کشف آثار دوران صدر اسلام در ارگ قدیم تون شهر فردوس

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خراسان جنوبی، مسئول حوزه پژوهش و مطالعات اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گفت: فصل اول کاوش لایه نگاری در ارگ تون شهر فردوس با هدف شناخت توالی فرهنگی آن با کاوش در دو گمانه 10 در 10متری در شمال و جنوب آن به پایان رسید. 

سیداحمد برآبادی افزود: این کاوش با مجوز پژوهشکده باستان شناسی و پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و همکاری گروه باستان شناسی دانشگاه تهران انجام و در آن آثاری از دوران تاریخی سلوکی و ساسانی و دوران اسلامی بدست آمد.

وی گفت: مطالعات اولیه انجام شده در این کاوش به شناسایی دو دوره فرهنگی تاریخی و اسلامی شامل آثار معماری (کف استقراری و کوره/تنور) و یافته های ارزشمندی از گونه های سفالین دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی منجر شد.

برآبادی افزود: سفال های اسلامی بدست آمده در این کاوش شامل سفال با لعاب تک رنگ، سفال های گونه نیشابور به ویژه گونه کتیبه دار آن، سفال با لعاب ارغوانی که برخی باستان شناسان آن را گونه ی بامیان نام نهاده اند  و  سفال های منقوش و سفال با تزیین قالبی نوع سلجوقی و به مقدار کمتری سفال دوره ایلخانی، تیموری و صفوی است.

مسئول حوزه پژوهش و مطالعات اداره کل خراسان جنوبی گفت: با توجه به از بین رفتن سطح اصلی ارگ در توسعه شهری به ویژه بعد از زلزله، آثار برجامانده از نوشته های قرون میانی بدست نیامد اما نتایج بررسی سطحی انجام شده، نشان از استفاده از ارگ حداقل تا پایان دوره صفوی و به احتمالی قاجار دارد.

وی گفت: به دست آمدن آثار سفالین مربوط به دوره ساسانی در این کاوش و نیز تک یافته ی سلوکی بدست آمده را می توان نشان از وجود استقراری قدیمی تر از دوران اسلامی در شهر تاریخی تون دانست که نتایج تکمیلی آن پس از اتمام مطالعات به صورت مقاله و کتاب در اختیار محققان قرار خواهد گرفت.

برآبادی افزود: در پایان کاوش، برای حفاظت از آثار معماری کشف شده، با هماهنگی باستان شناسان کاوشگر و کارشناسان مرمت و احیاء پایگاه شهر تاریخی تون، پوشش کاهگل اجرا شد. 

بنا به گفتۀ سرپرست هیأت کاوش،  بدست آمدن قطعاتی از ظروف شیشه ای و سنگی و سرباره های صنعتی به ویژه کوره سفالی شناشایی شده در حاشیه شهر تاریخی تون، نشان از مرکزیت این شهر در تولیدات صنعتی منطقه جنوب خراسان  دارد که تکمیل شدن مطالعات باستان شناسی در آن ضروری است.

شهر تون که در دوره پهلوی اول به فردوس تغییر نام داده است، از جمله شهرهای مهم صدر اسلامی و به احتمالی دوران تاریخی است.