بیماری‌های خاموش را بشناسیم

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز فارس، فوق تخصص خون و آنکولوژی در بیمارستان شهید آیت الله دستغیب در زمینه نحوه ایجاد پوکی استخوان گفت: استخوان، بافت زنده‌ای است که از دو لایه داخلی و خارجی تشکیل شده است؛ لایه داخلی ضخیم و تشکیل شده از شبکه‌های محکمی است که توده استخوانی را ایجاد می‌کند.
دکتر اصغر بذرافشان با بیان اینکه در بدن انسان استخوان‌ها به طور مرتب ساخته شده و از بین می‌روند، ادامه داد: به طور معمول، میزان توده استخوانی در سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی به بالاترین مقدار خود می‌رسد، این میزان توده استخوانی در افراد مختلف متفاوت است و به عوامل ارثی، تغذیه، فعالیت بدنی و شیوه زندگی در طول دوره رشد، بستگی دارد.
این فوق تخصص خون و آنکولوژی با اشاره به اینکه در سنین کودکی و جوانی ساخته شدن استخوان، بیش از جذب شدن آن است، اما در سنین بالاتر، بیش از اینکه استخوان ساخته شود، جذب می‌شود، افزود: اگر میزان تخریب استخوان بیش از ساخته شدن آن باشد، فضا‌های بین شبکه‌های داخلی استخوان بزرگ می‌شود و "پوکی استخوان" اتفاق می‌افتد.
بذرافشان با بیان اینکه با ایجاد پوکی استخوان، احتمال بروز شکستگی بیشتر می‌شود، توضیح داد: پوکی استخوان یا استئوپروز"Osteoporosis" به معنی کاهش تراکم استخوان، در پی آن کاهش قدرت استخوان و در نتیجه شکننده شدن آن است.
وی با توجه به اینکه پوکی استخوان می‌تواند در هر استخوانی از بدن ایجاد شود، ولی در ستون مهره ها، استخوان لگن، مچ دست و دنده‌ها شایع‌تر است، ادامه داد: جنسیت، افزایش سن، بعضی از بیماری ها، نژاد و عوامل ارثی، سابقه فامیلی، یائسگی، مصرف بعضی از داروها، رژیم غذایی نامناسب، مصرف دخانیات و الکل، کم تحرکی از جمله عوامل مستعدکننده پوکی استخوان است.
این فوق تخصص خون و آنکولوژی بیمارستان شهید آیت الله دستغیب در زمینه تشخیص این بیماری، گفت: پوکی استخوان اغلب به تدریج، پیشرفت می‌کند و هیچ علامت خاصی ندارد؛ به همین علت، به آن "بیماری خاموش" گفته می‌شود و عارضه اصلی آن، شکستگی در استخوان است.
وی تاکید کرد: افراد بالای ۵۰ سال حداقل هر دو سال یک بار، تست تراکم سنجی استخوان را انجام دهند.
دکتر بذرافشان رعایت داشتن رژیم غذایی، فعالیت بدنی مناسب و پرهیز از مصرف دخانیات را از عوامل مهم برای جلوگیری از پیشرفت پوکی استخوان برشمرد و توصیه کرد: دارو‌های موثر در افزایش توده استخوان با تجویز پزشک مصرف و در صورتی که قادر به انجام روش‌های دیگر نیستید، دست کم سه بار در هفته و هر بار به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ورزشی مانند پیاده روی انجام شود.
او در زمینه درمان بیماران مبتلا به پوکی استخوان و افرادی که کمبود ویتامین دی دارند، با بیان اینکه اساسی‌ترین درمان پوکی استخوان استفاده از مقادیر کافی کلسیم و ویتامین دی است، هشدار داد: تمام بیماران مبتلا به پوکی استخوان باید مکمل‌های دارویی کلسیم و ویتامین دی و همراه با این دو مکمل، طبق نظر پزشک معالج اغلب از یک داروی ضد پوکی استخوان هم، استفاده کنند.
دکتر بذرافشان بیشترین داروی مورد استفاده، قرص آلندرونیت "Alendronate" است که نوع ۷۰ میلی گرمی آن به صورت یک بار در هفته و صبح ناشتا باید مصرف و بعد از آن دست کم تا دو ساعت از دراز کشیدن و خوابیدن امتناع شود.
وی گفت: در صورت عدم موفقیت، می‌توان به جای قرص، از آمپول زولدرونیک اسید "Zoledronic Acid"، نیز هر ۶ تا ۱۲ ماه یک بار به صورت داخل عروقی، استفاده شود.