بررسی یک ساله تدریس کتاب سواد رسانه‌ای در مدارس

نظرخواهی از متخصصان سواد رسانه ای
خانم دانشور: جهت تالیف کتاب ابتدا علاوه بر مصاحبه با ده نفر از اساتید فعال در زمینه ارتباطات در داخل کشور (اساتید دانشگاهها)، با متخصصین شورای تالیف کتاب و برنامه‌ریزی نیز از جمله سرکار خانم‌ها دکتر سلیمی و خانم دکتر صالحی و همچنین سرکار خانم نصیری و جناب آقای غلامحسینی که از متخصیص موضوعی کتاب بودند وهمچنین مدرسین مجرب سواد رسانه ای جناب  آقایان حق‌پناه و واقفی نظرخواهی شد و در کنار آن انجام مکاتبات با سازمانها و نهادهای مرتبط از جمله مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا وسیما انجام شد. پس از تالیف کتاب سپس  بصورت کارگاهی در مدارس اجرا شد.       
        
نظرخواهی  از دانش آموزان در خصوص سواد رسانه ای و استفاده  از رسانه ­های نوین
دکتر دانشور: در انجام نظرسنجی بعمل آمده  با انتخاب تعدادی از استانهای برخوردار و نیمه برخوردار (دارای امکانات رسانه ای ) و با مشورت متخصصین تحلیل محتوا نظرتعداد386 نفراز دختران و پسران استان های آذربایجان شرقی، اصفهان، تهران، البرز ، هرمزگان و تعدادی از شهرستانهای تهران در زمینه سواد رسانه ای و دلیل روی آوری به استفاده از رسانه‌های نوین  در غالب پرسشنامه های طراحی شده و توسط متخصصین انجام شده.  شرکت کنندگان در این نظر سنجی دختران دانش آموز با54 / 50 در مقابل پسران با 46/ 49 درصد در مقام اول بودند و در بین استانها تهران با 41/ 15 و شهرستانهای آن با 30 / 17 و هرمزگان با 04 / 17 درصد میزان افراد شرکت کننده را شامل می شدند.  پرسش های مطرح در نظر سنجی میزان استفاده از هریک از رسانه ها در بین دانش آموزان بود که در این بین تلویزیون با 124 دقیقه در هفته ر مقام اول و تلفن همراه با 34 / 97 صدم دقیقه رتبه دوم و اینترنت با 18/ 89 دقیقه به عنوان سومین رسانه و فیلم و سینما( رفتن به سینما) با 72 دقیقه در هفته رتبه چهارم  و کتاب های غیر درسی با 09 / 71 دقیقه مرتبه پنجم  و بازی های رایانه ای با 68 دقیقه مقام ششم  و موسیقی با 71 دقیقه در طول هفته رتبه هفتم را به خود اختصاص داده بودند .
 
انتقادات مطرح شده به کتاب سواد رسانه ای
بخش خصوص و دولتی متولیان آموزش سواد رسانه ای در دنیا
دکتر سید بشیر حسینی، یکی از مولفان کتاب وعضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما: ضمن احترام به منتقدین کتاب که مهم ترین انتقاد آنها به کتاب رسانه هراسی که در اثر خواندن این کتاب متوجه مخاطبان آن شود که به صراحت میگوییم که هیچک از مولفین چنین دیدگاهی نداشته و با توجه به تجربیات و اتفاقات پیش آمده دراستفاده  بدون آگاهی و دانش لازم و تبعات پیش آمده سعی بر این بوده که خطرات گوشزد شودتا فرزندان این مرز و بوم مصون بمانند و با علم و آگاهی لازم در جهت رسیدن به اهداف خویش و جامعه ایرانی از رسانه‌ها بهره بگیرند.                                               
از انتقادات مطرح شده درباره کتاب سواد رسانه‌ای این بود که منتقدین معتقد بودند که بخش خصوصی باید به این امر ورود کرده و  عهده ­دار تالیف کتاب می‌شد.  باید بگویم آنچه که دردنیا ی امروز شاهد هستیم این است که  متولیان اجرای سواد رسانه‌ای هم بخش خصوصی و هم بخش دولتی است. اگرچه در کشورهایی همچون استرالیا و انگلیس بخش خصوصی در زمینه سواد رسانه‌ای ورود کرده است اما در کشورهایی همچون ژاپن و کانادا نیز نظام آموزشی دولتی متولی سواد رسانه‌ای هستند و پیشرفت‌های آنان در این زمینه خود مویدبلا مانع بودن حضور نظام‌های آموزشی دولتی دراین بحث می باشد.
 
تالیف کتاب سواد رسانه ای شروع یک کار بزرگ و  نظام مند
دکتر سید بشیر حسینی: نگاه انتقادی نقطه شروع پیام است و اولین کسی که نقد می کند خود ما هستیم. همچنین ما معتقدیم این کتاب باید از مقاطع پایین تر یعنی مقطع پیش دبستانی آموزش داده شود و اینکه در انتقادات بیان شده چرا در سطح دبیرستان آغاز شده است ما می پذیریم و این نقد صحیح است. تالیف این کتاب شروع یک کار بزرگ و  نظام مند است. هر چند در آموزش و پرورش ترجیح بر آن شد که که ابتدا در سطحی بالاتر و دبیرستان شروع شود.                   
     
 لزوم اختصاص زمان مناسب برای برنامه‌های سواد رسانه ­ای در رسانه ملی
دکتر بشیر حسینی: لزوم فعالیت صداوسیما در حوزه سواد رسانه ای و اختصاص زمان مناسب برای آموزش سواد رسانه ­ای در برنامه‌های رسانه ملی می تواند تاثیر گذاری بالایی داشته باشد. به نظر من رسانه ملی باید یک درصد از برنامه‌های خویش را برای پرورش تفکر و سواد رسانه ­ای در نظر بگیرد می‌تواند که در جهت بالا بردن سواد رسانه یا جامعه موثر باشد.

اهمیت سواد رسانه ای برای دنیای امروز
آقای حق پناه، دبیر کتاب سواد رسانه‌ای: رسانه در دنیای امروز و در راستای تعلیم و تربیت فرزندان به عنوان یک عامل مداخله‌گر بین والدین و فرزندان است که می‌تواند در پاره ای از موارد تعارض بین والدین و فرزندان را موجب شود و باعث شکل گیری آموزش ناهمسان شود و به همین دلیل قبل از تالیف کتاب سواد رسانه‌ای یک گم گشته وجود داشت، که این کتاب می تواند تا حدودی این خلا را پر کند.
 
اشتیاق و استقبال دانش آموزان از کتاب سواد رسانه ای
آقای حق پناه، دبیر کتاب سواد رسانه‌ای: نشر و توزیع کتاب سواد رسانه‌ای به عنوان مقدمه و شروع برای ورود به عرصه سواد رسانه ای تا حد زیادی توانسته ذهن‌ها را متوجه اهمیت و ضرورت پرداختن به این موضوع مهم کند. از سوی دیگر اشتیاق و استقبال دانش آموزان در زمان تدریس خود نشان دهنده نیاز آنان به داشتن اطلاعات و آگاهی‌های هر چه بیشتر در این زمینه بوده است.   

 

پژوهش خبری // گروه رسانه