اولین سفر خارجی میشل عون به عربستان

با سفر میشل عون رئیس جمهور لبنان به عربستان که اولین سفر خارجی وی می‌باشد، این سوال مطرح می‌شود که چرا مقصد اولین سفر خارجی وی عربستان است و دوم اینکه این سفر چه آثاری می تواند بر روابط دو کشور و یا منطقه در پی داشته باشد؟

در پاسخ به سوال نخست می توان گفت سلمان بن عبد العزیز پادشاه عربستان بلافاصله بعد از انتخاب میشل عون به ریاست جمهوری لبنان با اعزام فرستاده ویژه به بیروت به طور رسمی از وی برای سفر به ریاض دعوت کرده است. بر این اساس می توان گفت که این میشل عون نبوده که عربستان را برای اولین سفر خود انتخاب کرده، بلکه این عربستان است که برای این سفر پا پیش گذاشته و مقدمات آن  را فراهم کرده است. 

اما اینکه چرا عربستان برای انجام این سفر عجله داشته، به چند عامل بر می‌گردد: نخست اینکه لبنان از جمله کشورهایی است که عربستان به طور سنتی در آن نفوذ داشته و این اعمال نفوذ عمدتا به واسطه سنی های وابسته به خاندان حریری صورت می گرفت اما از آنجا که سعد حریری نتوانست انتظارات عربستان را در سال های اخیر بر اورده سازد و ورشکستگی شرکت وی در اوج مشکلات اقتصادی و کسری بودجه عربستان مزید بر علت شد، به نظر می رسد عربستان در پی بازیابی بخشی از جایگاه قبلی خود در لبنان است. دوم اینکه عربستان در هفته های اخیر به تلاش های جدید برای تشکیل ائتلاف منطقه ای به رهبری خود دست زده است و از این دید لبنان به عنوان یکی از حلقه های این ائتلاف مدنظر قرار گرفته است. در واقع این تلاش ها برای پوشاندن انزوای عربستان صورت می گیرد.  

اما در پاسخ به سوال دوم می توان گفت که هر چند در بر آیند نهایی این سفر می تواند به ترمیم روابط ریاض- بیروت کمک کند، اما آنگونه که از شواهد موجود بر می آید میشل عون در جریان این سفر تنها شنونده نیست و مطالباتی را از عربستان دارد که در جریان مصاحبه خود نیز به صراحت مطرح کرده است. وی در این مصاحبه بر همکاری مشترک با تروریسم تاکید کرد و از انجا که عقیده عمومی بر این است که سرمنشاء تروریسم تکفیری در منطقه و جهان در عربستان و اندیشه وهابیت قرار دارد، از اینرو تاکید میشل عون بر همکاری در مبارزه با تروریسم به این مفهوم است که لبنان انتظار دارد عربستان به استفاده ابزاری از تروریسم تکفیری در لبنان پایان دهد و به تداوم ثبات و امنیت در این کشور کمک کند. 

اما اینکه آیا عربستان به این انتظار لبنان پاسخ خواهد داد یا نه هنوز تردید وجود دارد؛ چراکه هیچ شاخص متقنی در فاصله گیری عربستان از استفاده ابزاری از تروریسم تکفیری مشاهده نشده است و این کشور همچنان در سوریه در قبال گنجاندن فتح الشام یا همان جبهه النصره (که شاخه سوری القاعده محسوب می شود) در فهرست گروههای تروریستی مقاومت می کند. با اینحال در صورتی که  عربستان همانند ترکیه بخواهد رویکرد قبلی خود را در استفاده از تروریسم تکفیری برای مقاصد سیاسی تغییر دهد، با توجه به تحول اساسی در جنگ سوریه بعد از ازادسازی حلب این زمینه و ظرفیت وجود دارد که سفر میشل عون بتواند به سراغازی برای  تنش زدایی در منطقه و پیوستن عربستان به ترکیه در تحولات جدید سوریه تبدیل شود .

------------------------------------

بررسی و تحلیل/  احمد کاظم زاده