متکی: راهبرد آمریکا ضربه زدن به مفاد برجام همزمان با حفظ آن است

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، منوچهر متکی وزیر خارجه اسبق ایران در مصاحبه با شبکه تلویزیونی راشا تودی گفت:ایران با بحران‌های منطقه به طور ریشه‌ای برخورد می‌کند.
وی درباره توافق اتمی ایران و تهدیدات ترامپ به خروج از آن گفت: مذاکراتی جامع برای مدتی طولانی انجام شد. تمامی طرفین بر روی توافقنامه هسته‌ای توافق کردند. تمامی طرفین بر روی فعالیت‌های صلح آمیز اتمی ایران توافق کردند. سپس شاهد آن بودیم که آمریکایی‌ها در زمان دولت جدید این کشور و حتی در دوران اوباما مواضع عملی خود را درباره این توافق تغییر دادند. ما می‌توانیم بگوییم که بسیاری از مفاد توافق از طرف آمریکایی رعایت نشده است و به آن‌ها توجه نشده است. در حال حاضر آمریکا بر روی مذاکره مجدد بر روی توافق و مطرح کردن مواردی که مرتبط با توافق نیستند، تاکید دارد. این موضوع سبب شده است که مقامات ایران بر روی این موضوع تاکید کنند که توافق قابل مذاکره مجدد نیست.
وی افزود:آمریکایی‌ها از همان ابتدای آغاز به کار دولت ترامپ موضوع پایان دادن به توافق هسته‌ای را مطرح کردند. من تصور نمی‌کنم که آمریکایی‌ها به دنبال پایان دادن به این توافق باشند زیرا آن‌ها به خوبی می‌دانند که این توافق تا چه حد برای آن‌ها منافع به دنبال دارد. این توافق منافع زیادی برای تمامی طرفین و به طور ویژه آمریکایی‌ها به همراه داشت.
وی در ادامه در پاسخ به سوال مجری شبکه که پرسید: چه زمانی ایران تصورخواهد کرد که توافق از بین رفته است و فعالیت‌های هسته‌ای خود را از سر خواهد گرفت، گفت: به نظر من اگر تمامی طرفین از توافق خارج شوند به منزله آن است که توافق از بین رفته است. در حال حاضر آمریکایی‌ها موضعی اینگونه گرفته اند. آن‌ها به توافق پایان نداده اند، اما معتقدند که باید شکل توافق را حفظ کنند و به مفاد آن آسیب وارد کنند. این راهبرد آمریکا است. در برهه‌های زمانی مختلف آن‌ها پیشنهادات تحریم ایران را به کنگره ارائه و مشکلاتی را برای تمامی طرفین توافق ایجاد کرده اند.

 

ما هیچ تمایلی به داشتن روابط اقتصادی با آمریکا نداریم
متکی در ادامه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید:واکنش ایران به تحریم‌های جدید چه خواهد بود، گفت: ما هیچ تمایلی به داشتن روابط اقتصادی با آمریکا نداریم. در این حال آن‌ها هم خواهان داشتن روابط با ایران نیستند. تحریم‌های آمریکا برای ما مهم نیستند. آنچه که برای ما مهم است واکنش دیگر اعضای گروه پنج به علاوه یک به این تحریم‌ها است. تاکنون برخی از کشور‌ها نشان داده اند که تحت تاثیر این تحریم‌ها قرار گرفته اند، اما با موضع جدید دولت آمریکا از یک طرف، اتحادیه اروپا و روسیه و چین از طرف دیگر مواضع متفاوتی را نسبت به دولت آمریکا نشان داده اند. اگر آن‌ها مواضع خود را دنبال کنند در این وضعیت آمریکا از موضع خود احساس شرم خواهد کرد و هیچ طرفی از مواضع آمریکا نسبت به این توافق حمایت نخواهد کرد.
وزیر خارجه اسبق ایران در ادامه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: پیشتر فرانسه اعلام کرد که وضع تحریم‌های جدید ضد ایران به خاطر برنامه موشکی آن را بررسی خواهد کرد؛ نظر شما چیست؛ گفت: تا کنون آنچه که اتحادیه اروپا اعلام کرده است در حمایت از توافق بوده است. حمایت از توافق دو بخش مجزا دارد. یک طرف تشویق ایران به پایبندی به توافق است. بخش دوم تعهدات آن‌ها به رفع تحریم‌ها است. عملا آن‌ها رای به رفع تحریم‌ها داده اند. به عبارت دیگر اگر ایران احساس کند که این توافق به نفعش است کاملا به آن پایبند خواهد بود. اگر احساس کند که به نفعش نیست به آن متعهد نخواهد بود. این یک نکته است.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید:رهبر معظم ایران اعلام کرد که استفاده از واحد‌های پول ملی به جای دلار آمریکا سبب می‌شود که ایران و شرکایش در برابر تحریم‌ها ایمن شوند، آیا به نظر شما این روش خوبی برای خروج از وضعیت موجود است، گفت: در کمیسیون اقتصادی اخیر بین ایران و شرکایش، آن‌ها درباره استفاده از واحد‌های پول ملی خود مذاکراتی داشتند. به نظرم این موضوعی جداگانه و موضوعی بسیار مهم است که کشور‌ها باید آن را به دقت در نظر بگیرند.
متکی در پاسخ به این سوال مجری که پرسید: شما معتقدید چه زمانی این موضوع باید روی دهد و از واحد‌های پول ملی به جای دلار استفاده شود، گفت: به نظرم این حرکت به طور ویژه در منطقه ما بین ایران و روسیه آغاز شده است. این موضوع بین ایران و ترکیه آغاز شده است و ممکن است که این موضوع بین روسیه و دیگر شرکا هم آغاز شود. این موضوع می‌تواند بین ایران و بین کشور‌های منطقه و خارج از آن روی دهد. ما تصمیم گرفته ایم که از واحد پول ملی خود در بخش تجاری و در روابط و همکاری‌های اقتصادی استفاده کنیم. به نظرم هر موضوع مهمی باید از جایی آغاز شود. این یک شروع خوب برای از بین بردن اثر یک واحد پول ضد اقتصاد جهانی است. به نظرم این حرکت هم اکنون آغاز شده است.
وزیر خارجه پیشین ایران در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: لودریان وزیر خارجه فرانسه اخیر ایران را به تلاش برای تسلط بر منطقه متهم کرده است و در مقابل سخنگوی وزارت خارجه ایران این اقدام فرانسه را اقدامی یکجانبه نامیده است، از طرف دیگر شاهدیم که حسن روحانی رئیس جمهور ایران ماه گذشته اعلام کردکه هیچ تصمیمی در عراق، سوریه، لبنان، شمال آفریقا و یا منطقه خلیج (فارس) بدون رضایت ایران نمی‌تواند گرفته شود، به نظر می‌رسد که آقای لودریان در اینجا حق داشته باشد، نظر شما چیست، گفت: این به منزله تسلط نیست. این بر مبنای دو راهبرد در رابطه با تحولات منطقه است. برای مثال ما با بحران داعش (گروه وهابی-صهیونیستی داعش) روبرو هستیم. ما با مسائل مربوط به عراق روبرو هستیم. ما با مسائل افغانستان روبرو هستیم. ما با مسائل سوریه روبرو هستیم. ما امروز با مسائل یمن روبرو هستیم. این بحران‌ها متفاوت هستند. مسئله در اینجا نوع نگاه به این بحران‌ها است. زمانی که شما به واقعیت‌های موجود در منطقه نگاه می‌کنید، می‌توانید به نتایجی برسید. اگر شما واقعیت‌ها را دنبال نکنید، آنگاه شما نمی‌توانید به نتایج درست دست پیدا کنید. این یک نکته است. ایران این شانس را دارد تا بهترین راهبرد را درباره بحران‌هایی که با آن‌ها در سی سال گذشته در منطقه با آن‌ها روبرو هستیم، در پیش گیرد.
متکی در پاسخ به این سوال مجری شبکه پرسید: شما در سخنان خود به بحران مهمی به نام یمن اشاره کردید. از حمله سعودی‌ها به یمن به منزله مقابله با نفوذ ایرانی‌ها در یمن تعبیر می‌شود، نظر شما چیست، این موضوع درباره دخالت سعودی‌ها در قطر، سوریه و دیگر جا‌های دیگر هم مصداق پیدا می‌کند، نظر شما چیست، گفت: در یمن اشتباهی صورت گرفت و آن جنگ ضد این کشور بود. این جنگ تجاوزی ضد مردم یمن بود. این یک مشکل است. این یک بحران است. اگر ما به ریشه‌های یک بحران نگاه نکنیم آنگاه نمی‌توانیم راه حلی برای آن پیدا کنیم. این یک نکته مهم است. ایران به بحران‌ها به طور ریشه‌ای نگاه می‌کند. از ابتدا موضع ما بسیار واضح بود. متاسفانه برخی از کشور‌ها سبب تشویق متجاوز به تجاوزگری اش در یمن شدند. آن‌ها به جای میانجیگری و تلاش برای آتش بس و متوقف کردن جنگ و آرام کردن اوضاع به آتش جنگ دامن زدند.

متکی در ادامه در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید:در چهارم نوامبر عربستان سعودی مدعی شد موشکی را که از طرف انصار الله و از خاک یمن به سمت قلمروش شلیک شده بود، رهگیری کرده است، ریاض به فوریت ایران را به خاطر این موضوع سرزنش کرد اما ایران این موضوع را رد کرد چه طور می‌توان گفت که این کار انجام نشده است، گفت: اگر ما به تاریخ یمن نگاهی داشته باشیم هیچ کشوری نتوانسته است که حمله‌ای موفقیت آمیز در گذشته ضد یمن داشته باشد. دولت یمن از چهل سال پیش تاکنون بر موضوع دفاعی خود تمرکز کرده است. امروز آن‌ها به مرحله‌ای رسیده اند که می‌توانند تسلیحات دفاعی و از جمله موشک تولید کنند. این کار زیاد دشواری نیست. یمن از این امکان برخوردار است. نسبت دادن موضوع موشکی به خارج از یمن سیاستی است که از گذشته  شناخته شده است. ایران هرگونه دادن موشک به یمن را به طور شفاف رد کرده است. من می‌خواهم به تلاش‌های ایران برای حل و فصل مسائل منطقه اشاره‌ای داشته باشم. ایران در منطقه غرب آسیا قرار گرفته است. ایران تحت تاثیر هربحرانی قرار می‌گیرد. این موضوع سبب می‌شود که ایران درباره آنچه که در منطقه روی می‌دهد، حساس باشد. آنچه که در یمن روی می‌دهد، آنچه که در سوریه روی می‌دهد، آنچه که درعراق روی می‌دهد، آنچه که در افغانستان روی میدهد، این موضوع امنیت ایران را تحت تاثیر قرار میدهد. این موضوع منافع ملی ایران را تحت تاثیر خود قرار میدهد. ما تلاش می‌کنیم که بهترین راه را برای خروج از بحران‌ها ارائه کنیم. این همان کاری بوده است که ما برای عراق و سوریه انجام داده ایم و تلاش می‌کنیم برای یمن ارائه کنیم. درباره یمن ما چندین دور مذاکره با طرف‌های مختلف داشته ایم. موضع ما کاملا شفاف و واضح است.
وی در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید:بی بی سی مدعی شده است که ایران در حال ساخت پایگاه در سوریه است، واکنش شما چیست، آیا ایران می‌خواهد که حضوری دائمی در سوریه داشته باشد، گفت: داشتن پایگاه نظامی و همکاری نظامی در کشور‌های مستقل دیگر یک حق است. اگر ایران و سوریه و ایران و عراق و ایران و هر کشور مستقل دیگری تصمیم به توسعه همکاری‌های اقتصادی همانند همکاری‌های نظامی خود بگیرند آیا این برخلاف قوانین بین المللی است. نه این موضوعی کاملا طبیعی است.

 

موضع ایران درقبال داعش توجه به ریشه‌های بحران و ریشه کن کردن آن بوده است
وزیر خارجه پیشین ایران درباره گروه وهابی صهیونیستی داعش گفت: به نظرم باید به داعش به عنوان بحران و مسئله‌ای برای تمام جهان نگریست. حالا موسس داعش باید بداند آتشی که برانگیخته است به طوفان بدل شده است. داعش به هیچ چیزی اعتقاد ندارد. داعش ابزاری در دستان آمریکا و اسرائیل و متاسفانه تحت حمایت مالی برخی کشور‌های نفت خیز در منطقه بود تا منطقه را ناامن کنند. هدف آن‌ها نه تنها ناامنی در منطقه بلکه ناامنی در خارج از منطقه بود. امروز ما می‌توانیم تاثیرات اقدامات داعش را در کشور شما (روسیه)، در چین، در شبه قاره هند، در اروپا و دیگر مناطق مشاهده کنیم. این یک بحران است، اما موضع ایران از ابتدا کاملا درست بوده است. موضع ایران توجه به ریشه‌های بحران و ریشه کن کردن آن بوده است. این موضوع سبب شد که ما اعلام کنیم که ما در کنار هر طرفی هستیم که خواهان مبارزه با داعش است. ما در این زمینه با عراق و سوریه همکاری کردیم. خوشبختانه آخرین شهر‌ها در عراق و سوریه از وجود داعش پاکسازی شدند. این یک پیروزی بزرگ بر اساس مقاومت و همکاری قابل اعتماد بین کشور‌های منطقه بود. این موضوع سبب ایجاد اعتماد در بین کشور‌های منطقه شد. این موضوع سبب ایجاد اعتماد بین ایران و سوریه و ایران و عراق و دیگر کشور‌ها شد. ما شاهد آن بودیم که ایران و عراق و هشت سال درگیر جنگ با هم بودند حالا شاهد اعتمادی عمیق بین آن‌ها هستیم. این موضوع بسیار مهمی است.
متکی در پایان در پاسخ به این سوال مجری شبکه که پرسید: آیا اختلافات بین ایران و عربستان می‌تواند اثری منفی بر همکاری آن‌ها در سازمان اوپک بگذارد، گفت:هرگز ایران به نفت به عنوان یک ابزار جنگی نمی‌نگرد. نکته دوم این است که عربستان سعودی از دو سال پیش روابط دیپلماتیک خود را با ایران متوقف کرده است و موضع خوبی برای همکاری در رابطه با بحران‌های کنونی در منطقه ندارد. در رابطه با برخی از موضوعات از جمله اوپک و بهای نفت به نظر می‌رسد که همکاری می‌تواند بین اعضای اوپک بلکه بین اعضای غیر اوپک انجام شود. دلیل این است که نفت بهای واقعی و درست خود را هم اکنون در بازار ندارد. برای کشور‌های تولید کننده نفت این بهای واقعی نیست. ممکن است که ما به دنبال بهای پیشین نفت در بازار‌های جهانی یعنی صد و پنجاه دلار برای هر بشکه باشیم، اما بهای کنونی هم اکنون یک بهای واقعی نیست. در گذشته و در دو یا سه سال پیش متاسفانه سیاست عربستان سعودی حمایت از بهای پایین نفت خام بوده است. من نمی‌خواهم وارد علت‌های این موضوع شوم. این سیاست به منظور فشار بر کشور‌های خاصی در منطقه از جمله ایران، روسیه و عراق انجام شده است، اما در نشست اخیر اوپک بسیاری از کشور‌ها با موضع ایران موافقت کردند.