاسی که از حقوق فلسطینیان یاد کرده است نیز به همین مسئله باز می گردد. 

نکته قابل توجه دیگر آن است که با وجود برخی هیاهوهای رسانه ای در خصوص یهودی ستیزی در جامعه انگلستان، این پدیده گسترگی قابل توجهی ندارد. بدیهی است در این نگاه نمی توان طرفداران حقوق فلسطینیان؛ مخالفین صهیونیسم به عنوان یک جنبش سیاسی و یا منتقدین و یا منکران روایت رسمی از هولوکاست را یهودی ستیز نامید. به عنوان مثال خانم"ناز شاه" نماینده‌حزب کارگر در مجلس عوام که در روزهای اخیر به شدت با حملات رسانه ای به دلیل اظهارات ضد اسرائیلی اش مواجه شده است در پیامی اعلام کرده است که: "به نظر من، صهیونیسم مانند القاعده یک جنبش سیاسی است که با نمادهای مذهبی لایه بندی شده است ... صهیونیسم پاسخی است به بیش از هزار سال قتل و عام و آزار و اذیت یهودیان در اروپا توسط افرادی که به دنبال بهانه ای برای اذیت آنان بودند" این پیام  نشانه بارزی از تمایزگذاری پدیده صهیونیسم از پدیده یهود در دیدگاه اوست.

حال ببینیم منشا حمله به حزب کارگر با تابلوی اتهام یهودی ستیزی چیست؟ به نظر می رسد نگرانی های سه گروه یعنی رهبران حزب محافظه کار؛ گروه های طرفدار اسرائیل وجناح راست از محبوبیت فزاینده آقای کوربین و گفتمان چپ حزب کارگر که منجر به واکنش های در ظاهر مجزا ولی در واقع متداخل این سه گروه شده است منشاء اصلی حمله به حزب کارگر با تابلوی اتهام یهودی ستیزی بوده است.

1-رهبران حزب محافظه کار نگران از نفوذ حزب کارگر و در تلاش برای انحراف افکار عمومی هستند.

بخش مهمی از هجمه علیه حزب کارگر با بهانه یهودی ستیزی اعضاء آن توسط رسانه های حامی حزب محافظه کار صورت گرفته است. تلاش برای دور کردن اذهان عمومی از تنشهای داخلی حزب محافظه کار در خصوص مسئله همه پرسی خروج انگلستان از اتحادیه اروپا یکی از دلایل این حمله رسانه ای بوده است. در ضمن نفوذ فزاینده پایگاه حزب کارگر در میان جوانان، اقلیت ها ، طبقه متوسط و کارگران که تا حدود زیادی متاثر از انتقاد به سیاست های اقتصادی سه دهه گذشته این کشور بوده است، موجب نگرانی مقامات حزب محافظه کار شده است.

2-گروه های طرفدار اسرائیل در تلاش برای دور کردن تمرکز از انتقاد از اسرائیل به سمت محکوم کردن منتقدان این رژیم،نیز بخش مهمی از حملات سیاسی و رسانه ای علیه آقای کوربین را سامان داده اند. 

این گروه ها سه هدف عمده را دنبال کرده اند:

الف) تلاش برای برکناری کوربین: آقای کوربین به عنوان منتقد برجسته اسرائیل از سوی گروه‌ها و سازمان‌های صهیونیستی متهم به اهمال‌کاری در مقابله با گسترش اندیشه‌های یهودی ستیزی در درون حزب خود شده است. آقای کوربین با وجود درخواست و فشارهای مقام‌های اسرائیل از جمله سفیر این رژیم در انگلیس و لابی صهیونیستی و برخی اعضای حزب خود، از محکوم کردن گروه‌های حماس و حزب‌الله خودداری کرده است. در ضمن دفاتر پارلمانی کوربین به عنوان مراکز فعالیت گروه های مدافع فلسطینیان و محلی برای ابراز اعتراض نسبت به سیاستهای اسرائیل بدل شده است. 

 ب- تضعیف فعالیت گروه های مدافع حقوق فلسطینیان: موفقیت کارزارهایی چون کمپین تحریمی انزوا، سرمایه گذاری و تحریم علیه اسرائیل (BDS) به عنوان مجموعه ای متشکل از دهها نهاد حقوق بشری در انگلستان که در سالهای اخیر بستر ساز اعمال فشار قابل توجهی علیه اسرائیل بوده است از عوامل نگرانی فزاینده گروه های طرفدار اسرائیل در این کشور بوده است.

 ج- تلاش برای سخت تر و پر ریسک کردن  انتقاد از سیاست های اسرائیل: رسانه های طرفدار اسرائیل در تلاشند تا از واژه "یهودیان" به عنوان یک استوانه برای اسرائیل و صهیونیسم استفاده کنند. به این معنی که هرگونه انتقاد از اسرائیل و صهیونیسم را مترادف با یهودی ستیزی معرفی کند و نگرش نقادانه نسبت به اسرائیل به طور فزاینده به عنوان شاهدی از یهودی ستیزی معرفی شود. این نکته از آنجا غیر منطقی به نظر می رسد که حتی یک سوم شهروندان یهودی انگلستان نیز خود را یا غیر صهیونیستی و یا ضد صهیونیستی می دانند. در واقع برافروختن این مباحث ضمن اینکه مرزهای بین صهیونیسم و یهودی بودن را را کدر می کند، تمرکز را از انتقاد از اسرائیل به سمت محکوم کردن منتقدان اسرائیل منحرف می کند.

3-جناح راست حزب محافظه کار نگران از دست دادن جایگاه

موفقیت آقای کوربین در کسب نزدیک به شصت درصد آراء در انتخابات درون حزبی انتخاب رهبر حزب کارگر با حمایت ائتلافی مردمی از فعالان جناح چپ جوان و حقوق بشری، مهاجران مسلمان و کارگران یقه آبی حاصل شد. جناح راست حزب کارگر امیدوار است موقعیت جناح چپ حزب به رهبری کوربین را که به صورت ناگهانی و کاملا غیر منتظره حزب را از کنترل آنها خارج کرده تضعیف کند. این مسئله شامل گروه های طرفدار آقای کوربین نیز می شود. به عنوان مثال در روزهای اخیر، رسانه های انگلستان بر این ادعا متمرکز شده اند که  کلوپ حزب کارگر دانشگاه آکسفورد و دانشجویان چپ این دانشگاه، واجد انواع مختلفی از مشکل با یهودیان هستند. مسئله ای که تا حدود زیادی به حمایت این انجمن و طرفداران جناح چپ حزب از انتخاب آقای کوربین به عنوان رهبر حزب باز می گردد.

نگرانی از تاثیر اظهارات برخی از مقامها و اعضاء حزب کارگر بر مشروعیت زدایی از موجودیت "دولت اسرائیل" به همراه کاستن از فشارهای وارده بر حزب به ویژه از جانب حزب محافظه کار و گروه های طرفدار اسرائیل را باید مهمترین دلایل واکنش های گاهی تند رهبران حزب کارگر از جمله تعلیق عضویت تعدادی از اعضاء حزب به شمار آورد. 

باید به این مسئله توجه داشت که ساختارهای حکمرانی و حزبی کشورهای اروپایی از جمله انگلستان، قائل به مسئولیت تاریخی حفظ امنیت رژیم صهیونیستی هستند. این حساسیت البته ریشه های ژئوپلتیک و ژئوکالچر دارد. 

با این وجود موفقیت نسبی حزب کارگر در انتخابات شوراها و حکومت های محلی انگلستان با وجود پیش بینی روزنامه های دست راستی که با توجه به جاروجنجال های یهودی ستیزی درآن حزب، این حزب تعداد زیادی از کرسی های خود را از دست خواهد داد نشانه ای از وجود پشتوانه اجتماعی برای مقاومت در برابر این فشارهاست. 

در ضمن نتایج این انتخابات نشانه ای بود بر این مدعا که بخشهای مهمی از جامعه انگلستان با کنشها و تبلیغات گروه های مدافع اسرائیل در انگلستان همراه نیستند.