کمین قاتل نامریی؛ مرگ خاموش به دست میهمان ناخوانده

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، با سرد شدن هوا و روشن شدن وسایل گرمایشی گازسوز، حضور این میهمان ناخوانده در خانه ها و حتی محل کارمان پررنگ تر می شود.
میهمان ناخوانده ای که به قاتل نامریی هم شهرت یافته، چرا که سال هاست جان تعداد زیادی از مردم را آرام و بی سر و صدا می گیرد و آب از آب تکان نمی خورد.

سال هاست که عادت کرده ایم با سرد شدن هوا، خبر فوت و مسمومیت هموطنانمان با گاز مونوکسید کربن را بشنویم و فقط با تکان دادن سر، افسوس بخوریم.
اخباری که شاید با شنیدن آنها، ترس و دلهره به جانمان می افتد که نکند ما هم گرفتار قاتل خاموش شویم.
اما بعد از چند ساعت، همه این ترس و دلهره ها را فراموش کرده و به زندگی عادی خود ادامه می دهیم.
ای کاش در گیر و دارِ همین دلواپسی و خوف و رجا، کمی به خودمان تکانی دهیم و تنها با چند دقیقه وقت گذاشتن، از سلامت وسایل گرمایشی خانه و کاشانه مان مطمئن شویم تا خدایی نکرده قربانیِ بعدیِ قاتل نامریی نباشیم.
دور چرا، همین امسال یعنی از اول فروردین تا آخر مهر، 3 نفر از هم استانی ها به دست همین قاتل نامریی جان خود را از دست داده و 302 نفر هم بر اثر استنشاق گاز مونوکسید کربن مسموم شده اند.
این آمار را رحمانی، رییس مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی آذربایجان شرقی اعلام کرده است.
فوت همین 3 نفر هم در این بازه زمانی، آمار کمی نیست و جای تامل داد که واقعا چرا؟
البته رحمانی، رییس مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی آذربایجان شرقی گفته: آمار قربانیان گازگرفتگی در استان در مدت مشابه پارسال، یعنی از اول فروردین تا 30 مهر 96، 9 نفر بوده.
با این حساب جای خوشبختی است که در 7 ماهِ گذشته ی امسال، آمار قربانیان قاتل خاموش کاهش یافته.
این درحالیست که فقط و فقط با رعایت چند نکته ساده، آن هم در کوتاه ترین زمان، می توان از خواب ابدی خود و عزیزانمان جلوگیری کنیم.
صحبت با اکبر ناصری، کارشناس شرکت گاز  هم به سهل بودن رعایت نکات ایمنی در نصب و استفاده از وسایل گرمایشی گازسوز، مهر تایید می زند.

وی می گوید: در وسایل گازسوز نباید از لوله های آکاردئون یا فنری استفاده شود، چرا که احتمال انتشار مونوکسید کربن از این لوله ها بالاست، در عوض دودکش و لوله های گالوانیزه از اطمینان بیشتری برخوردار است.

باید از کلاهک های استانداردِ اچ (H) و گالوانیزه و البته با رعایت ارتفاع مناسب؛ دست کم به فاصله یک متر از سطح بام و یک متر از دیوار جانبی بام، استفاده شود.

هر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش مستقل و منتهی به فضای بیرون باشد.
طول شلنک انتقال گاز نباید از یک متر و 20 سانت بیشتر باشد.
بست های محل اتصال شلنگ و لوله گاز باید محکم بوده و گهگاه باید با بررسی لازم، از محکم بودن آن مطمئن شد.
مسیر خروجی لوله بخاری، گرمکن و امثال آن باید باز باشد و برای اطمینان از این موضوع، لوله ها باید روزانه بررسی شود، طوری که اگر لوله ها سرد باشد، به یقین مشکلی در مسیر خروجی وسیله گرمایشی وجود دارد.
البته ناصری گفته، برای اطمینان از باز بودن مسیر خروجی، کافیست شعله کبریت، فندک و ابزارهای مشابه دیگری از این دست را در مسیر خروجی وسیله گرمایشی گرفته و چنانچه شعله به سمت مسیر کشیده شد، نشانه باز بودن مسیر است، در غیر این صورت مشکلی وجود دارد و باید با بررسی بیشتر رفع شود.

به گفته ناصری، رنگ شعله بخاری، چنانچه به درستی نصب شده و مشکلی هم در مسیر دودکش وجود نداشته باشد، باید آبی باشد و شعله قرمز، زرد یا نارنجی نشانه وجود مشکل است.
در صورت استفاده از بخاری و شومینه، نباید همه روزنه‌های جریان هوا در منزل، به ویژه اتاق خواب بسته باشد.
از نصب آبگرمکن در حمام و روشن کردن شعله‌های اجاق گاز در آشپزخانه برای گرم نگه داشتن محیط داخل خانه، باید به جد خودداری شود.
در صورت کوچک بودن سایز مجرای خروجی و لوله‌کشی مشترک شومینه برای چند واحد، امکان برگشت دود از شومینه روشن طبقات پایین به داخل شومینه خاموش طبقات بالاتر وجود دارد، از این رو باید آن را در نظر گرفت و محتاط بود.
قطر لوله دودکش باید مساوی یا بزرگتر از قطر لوله خروجی دستگاه گازسوز باشد.
آب‌گرمکن‌های دیواری گازی اگر به مدت طولانی روشن باشد خطرناک است به خصوص درفضاهای بسته یا مکان‌هایی که هوا در آنها جریان نداشته باشد.
درون خانه، به خصوص در محل خواب‌، نصب دستگاه هشدار مونوکسید کربن بسیار موثر و کاراست.
نصب و تعمیر وسایل گرمایشی باید توسط افراد مجرب و کاربلد انجام شود، چرا که انجام این کار توسط افراد ناشی و اعضای خانواده خطرآفرین خواهد بود.(هر چند بیشتر خانواده ها به این مهم، بی توجه بوده و خودشان اقدام به این کار می کنند)

ناصری در پایان صحبت هایش به استفاده نکردن از بخاری های بدون دودکش در خانه ها و مغازه ها و همچنین وسایل گازسوز دیگری همانند پیک نیک به خصوص هنگام خواب تاکید کرده و گفته: چنین وسایل گرمایشی، نه تنها ما را از گزند سرما حفظ نمی کند بلکه اگر خوش شانس باشیم و گاز مونوکسید کربن جانمان را نگیرد، مسمومیت ناشی از تنفس این گاز، سال های سال گریبانمان را گرفته و در برخی موارد حتی زمین گیرمان می کند.
 صحبت های  رییس مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی استان هم موید همین مطالب است.
رحمانی می گوید: گاز مونوکسید کربن، بی هیچ رنگ و بویی در محیط منتشر شده و آرام آرام به جان قربانی رخنه می کند.
مسمومیت با گاز سمی و کشنده مونواکسید کربن بر اثر سوخت ناقص انواع وسایل گازسوز از جمله بخاری، آبگرمکن، پیک نیک و حتی زغال به سادگی رخ می‌دهد.
میل ترکیبی منواکسید کربن با هموگلوبین بسیار بیشتر از اکسی‍ژن بوده و در خون با هموگلوبین ترکیب پایداری تشکیل می‌دهد، به طوری که به تدریج با بالا رفتن میزان مونواکسید کربن در خون، میزان هموگلوبین آزاد و در دسترس برای انتقال اکسیژن کاهش یافته و در نتیجه اکسیژن رسانی به بافت‌های بدن از جمله مغز کاهش می‌ یابد و در نتیجه موجب بروز مسمومیت شده و سیستم عصبی دچار اختلال می‌گردد، به طوری که قدرت هر گونه اقدامی از فرد مسموم سلب می‌شود.

وی می گوید: مسمومیت با سردرد، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ شروع شده و رفته رفته این علائم شدت می گیرد و حتی فرد توان راه رفتن را هم از دست می دهد که در نهایت دچار اختلال هوشیاری شده و به خواب عمیق و ابدی فرو می رود.
رحمانی می گوید: اگر در این مرحله کسی به دادِ فرد مسموم شده برسد و اقدامات پزشکی هم به موقع انجام شود، نه تنها بافت ریه فرد مسموم، آسیب دیده و تنفسش تا پایان عمر با مشکل مواجه می شود بلکه در مواردی به علت نرسیدن خون به مغز، فرد دچار فلج اندام شده و باقی عمرش را با معلولیت سپری خواهد کرد.
با تمام این احوال، آنچه جانِ شیرین و عزیز ما و اطرافیانمان را از گزند این قاتل نامریی (گاز مونوکسید کربن) در امان نگه می دارد، تنها و تنها رعایت چند نکته ایمنی ساده هنگام نصب و همچنین در مدت زمان استفاده از وسایل گازسوز استاندارد است.
هر چند به نظر می رسد سخت گیری و اِعمال برخی قوانین در نصب وسایل گازسوز توسط مسئولان شرکت گاز هم به نوبه خود می تواند در پیشگیری از برخی حوادث این حوزه و البته کاهش آمار مرگ و میرهای ناشی از گازگرفتگی موثر باشد.

گزارش : سهیلا محمدیان