عرب ويکلي؛ چرا انتصاب پمپئو خبر خوبي براي آنکارا نيست

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا و سيما عرب ويکلي در تحليلي به قلم ياووز بايدار نوشت، صرف نظر از انتظارات بسيار خوش بينانه اي که برخي درباره مناسبات ترکيه و آمريکا دارند،‌ اين مناسبات احتمالا با ورود مايک پمپئو رئيس سابق آژانس اطلاعات مرکزي آمريکا سيا، به وزارت خارجه آمريکا در سمت وزير خارجه آنهم به جاي رکس تيلرسون وزير خارجه سابق، دستخوش تغييرات جدي مي شود.
پمپئو و تيلرسون مشترکات بسيار کمي با يکديگر دارند. تيلرسون نماينده رويکرد ملايم تر آمريکا درباره مسايل مختلف و همچنين اين ايده بود که واشنگتن بايد متحدان خود را نيز مد نظر قرار دهد. با اين حال پمپئو مواضع بسيار شديدتري دارد که اساس آن وفاوداري اش به دونالد ترامپ رئيس جمهور آمريکا است. سياست خارجي آمريکا به اين ترتيب دستخوش تغييرات جدي و تجربه ورود به مسيري تهاجمي تر خواهد شد.

اختلافات دروني در آمريکا درباره سياست هاي مربوط به ترکيه در دوره وزارت خارجه تيلرسون کاملا آشکار بود. کاخ سفيد، پنتاگون و وزارت خارجه آمريکا ديدگاه‌هاي متفاوتي در اين باره داشتند. اختلافات در رويکردهاي ديپلماتيک و نظامي آمريکا در قبال مسئله سوريه به ايران و روسيه اين امکان را داد که نفوذ خود را در منطقه افزايش دهند.
در همين حال، شبه نظاميان يگان‌هاي مدافع خلق که از جمله نيروهاي کليدي در مبارزه با گروه تروريستي(وهابي صهيونيستي) داعش و ديگر گروه‌هاي تروريستي به شمار مي روند به شدت پس زده شده اند و پيشروي هاي ترکيه به داخل خاک سوريه و هدف قرار گرفتن منطقه کردنشين عفرين باعث افزايش تنش هاي دو جانبه به بالاترين سطح شده است. اينکه پمپئو چطور اين بحران را مهار کند اهميتي حياتي براي مناسبات ترکيه و آمريکا دارد. اين امکان نيز وجود دارد که مرحله اي جديد از مچ اندازي سياسي با رجب طيب اردوغان رئيس جمهور ترکيه آغاز شود.
تيلرسون کمي پيش از برکناري، گفتگويي سه ساعت و نيمه با اردوغان داشت و دو طرف بدون مترجم رسمي با يکديگر صحبت کردند که بسيار روشن بود، اين ديدار با هدف بهبود مناسبات صورت گرفت. تيلرسون ميراث سه گروه کاري از کارشناسان ميان رده درباره عراق، سوريه و استرداد فتح الله گولن رهبر مخالفان دولت ترکيه را از خود برجا گذاشت. اين گروههاي کاري به احتمال زياد همچنان به فعاليت خود ادامه خواهند داد با اين حال دستکم تا زماني که پومپئو به عنوان وزير خارجه امريکا تاييد صلاحيت شود نمي توان از آنها انتظار زيادي داشت که اين فرايند نيز خود چند هفته طول خواهد کشيد.
حال اين سئول وجود دارد که در آينده چه خواهد شد. نخست اينکه وزرات خارجه آمريکا در دوره وزارت پمپئو احتمالا رويکردي افراطي تر در پيش خواهد گرفت که همراستا با کاخ سفيد و پنتاگون خواهد بود. داعش و ايران نيز احتمالا در راس برنامه کاري پمپئو خواهند بود. همچنين شماري از ديگر ناظران به اين مسئله اشاره کرده اند که پيش زمينه فکري پمپئو کليساي اوانجليک است. وي ديدگاه‌هايي به شدت ضد اسلامي دارد که مي تواند منجر به همکاري نزديک وي با قدرت هاي منطقه اي از جمله مصر و عربستان سعودي شود که به علت مواضعشان ضد اخوان المسلمين معروف هستند. اگر چنين باشد، پمپئو تا حد زيادي حزب عدالت و توسعه اردوغان را همراستا با ديدگاه‌هايي اخوان المسلمين خواهد ديد و در نتيجه ديدگاه‌هايي انتقادي تر درباره دولت اردوغان مطرح خواهد کرد.
با اين حال بزرگترين قطعه اين پازل رويکرد پمپئو درباره مناسبات شکننده ترکيه و ناتو و نيز نفوذ فزاينده روسيه در تصميم گيري ها در آنکارا خواهد بود. نشانه هاي ضد و نقيض واشنگتن اين جسارت را به اردوغان و ارتش ترکيه داده است که برنامه ضد کردي خود را پيگيري کنند که در واقع چالشي براي موضع رسمي و اعلام شده ناتو است. اردوغان توانست که به اختلافات دروني در واشنگتن پي ببرد. اين در اظهارات تحقير آميز اردوغان درباره تيلرسون پس از برکناري وي کاملا مشهود است.

اردوغان در اين اظهارات گفت، وزير خارجه آمريکا در طول اين ديدار در آنکارا اصلا توان صحبت کردن نداشت و فقط خواستار احترام از سوي جانشينش شد. اين نشانه وجود دارد که اردوغان به مچ اندازي خود که به طور فزاينده اي به واسطه آن معروف است ادامه خواهد داد. اگر پمپئو شدت عمل به خرج دهد، اردوغان کارت ترامپ خود را بازي خواهد کرد که تا حد زيادي استفاده از ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه و سياست هاي حمايتي وي است. روسيه عاملي مهم در قمار رئيس جمهور ترکيه براي تبديل کردن حمله به عفرين به يک نبرد پايدار خواهد بود.
پمپئو ممکن است حمايت و همکاري آمريکا با شبه نظاميان کرد را کاهش دهد اما تقريبا به همين ميزان، احتمال ادامه همکاري آمريکا با اين گروهها وجود دارد. با اين حال به رغم اينکه ايران خط قرمز پمپئو خواهد بود، احساسات گسترده ضد اردوغان در کنگره آمريکا وجود دارد. اين ديدگاهي است که احتمالا پمپئو نيز دارد که اگر نداشته باشد به طور قطع نمي تواند آن را ناديده بگيرد. تغييرات گسترده اي که در حال حاضر در واشنگتن در جريان است که مي تواند پيش درآمد دوره اي جديد از رويارويي هاي فزاينده ميان آنکارا و واشنگتن باشد.