زنگ خطر استقرار جمعیت در استان تهران باید به صدا درآید

به‌ گزارش خبرگزاری صدا و سیما از پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو (پاون)، "خسرو ارتقایی" در نشست منطقه‌ای کارگروه‌هایی اجرایی مدیریت جامع کیفیت منابع آب با تاکید بر اینکه امروزه به نام توسعه پایدار استان تهران را گرفتار ناپایداری‌های زیادی در عرصه آب و محیط زیست کرده‌ایم، ادامه داد: به دلیل آلودگی‌های موجود چرخه سالم آب کاری بسیار دشوار شده و روند کنونی باعث برهم خوردن تعادل وضعیت کمی و کیفی منابع آبی خواهد شد.

ارتقایی گفت: هم‌اکنون نقش شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نیرو در طرح‌های ملی، منطقه‌ای و همچنین آمایش سرزمینی کمرنگ است و یا حداقل اثرگذاری چندانی ندارد.

وی یادآور شد: حداقل در دو دهه اخیر که بنده به شخصه درگیر مشکلات آبی خطه مرکزی کشور هستم، شاهدم که در تهیه طرح‌های منطقه ای کالبدی و ناحیه ای که ازجانب وزارت راه و شهرسازی در استان تهران و نیز استان‌های همجوار تحت عنوان طرح‌های مجموعه شهری تهیه شده است، دغدغه‌های وزارت نیرو در مورد منابع کمی و کیفی آب مورد توجه جدی قرار نگرفته است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران به برخی تصمیمات گرفته شده در این حوزه اشاره کرد و گفت: در حدود 10 سال پیش شورای عالی معماری و شهرسازی طرح مجموعه شهری تهران را با جمعیتی 18 میلیون نفری و همچنین جمعیتی یک میلیون و 600 هزار نفری برای شهرهای جدید به منظور افق 1410 به تصویب رساند. در آن مقطع وزارت نیرو به صراحت اعلام کرد که برای چنین جمعیتی آب به میزان کافی وجود ندارد، ولی در جلسات عنوان می‌شد که به هر حال این جمعیت روانه تهران خواهد شد و باید تدبیر مناسبی برای رفع این مهم بیندیشیم.

ارتقایی تصریح کرد: در این جلسات مقرر شد تا کمیسیون مشترکی از وزارتخانه‌های کشور، جهاد کشاورزی و نیرو برای جبران کمبود منابع آبی تشکیل شود؛ در نشست‌های این کمیسیون قرار شد تا برای جبران کمبودات موجود، از منابع بخش کشاورزی کاسته و آن را به سایر حوزه‌ها تزریق کنند. اقدامی که امروز شاهدیم در استان‌های البرز، قزوین و تهران گام به گام منابع آب کشاورزی را کاهش داده و آن را در بخش شرب مورد استفاده قرار می‌دهیم.

وی با تاکید بر اینکه چرخه بازگشت پساب به کشاورزی با سرعت زیادی صورت نمی‌گیرد، گفت: در تهران با تمام تلاش‌های صورت گرفته توانسته‌ایم تنها 200 میلیون مترمکعب از منابع جنوب تهران را به دشت‌های همجوار منتقل کنیم. وزارت نیرو باید زنگ خطر بی توجهی به استقرار جمعیت در استان تهران، دامنه جنوبی البرز و قزوین را برای مسئولان تصمیم‌گیر کشور به صدا در آورد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران خاطرنشان کرد: در آمایش سرزمینی ما نباید جمعیتی فراتر از وضعیت موجود را برای این مناطق بارگذاری کنیم؛ چرا که در این مناطق به دلیل آلودگی‌های ناشی از محیط زیست، صنعت و... چرخه سالن آب کاری بسیار دشوار شده است و طرح‌های ما بسیار عقب تر از آن است که بتوانیم آبی را که مصرف می‌کنیم تصفیه کرده و به چرخه طبیعت، زراعت، صنعت و خدمات برگردانیم.

وی با تاکید بر اینکه ادامه روند کنونی باعث بهم خوردن تعادل وضعیت کمی و کیفی منابع آبی در عرصه دامنه‌های البرز خواهد شد، ادامه داد: در جلسات شورای آب باید بحث کیفیت آب و جلوگیری از آلودگی منابع سفره‌های زیرزمینی به شکل جدی پیگیری و جلوی افزایش جمعیت و بارگذاری‌های صنعتی و طرح‌های بزرگ کشور که متاسفانه همچنان در حال ادامه است گرفته شود.

ارتقایی یادآور شد: 30 سال پیش ما ممنوعیت 120 کیلومتری شعاع تهران را داشتیم، ولی امروزه همچنان شاهد توسعه شهرک‌های صنعتی در اطراف تهران به بهانه‌های مختلف هستیم و متاسفانه تا همین یک دهه اخیر مسئولان استانی و محلی سبقت و مسابقه برای راه اندازی شهرک‌های صنعتی داشتند.

مشکلات جدی تهدیدکننده منابع آب شرب سالم بهداشتی

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای تهران به برخی از مشکلات آلودگی منابع آبی مناطق مختلف تهران اشاره کرد و گفت: هم‌اکنون در مسیر شرق به سمت جاجرود 8 هزار واحد ریز و درشت صنعتی مستقر هستند بدون اینکه برنامه ریزی مدونی برای جمع آوری فاضلاب‌های آن‌ها در نظر گرفته شود.

وی ادامه داد: در جنوب تهران نیز سالیان متمادی است که پالایشگاه تهران منابع آب زیرزمینی را مورد تهاجم قرار داده است به طوری که در برخی از چاه‌های اطراف پالایشگاه مردم آب موجود در این چاه‌ها را به عنوان مواد نفتی به فروش می‌رساندند که البته در یک دهه اخیر با تلاش‌های آب منطقه ای تهران، وزارت نیرو و سازمان محیط زیست آب‌های آلوده جمع آوری و نفت آن جداسازی می‌شود.

ارتقایی همچنین به آلودگی منابع آب سطحی نیز اشاره کرد و افزود: با اینکه در چند سال اخیر ما در حوزه رودخانه جاجرود نسبتاً رویکرد حداقل توقف افزایش بار آلایندگی‌ها را داشته‌ایم، اما به هر حال حوزه آبریز به شدت در معرض آسیب است؛ به طور مثال در جاده چالوس شاهد شهر شدن روستاها هستیم و منابع سطحی ما نیز به دلیل ورود آلایندهای فاضلاب‌های انسانی ناشی از افزایش جمعیت این مناطق به شدت در معرض آسیب‌های اجتماعی است.

وی تاکید کرد: امروزه حدود 140 روستای پرجمعیت در حوزه کرج و جاجرود وجود دارد که شاید تنها در 20 روستا جمع آوری فاضلاب صورت می‌گیرد و مابقی همچنان فاضلاب‌های خود را وارد حوزه آبریز و رودخانه‌ها می‌کنند. گاهی عنوان می‌شود که مردم بومی این مناطق حق دارند تا از این منابع استفاده کنند ولی آنچه که در این مناطق در حال بارگذاری است شاید 10 درصد آن‌ها توسط بومی‌های منطقه صورت بگیرد، ولی 90 درصد آن مربوط به مسافرانی است که در این مناطق حضور دارند و اقدام به ویلاسازی کرده‌اند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای تهران خاطرنشان کرد: یکی از تهدیدهای جدی ما در آلودگی منابع آبی محدود سطحی، در رابطه با گسترش بی رویه مناطق مسکونی، شهری و روستایی در بالا دست رودخانه‌هایی است که حوزه آبریز تأمین کننده منابع آب شرب ماست.

ارتقایی درپایان گفت: این مشکلات جدی ما را در بخش تأمین منابع آب شرب سالم بهداشتی با تهدید مواجه کرده است؛ بنابراین باید تلاش کنیم تا با برنامه ریزی مناسب بتوانیم از این آلایندگی‌های محیطی جلوگیری کنیم.