به گزارش
خبرگزاری صداوسیما ، در فرهنگ ایرانی ضرب المثل های فراوانی درباره روده وجود دارد مثل روده درازی کردن( کسی که زیاد حرف می زند) و روده بزرگ روده کوچک را خورد(وقتی که انسان خیلی گرسنه باشد) ما دراین مقال به ضرب المثها کاری نداریم اما هرچقدر روده های تولیدی درایران درازتر(زیادتر) شود ارز و شغل بیشتری(امرارمعاش) نصیب کشور می شود.
کاربردهای روده
از زمان های قدیم، پهلوانان و رزم آوران ایران قدیم در مبارزات جنگی و نمایش سلحشوری خود از تیروکمان استفاده می کردند که در ساخت آن زه بکار برده می شد. زه را از تاباندن روده گوسفند و بز تهیه می کردند. علاوه بر کمان تیراندازی برای ساختن عزبان، کمان حلاجی، سیم تار، شلاق چهارپایان و نظایر آن نیز از زه استفاده می کردند باید دانست به همان نسبت که زه سخت وناگسستنی است بعمل آوردن آن نیز کاری بس سخت و دشوار می باشد.
علاوه بر روده گوسفند، روده بره که باریک، کم وزن و ظریف تر از روده گوسفند است در تهیه نخ بخیه جراحی، تارهای راکت تنیس، سیم تار و ویولون و در بعضی ماشین آلات صنعتی بکار برده می شود.
در هفتاد سال قبل مهاجرانی از شوروی سابق که در ساخت روده تخصص داشتند به ایران آمدند و از روده گوسفند و بز برای صدور آن به خارج از کشور برای روکش سوسیس استفاده کردند. آنها ساخت این محصول را به کارگرانی که در ساخت زه مهارت داشتند آموزش دادند.
ساخت روده بوسیله دست و با استفاده از چوب خیزران که دارای لعاب مخصوصی است انجام می گرفت و با برداشتن یک پوست داخلی و یک پوست خارجی روده را بحالت روکش آماده پر کردن گوشت می کرد.
روده گوسفند و بز به روشی که گفته شد بصورت ماده اصلی ابتدا به شوروی سابق و سپس به آمریکا و آلمان غربی صادر می شد. در این کشورها، روده با قطر12 تا 30 میلی متر ابتدا بصورت دستی و سپس با دستگاهی شبیه کولیس مکانیکی کالیبره و از آب پر می شود. پس از آن کالیبره ها را جدا و آماده پر کردن گوشت بوسیله ماشینهای گوشت پرکنی می کردند.
بعدها چون هزینه کارگری در کشورهای غربی گران بود، شخصی بنام اپن هایمر از کشور آمریکا به ترکیه و ایران مسافرت کرد و کالیبره کردن روده گوسفند و بز را به کارگران ایرانی آموزش داد، تا از آن پس روده به طریقی کالیبره شده طبق استاندارد بین المللی بدست مصرف کنندگان برسد.
کارگران ایرانی با استعداد قابل توجه خود در کالیبره کردن روده چنان شهره شدند که بعضی از آنها به خارج از کشور و به کشورهای غربی رفته و در آنجا مشغول بکار شدند .
جنس روده ایران و کیفیت و مرغوبیت نوع کار آن باعث رونق بسیار این کالا شد و خریداران خارجی ترجیح می دادند روده ایران را خریداری کنند..
همانطور که ملاحظه می شود از جنسی که مصرف داخلی ندارد و با سخت ترین و دشوارترین کار آماده ، مبالغ قابل توجهی ارز وارد کشور می شود و علاوه بر آن هزاران کارگر ایرانی از این راه امرار معاش می کنند. کشورهای غربی از سالها قبل درصدد تهیه و ساخت روده مصنوعی برآمدند و با ساخت آن تصور می کردند می توانند روده مصنوعی را جایگزین روده طیبعی و با گرانی آن مبارزه کنند، اما چندان موفقیتی بدست نیاوردند.
فراوری روده
روده در 9 مرحله فرآوری می شود. وزن اولیه روده گوسفند حدود 2 کیلو گرم است که پس از مراحل پروسه، هنگ و فرآوری این وزن به 100 گرم می رسد.
جنس و نوع روده ها از نظر مرغوبیت با هم متفاوت هستند، روده های مناطق سردسیری که سفت تر هستند و روده های گوسفندی مرغوبیت بیشتری دارند.
هنگ و یارد
هر 91 متر روده یک هنگ نامیده می شود که مبنای محاسبه پولی و صادراتی است و درخارج از کشور آن را "یارد" می نامند.
90درصد روده ایران به کشورهای اروپایی بخصوص آلمان صادر می شود.قیمت آنها هم بر مبنای کالیبره ها و درجه 1 و 2 متفاوت است. روده ایران در دنیا از شهرت بالایی برخوردار استزیرا کارها به همت افراد متخصص بصورت دستی و با ظرافت و دقت بالایی انجام می شود.
گرما از مهمترین عواملی است که باعث فساد روده و غیرقابل مصرف شدن آن می شود به همین علت روده را پس از سرد کردن سریع نمک سود و در سردخانه نگهداری می کنند. زنبور نیز یکی دیگر از عوامل مهم خراب شدن روده است. اگر زنبور روده را نیش بزند باعث سوراخ شدن آن شده و دیگر نمی توان روده را استفاده کرد.
صادرات روده
ممکن است پنداشته شود روده کالا و محصولی زاید و بی فایده است اما دارای طرفداران پا به قرصی در دنیا است و در ردیف یکی از تجارت های پر سود جهان قرار دارد.
متاسفانه با اینکه روده طبیعی ایران به خارج از کشور صادر می شود و روده های درجه 2 می توانند به مصرف کارخانه های سوسیس سازی داخلی درآیند اما روده مصنوعی از خارج به ایران وارد می شود و به مصرف می رسد و از این راه مبالغی ارز از کشور خارج می شود.
هرچه بازار صادرات روده بیشتر باشد قیمت گوشت هم کمتر می شود. درآمد زایی صادرات روده سالانه 100 میلیون دلار برآورد می شود که عمده این محصول به کشور آلمان صادر می شود.البته در این کشور مرکزی وجود دارد که ازانجا روده به سایر کشورهای اروپایی و گاهی اوقات به آمریکای لاتین صادر می شود.
آلمان، ایتالیا ، هلند، فرانسه و لهستان عمده ترین واردکنندگان روده از ایران هستند. روده محصولی صددرصد صادراتی است و تولید این محصول یکی از کارهای بسیار اشتغالزا است که علاوه بر جلوگیری از تخریب محیط زیست جزوه پنچ محصول گران ارزآور کشور به حساب می آید.
با اشاره به رتبه اول ایران در تولید این محصول در جهان، از پیشی گرفتن برخی کشورها در این زمینه باید ابراز تاسف کرد زیرا هم اکنون این جایگاه نخست از دست رفته است و کشورهایی چون سوریه، ترکیه، چین و مصر بیشترین میزان روده جهان را تولید می کنند.
هر هنگ روده 250 گرم وزن دارد . میانگین دیگر کالاهای صادراتی 44 سنت و میانگین صادراتی روده بالای 50 دلار است.
میزان صادرات روده در کشور 5 میلیون هنگ (واحد صادرات روده ) برآورد می شود.
ورامین ، قطب صادرات
بیش از 98 درصد صادرات روده کشور از منطقه ورامین صورت می گیرد. شهرستانی که در بخش پوست و روده از توانایی بسیار بالایی برخوردار است و مهمترین قطب تولید این محصولات در کشور محسوب می شود. سهم 2 درصد دیگر متعلق به مشهد است.
وضع کنونی تولید
هم اکنون 3 هزار نفر در کشور به طور مستقیم و دو برابرآن به شکل غیر مستقیم در این حرفه مشغول بکارند.
تا پیش از این 80 واحد تولید فرآوری روده در ایران و عموما در ورامین فعالیت داشتند که اکنون تعداد این واحدها به کتر از 30 واحد رسیده است. با توجه به گرانی قیمت گوشت و کاهش کشتار و واردات گوشت از خارج خیلی از این واحدها تعطیل شده اند و یا با کمتر از 50 درصد ظرفیت مشغول به کار هستند. روده هر چند در قدیم برای زه کمان و نخ بخیه استفاده می شد اما اکنون این محصول به عنوان پوشش سوسیس و کالباس در کارخانه های تولید کننده این محصولات در اروپا مصرف می شود.
در کشور 22 میلیون راس گوسفند و بز کشتار میشود که رودههای آن مواد اولیه واحدهای تولید کننده این محصول هستند.
اثر غیر تورمی رونق صنعت روده
روده کالایی است که 100 درصد صادر می شود و مصرف داخلی ندارد .با توجه به ارزآوری و اشتغال زایی فوق العاده زیاد صادرات روده در کشور باید خاطر نشان کرد روده تنها کالا و محصولی است که صادرات آن دارای نقش و اثر ضد تورمی است به عبارت دیگر صادرات روده اثر مستقیمی بر قیمت گوشت دارد و سبب کاهش آن می شود.
وقتی گوسفندی کشتار می شود اگر روده آن دور ریخته نشود به قیمت فرضاً بین 10 تا 15 هزار تومان به فروش برسد این مساله باعث می شود به عنوان مثال اگر لاشه گوسفند و کشتار 20 کیلو گوشت داشته باشد نرخ گوشت در هر کیلو 500 تومان پایین بیاید یعنی قصاب اجازه مانور قیمت برای نرخ گوشت خواهد داشت.
توانایی صنعت روده در ایجاد اشتغال پایدار
صنعت فراوری روده ایران این توانایی و ظرفیت را دارد در صورت حمایت از سوی نهادها و دستگاههای ذیربط در مناطق مختلف کشور اشتغال پایدار ایجاد کند بطوریکه براساس آمار و اطلاعات بدست آمده از عملکرد کارگاهها در اتحادیه صادرکنندگان روده ایران بطور متوسط برای فراوری هر 1000 رشته روده 35 نفر بصورت مستقیم مشغول بکار می شوند.
چنانچه تولید روده با افزایش کشتار یا آزاد شدن واردات آن امکان پذیر باشد هر واحد تولیدی این امکان و توانایی را دارد که تا سه برابر ظرفیت فعلی تولید داشته باشد که مستلزم بکار گیری کارگر و نیروی کار بیشتر است و همین موضوع می تواند به راحتی شغل های پایدار در مناطق مستعد کشور ایجاد کند بطوریکه قبلا واحدهایی در استانهای آذربایجان و خراسان فعالیت داشتند اما به دلیل کمبود مواد اولیه بیشتر این واحدها تعطیل شده اند به استثنای چند واحد در ورامین و مشهد که همچنان فعال هستند.
هم اکنون 3 هزار نفر در کشور به طور مستقیم و دو برابرآن به شکل غیر مستقیم در این حرفه مشغول بکارند.
مهمترین مشکلات صنعت روده ایران
1-کمبود مواد اولیه
2-عدم اختصاص جایزه صادراتی
3-نرخ سود بالای تسهیلات بانکی برای تولید
راهکارهای افزایش صادرات روده
- ذبح گوسفند و بز در مقایسه با سالهای اخیر خیلی کاهش یافته است . می توان با کشورهایی که فروشنده هستند قرارداد بست و از این طریق ارزش افزوده زیادی بدست آورد.
- برداشتن قوانین و مقررات دست و پاگیر در ارتباط با واردات روده، و صادرات آن در رابطه با همکاری بین وزارتخانه های جهاد کشاورزی-بازرگانی- راه و ترابری و سازمانهایی که در این امر دخیل هستند مثلا” دامپزشکی، گمرک و …
- گرفتن مجوز یکی از معضلات دیگر است. در این خصوص وزارت بازرگانی بیشترین سهم را دارد که می تواند راهکاری را ارائه دهد و این مشکل را حل نماید.
- می توان با داشتن رایزن های بازرگانی درکشورهای دارنده دام سبک و فروشنده روده از موقعیت های موجود بهره برداری کرد و با شناسایی بازارها به صادرات و واردات بیشتری دست یابیم .
- رقیب ما کشور چین است که هم در قیمت از ما پائین تر است و سعی دارد که کیفیت خود را از ما بهتر کند اما با این وجود محصول ایران از ارزش بالاتری برخوردار است.
اما نکته پایانی این گزارش:در زمینه صنعت روده باید فرهنگ سازی شود و مردم به صادرکننده به همان دید بنگرند که به قهرمان المپیک می نگرند. قهرمان المپیک با تلاش خود نام ایران را بلند آوازه می کند و یک صادرکننده هم که با محصولات و کالاهای مرغوب خود صادرات کشور را رونق می دهد ،در دنیا نام ایران را سربلند می گرداند.