احتمال تغییر و تحولات غافلگیر کننده در سطح مقامات عالی رتبه آل سعود

به گزارش سرويس يين الملل خبرگزاري صدا و سيما ، روزنامه رای الیوم نوشت: بازگشت ناگهانی احمد بن عبدالعزیز از انگلیس به ریاض و استقبال گرم ولیعهد عربستان از او به دنبال جنایت قتل جمال خاشقجی، از تغییر و تحولات غافلگیر کننده در سطح مقامات عالی رتبه این کشور به ویژه برکناری ولیعهد عربستان حکایت دارد.
عبدالباری عطوان سردبیر روزنامه اینترنتی رای الیوم که از لندن به روز می شود در سرمقاله امروز خود نوشت: سفر احمد بن عبدالعزیز وزیر کشور اسبق عربستان و کوچک ترین فرزند عبدالعزیز السدیری، به انگلیس سوالات بسیاری را برانگیخته است، به ویژه زمانی که وی به شماری از معترضان مقابل منزل خود گفت: «خاندان پادشاهی را سرزنش نکنید، بلکه به عوامل جنگ یمن انتقاد کنید.» اما بازگشت او به ریاض و حضور شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در راس استقبال کنندگان از وی، سوالات بیشتری را بر انگیخته و پیش بینی هایی درباره حوادث غافلگیر کننده ای که در آینده تاج و تخت سعودی ها را متاثر خواهد کرد، مطرح کرده است.
احمد بن عبدالعزیز پیش از جنایت قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار عربستانی، ریاض را ترک کرد و در صورتی که این جنایت رخ نمی داد و سران کنونی عربستان به ارتکاب آن اذعان نمی کردند یا تیم ترور 18 نفره متشکل از نیروی امنیتی به همراه یک پزشک متخصص کالبد شکافی به اجرای این قتل در کنسولگری عربستان در استانبول متهم نمی شدند، بعید بود وی به ریاض برگردد و با چنین استقبال گرمی مواجه شود.
محمد بن سلمان که به سبب بیماری پدرش، حاکم کنونی عربستان است، هرگز با مخالفان خود یا کسانی را که با وی به عنوان ولیعهد بیعت نکردند، مسامحه ای نداشته و آنان را نبخشیده است، چه این افراد از خاندان پادشاهی باشند چه از عامه مردم . حتی 1500 نفر به گفته خود وی از جمله برخی شاهزادگان هنوز هم پشت میله های زندان به سر می برند. از این رو استقبال او از برجسته ترین مخالفان خود یعنی عمویش شاهزاده احمد بن عبدالعزیز قابل توجه بود؛ کسی که هرگز با او بیعت نکرد و در مقر میزبانی از مهمانانش در ریاض هرگز عکس بن سلمان را در کنار تصویر پدر و پدر بزرگش یعنی بنیان گذار خاندان سعودی، قرار نداده است.
عطوان در ادامه نوشت: یک منبع موثق سعودی که در لندن به سر می برد، تاکید کرد، احمد بن عبدالعزیز که با دختر عموی خود یعنی خواهر محمد بن نواف بن عبدالعزیز آل سعود سفیر عربستان در لندن ازدواج کرده است، قصد داشت مدت طولانی در لندن بماند. اما بازگشت ناگهانی وی پس از گذشت سه هفته از قتل خاشقجی قطعا غیر ممکن بود جز اینکه انگلیس و آمریکا "ترتیباتی" را برای بازنگری در ساختار حکومت ریاض از طریق "انقلاب سفید" پایه ریزی کرده باشند .
پیش بینی اینکه حاصل تماس های شاهزاده احمد در لندن با مسئولان آمریکایی و انگلیسی و فرمول به دست آمده از این تماس و پس از آن بازگشت وی به ریاض، چه بوده ، دشوار است، به ویژه دیدارهایی که وی با شاهزاده طلال بن عبدالعزیز که زمانی معاون کمیته بیعت در عربستان بوده یا با شاهزاده مقرن بن عبدالعزیز ولیعهد سابق عربستان داشته است؛ کسی که ملک سلمان به محض به قدرت رسیدن وی را برکنار کرد.
عطوان نوشت: تغییر ولیعهدها از زمان به قدرت رسیدن ملک سلمان در اوایل سال 2015 در عربستان دیگر کار دشواری نیست؛ زیرا وی در کمتر از چند ماه دو ولیعهد را تغییر داد یعنی دو برادرش یعنی مقرن و پس از او هم محمد بن نایف را برکنار وبه جای آنها فرزندش محمد را به عنوان ولیعهد تعیین کرد.بنا بر اخبار متعددی که به بیرون درز پیدا کرده است و گزارش های خبری، بعید نیست هفته های آینده مجددا شاهد چنین اقدامی (تغییر ولیعهد عربستان) باشیم.
اما در این خصوص چندسوال مطرح است:
نخست: اگر قرار است پست و مسئولیتی به شاهزاده احمد بن عبدالعزیز داده شود، آن پست چیست؟ آیا او مقام پادشاهی را بر عهده خواهد گرفت یا به عنوان ولیعهد عربستان برگزیده خواهد شد و در صورتی که پادشاه عربستان شود، چه کسی ولیعهد وی خواهد شد؟
دوم اینکه آیا شاهزاده احمد پس از بازگشت خود به ریاض با ملک سلمان دیدار کرده است تا نه. در این خصوص دو روایت وجود دارد که روایت نخست می گوید او با شاه عربستان دیدار کرده است و روایت دیگر آن را رد می کند.
سوم: موضع دولت ترامپ رئیس جمهور آمریکا در قبال احمد بن عبدالعزیز چه خواهد بود؟ آیا او را به عنوان شاه یا ولیعهد عربستان خواهد پذیرفت؟
چهارم: خالد بن سلمان سفیر کنونی عربستان در واشنگتن که تا همین چندی پیش به جای عادل الجبیر وزیر خارجه کنونی عربستان، نامزد پست وزارت خارجه بود، چه منصبی را بر عهده خواهد گرفت؟ آیا در صورت برکناری ملک سلمان و روی کار آمدن برادرش محمد، در یک حرکت پیشدستانه ولیعهد عربستان خواهد شد؟
عطوان در ادامه تصریح کرد: مساله مهمی نیز وجود دارد که باید آن را مطرح کنیم؛ مسئله ای که چه بسا بسیاری آن را نمی دانند و آن اینکه احمد بن عبدالعزیز به هیچ وجه زمانی که پست های متعددی در دولت بر عهده داشت، به واشنگتن سفر نکرد. یکی از دوستان عربستانی من که با وی در دفترش در وزارت کشور چندین مرتبه دیدار داشته است، گفت: وی هرگز با هیچ یک از مسئولان آمریکایی دیدار نداشته و محمد بن نایف مسئول پرونده های امنیتی این ماموریت را انجام می داده است؛ کسی که اختلاف بسیاری با احمد بن عبدالعزیز داشت؛ زیرا او در بسیاری از مسائل بن نایف را دور می زد و درباره آن با شاه فقید ملک عبدالله و دیوان پادشاهی وی هماهنگ می کرد.
خاندان پادشاهی عربستان همواره به پنهان کاری و لاپوشانی در امور داخلی خود تمایل دارند؛ از این رو همه آنچه می توان در خصوص این مسائل حساس گفت، در چارچوب پیش بینی ها و تحلیل ها باقی می ماند و همه تصمیم گیری ها به طور ناگهانی و بدون هیچ گونه مقدمه چینی اتفاق می افتد.
عطوان در پایان نوشت: برای آمریکا وبه ویژه دولت ترامپ که روابط خود را با عربستان راهبردی می داند، تنها این مهم است که معاملات تسلیحاتی خود با ریاض را ادامه دهد. ما بر این باوریم که میان شاهزادگان چه آنهایی که در راس قدرت قرار دهند و چه آنهایی که خارج از قدرت هستند، بر سر این مسئله اختلاف وجود دارد. بارها گفته ایم و بار دیگر تکرار می کنیم که آمریکا، معاملات و توافق های خود را در چارچوبی خاص مطرح می کند. این کشور از سلاح تحریک وتهییج اقلیت ها و تجزیه کشورها در مقابل مخالفانش استفاده می کند.
پیامدهای قتل خاشقجی همچنان پر از اتفاقات غافلگیرکننده و تغییرات به ویژه در سطح مقامات بلند پایه خواهد بود و ما هنوز ابتدای راه هستیم و حوادث بزرگتر در راه است.