متناسب شدن قیمت ارز؛ شرط رقابتی شدن کالا

مسعود خوانساری در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صداوسیما افزود:​ اگر قیمت ارز متناسب با تفاضل تورم داخلی و خارجی نباشد هیچ وقت نمی توانیم با کالای خارجی رقابت کنیم. به طور مثال اگر تورم در ایران 10 یا 20 درصد باشد در دو سال متوالی به قیمت کالای ایرانی 20 یا 40 درصد افزوده می شود که با ثابت بودن قیمت ارز موجب خواهد شد کالای خارجی در قیاس با کالای ایرانی 20 تا 40 درصد ارزان تر باشد.
وی گفت: تلقی مردم این است که کالای داخلی گرانتر است اما چنین چیزی نیست بلکه به این علت که قیمت ارز ثابت بوده و تورم داخلی روی قیمت اثر گذاشته طبیعتاً جنس داخلی گرانتر به نظر می رسد. مثلاً در سفرهای داخلی همه بیان می کنند سفر به کیش گرانتر از سفر به ترکیه است. واقعیت چنین چیزی نیست از آنجا که قیمت ارز را کنترل می کنیم باعث می شود کالا و خدمات داخلی گرانتر شود.

رئیس اتاق تهران گفت:​ دولت بعد از هجوم کالای خارجی به ایران تعرفه ها را افزایش می دهد. افزایش تعرفه ها یعنی هجوم و زیادشدن قاچاق. اگر قرار باشد تعرفه ها را بیش از اندازه و خارج از عرف افزایش دهیم مسیر برای قاچاق هموار خواهد شد.
خوانساری افزود:​ بهترین راه برای متعادل کردن قیمت ها در داخل کشور این است که قیمت ارز واقعی باشد.

خوانساری افزود:​ در یک جمله محیط کسب و کار ما از نظر قیمت تمام شده باید بهبود یابد. ضمن اینکه در سال هایی که دولت با کمبود منابع نفتی مواجه می شود تنها جایی که دولت به راحتی به آنها فشار وارد می کند بنگاه های تولید است که با فشار مالیاتی، تأمین اجتماعی و شهرداری ها و فرمانداری ها روبرو می شوند و به نوعی یکی از منابع درآمدی آنها همین بنگاه های تولیدی می شود.
رئیس اتاق تهران ادامه داد: ​اگر قیمت ارز متعادل شود شهروندان ایرانی درمی یابند که در بسیاری موارد کالاهای ایرانی گران نیست زیرا کالای خارجی به علت یارانه ای که به ارز می دهیم ارزان به نظر می رسد البته باید تلاش کنیم هزینه های قیمت تمام شده را کاهش دهیم.
خوانساری گفت: برخی از محصولات ایرانی کیفیت بالایی دارند اما در برخی دیگر از محصولات نیازمند بهبود کیفیت هستیم که بهبود کیفیت از طریق رقابت حاصل می شود یعنی اگر بتوانیم رقابت را در داخل کشور ایجاد کنیم هر بنگاهی برای بقاء​ باید رقابت کند از اینرو دنبال ارتقای کیفیت می رود.
وی افزود:​ در کالاهای که رقابت کامل و بخش خصوصی فعال بوده به این درجه از بالندگی در کیفیت و قیمت رسیدیم. در صنایع غذایی مانند لبنیات ، ماکارونی، شیرینی و شکلات بهترین کیفیت را داریم. ماکارونی ایران هم اکنون به کشورهای اروپایی، کانادا و آمریکا با بهترین کیفیت صادر می شود. در لبنیات زمانی وارد کننده بودیم اکنون لبنیات ایرانی با بهترین کیفیت و تنوع مختلف در بازار داخلی و خارجی وجود دارد. در بحث کاشی و سرامیک زمانی از ایتالیا و اسپانیا وارد می کردیم الان به هر دو کشور صادر می کنیم. علت این همه پیشرفت، رقابتی شدن است.

وی اضافه کرد:​ پس از واگذاری ها و اجرای اصل 44 که متأسفانه یکسری بنگاه های شبه خصوصی و غیرخصوصی شکل گرفت این شرکت ها قدری انحصار و شبه انحصار کردند که انحصار از عوامل اصلی عدم رقابت است و مانع بهبود کیفیت می شود.
خوانساری گفت: بعضی ها فکر می کنند اگر با وضع تعرفه مانع واردات شویم کالای داخلی فروش می رود اما من فکر می کنم اگر بتوانیم رقابت در تولید داخل و رقابت میان تولید داخل و خارج ایجاد کنیم فروش کالای داخلی بیشتر می شود.
وی افزود: در موضوع رقابت خارجی هم باید بپذیریم که سرمایه گذاری خارجی و انتقال دانش فنی نقش مهمی در ارتقای کیفیت کالای ما دارد.
خوانساری گفت: واردات ما در سال های مختلف 40 تا 80 میلیارد دلار بوده اما به علت نداشتن تعامل مناسب با دیگر کشورها نتوانستیم این تعاملات را به قراردادهای بلندمدت تبدیل کنیم. با این حجم واردات و در صورت داشتن تعامل خوب با دنیا قطعاً می توانستیم فناوری را منتقل کنیم و کیفیت بسیاری از محصولات مان را بهبود دهیم.
وی افزود:​ فکر می کنم هنوز دیر نشده و درخصوص کیفیت علاوه بر کالاهای داخلی باید بتوانیم در موضوع تولید کالاهایی که مزیت صادراتی داریم با کمک خارجی و ایجاد برندهای داخلی، این کالاها را روانه بازارهای صادراتی کنیم.
خوانساری گفت:​ در بسیاری از محصولات ایرانی می توانیم تولید برند داشته باشیم و آنها را به بازارهای جهانی بشناسانیم. به طور نمونه در حوزه لبنیات برندهای بسیار خوبی داریم که شهرت جهانی دارند و در بسیاری از کشورهای همجوار این برندها توزیع می شود و از آنجا که به برند تبدیل شدند کیفیت اینها تضمین است.
رئیس اتاق تهران ادامه داد: برای اینکه مصرف کننده ها به مصرف کالای ایرانی روی آورند دستگاه های تبلیغاتی مانند رسانه ملی، رسانه های مکتوب و افرادی که در جامعه نفوذ و تأثیر دارند باید اهمیت کالای داخلی را گوشزد کنند.
خوانساری افزود: ضلع دیگر حمایت از کالای ایرانی بخش خصوصی و اتاق های بازرگانی هستند که باید با تقویت کیفیت تولید، کاهش قیمت تمام شده و تولید کالاهای جدید و به روز، مردم را به مصرف کالاهای ایرانی ترغیب کنند.

وی اضافه کرد: آنچه که در این باره مهم است این است که بررسی دقیقی صورت گیرد و با آسیب شناسی مشخص شود علت اینکه مردم خیلی از کالاهای خارجی را به ایرانی ترجیح می دهند چیست تا شعار سال به سرنوشت دیگر شعارهای سال و به همایش، جلسه و پلاکارد ختم نشود.
خوانساری گفت:​ اگر موانع پیش روی تولید رفع شود می توان کالاهایی تولید کرد که علاوه بر بازارهای داخلی به بازارهای بین المللی نیز راه باید کما اینکه هم اکنون کالاهایی از ایران به کشورهای اروپایی صادر می شود که می توان در دیگر کالاها هم به این درجه رسید.
وی افزود:​ مهمترین عاملی که می تواند کالاهای داخلی را رقابت پذیر کند بهبود محیط کسب و کار است اگر محیط کسب و کار بهبودی یابد تولیدکننده ها می توانند کالاهای بسیار باکیفیت تولید کنند.
خوانساری درباره علت قیمت تمام شده بالای کالا در ایران گفت:​ در قیمت تمام شده چالش های زیادی وجود دارد که باید رفع یا تعیین تکلیف شود که یکی از آنها موضوع ارز است.
وی ادامه داد: در بحث صادراتی آنچه مهم است این است که آیا کالای صادراتی مزیت و ارزش افزوده دارد؟ این وقتی مؤثر است که یارانه هایی که به یکسری مواد خام می دهیم درنظر بگیریم. اگر قیمت انرژی را شفاف نکنیم معلوم نیست بسیاری از کالاهایی که صادر می کنیم آیا صرفه اقتصادی دارد یا خیر. از اینرو باید کالایی را که مزیت اقتصادی برای ما درند ارتقای کیفیت داده و صادر کنیم.
خوانساری گفت:​ هرقدر بتوانیم تولید انبوده داشته باشیم قیمت تمام شده کاهش می یابد و می توانیم هر روز فناوری و نمونه های جدید را ارائه کنیم این هم زمانی شدنی است که بتوانیم بازارهای صادراتی پیدا کنیم. افزایش تولید و صادرات به افزایش کیفیت محصول داخلی هم کمک می کند که البته تعامل با دنیا نیز کمک کننده اصلی است.
وی افزود:​مشکل اصلی کنونی اقتصادی نبود تعامل با دنیا به ویژه قطع ارتباط بانکی است یعنی نمی توانیم مبادله پول را انجام دهیم یکی از فعالان می گوید ارز حاصل از صادرات را باید 10 تا 15 بار گردش دهم تا بتوانم به داخل کشور انتقال دهم.

رئیس اتاق تهران گفت:​ ما اگر بتوانیم تعامل خود را در درجه اول با کشورهای همسایه و در درجه بعد با کشورهای دورتر با قراردادهای دو و چند جانبه تقویت کنیم قطعاً می توانیم صادرات را افزایش دهیم و افزایش صادرات هم یعنی افزایش تولید و افزایش تولید هم یعنی اینکه کیفیت ارتقاء می یابد.
خوانساری افزود:​ در حوزه سرمایه گذاری، آنجاهایی که بستر آماده بوده سرمایه گذاری های خوبی صورت گرفته اما از سال 90 به علت مشکلات بوجود آمده در ساختار اقتصادی کشور رشد سرمایه گذاری منفی بوده فقط سال گذشته در یک فصل مثبت شد اما کماکان رشد سرمایه گذاری منفی است.
وی اضافه کرد: اگر بتوانیم موانع رشد توسعه ای را برداریم و امنیت سرمایه گذاری ایجاد کنیم قطعاً آمادگی برای سرمایه گذاری وجود دارد.
خوانساری گفت:​ اینکه مردم در بانک سپرده گذاری می کنند احساس شان این است در سایر حوزه ها امنیت سرمایه گذاری نیست پس با سودی 15 تا 20 درصد در بانک سپرده می کنند بنابراین باید بررسی کنیم که چرا مردم احساس امنیت نمی کنند.
خوانساری گفت: ​بحث دیگر فرار سرمایه از ایران در سال های اخیر است هم مهاجرت نخبگان و هم فرار سرمایه زیاد شده که علت آن باید ارزیابی و برنامه ریزی شود زیرا ادامه این وضع برای اقتصاد کشور خطرناک است.
وی افزود:​ اگر امنیت سرمایه گذاری باشد و مردم مطمئن باشند که در سرمایه گذاری ها سودهای خوبی کسب می کنند سپرده های خود را سرمایه گذاری می کنند.
خوانساری گفت: بحث دیگر در سرمایه گذاری، سرمایه ایرانیان خارج از کشور است اگر فضای سرمایه گذاری مساعد شود قطعاً این سرمایه ها جذب می شود.
وی افزود: نه تنها در جذب سرمایه گذاری خارجی موفق نبودیم بلکه نتوانستم سرمایه ایرانیان خارج از کشور را جذب کنیم و با ادامه این وضع در داخل هم افرادی که سرمایه ای دارند ترغیب می شوند به اینکه سپرده کنند و سودی دریافت کنند.
رئیس اتاق تهران درباره نقش دیپلماسی اقتصادی برای رشد صادرات و بازارهای صادراتی گفت: در 40 سال گذشته همواره سیاست بر اقتصاد حاکم بوده و کمتر بوده که اقتصاد حاکم باشد این در حالی است که در دیگر کشورها مشغله مسئولان، اقتصادی است اما در داخل کمتر آن را می بینیم.

خوانساری افزود: اگر بتوانیم مشکل سیاسی را با دنیا حل کنیم مشکل اقتصادی قابل حل است اما اگر صرفاً با دیدگاه اقتصادی پیش برویم بعید می دانم مشکل ما کامل حل شود.
وی گفت: با اینکه عراق کشوری است که بیشترین ارتباط را با آن داریم اما هنووز مشکل بانکی ما با این کشور حل نشده است و مبادله پول چمدانی است بنابر این اگر مشکل بانکی حل نشود 100 رایزن هم داشته باشیم راه به جایی نمی برد تعامل ما با پاکستان، افغانستان و ترکیه هم اینگونه است.
خوانساری افزود: به نظر من برای حل مشکلات اقتصادی باید مشکل سیاسی با دنیا را حل و تعامل را بیشتر کنیم در غیر این صورت ممکن است گام های کوچکی برداشته شود اما اگر تحریم ها و مشکلات بانکی برقرار باشد روند عادی صادرات سخت خواهد بود.
خوانساری افزود: در حوزه صادرات خدمات فنی و مهندسی حدود 6 میلیارد دلار طرح در مناقصه های بین المللی برنده شدیم اما به این علت که نمی توانیم ضمانت نامه بانکی صادر کنیم این طرح ها را هم نمی توانیم اجرا کنیم.
وی گفت: حتی بانک مرکزی عراق حاضر نیست برای ما حساب بانکی باز کند که اینها همه در اثر ترس از اقدامات تنبیهی آمریکاست.
خوانساری اضافه کرد: اگر می خواهیم با دیگر کشورها رقابت کنیم، رقابت باید عادلانه باشد نه اینکه کشورهایی به راحتی پول مبادله کنند و شما با هزار گرفتاری کالایی صادر کنید اما پول آن معلوم نیست چگونه برمی گردد. بنابراین دیپلماسی اقتصادی را نمی توان از دیپلماسی سیاسی جدا کرد.
رئیس اتاق تهران در این باره که دولتی ها می گویند برخی واردات غیرضرور را بخش خصوصی انجام می دهد گفت: کتاب مقررات صادرات و واردات داریم که سالانه مشخص می کند به چه کالایی اجازه واردات داده می شود، چه کالایی ممنوع و واردات چه کالایی مشروط است و چه تعرفه هایی وجود دارد.

خوانساری افزود: اگر کالایی خلاف وارد شده که قطعاً خلاف است و اگر طبق مقررات صادرات و واردات وارد شده یعنی طبق قانون وارد شده حالا یا بخش خصوصی، دولتی و یا عمومی وارد کرده کار خلافی صورت نگرفته است، بنابر این با واردات خلاف باید برخورد شود.
وی اضافه کرد: پس از واگذاری ها تفکیک بخش خصوصی و عمومی و نهادها بسیار سخت شده ضمن اینکه واردات بسیاری توسط بنگاه های در اختیار صندوق های بازنشستگی و تأمین اجتماعی صورت می گیرد که طبق قانون تجارت، خصوصی تلقی می شوند.
خوانساری خطاب به دولت گفت: مهمترین عاملی که باید انجام شود تا برای اولین به شعار رهبری پاسخگو باشیم برداشتن موانع به ویژه موانع پیش روی تولید است یعنی برای دو سال اجازه دهیم تولید کار خود را انجام دهد نمی خواهد به تولید رانت و یارانه بدهید اما اذیتش نکنید و با رفع موانع، تکلیف تولید را مشخص کنید. بگویید آقای تولید کننده تا پایان سال قیمت ارز چقدر است؟ سود تسهیلات بانکی چقدر است؟ و اجازه کار در بازار رقابتی به تولید کننده داده شود و بگویید که به شخصی امتیاز خاص نمی دهیم و دولت اجازه دهد محیط کسب و کار آرام باشد.
وی افزود: فساد مانع اصلی برای شکل گیری رقابت در تولید است از این رو اگر دولت این موانع را رفع کند می توانیم به شعار سال رهبری پاسخ مناسب دهیم.
خوانساری گفت: شعار امسال با تولید و بخش خصوصی عجین است از این رو می توانیم بسیار راهگشا باشیم ضمن اینکه دولت بدون مشورت بخش خصوصی راهکار ارائه ندهد بلکه با کمک یکدیگر کالای ایرانی را با کیفیت بهتر و قیمت ارزان تر بازار عرضه کنیم.