فوت پتروشیمی‌ها در حباب قیمت بطری‌ها

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مرکز قم، در ماههای گذشته و پس از نوسان نرخ ارز رسمی و بازار ثانویه، بازار نوشیدنی هایی از جمله آب معدنی، نوشابه، و محصولاتی از جمله روغن مایع به صورت غیر منطقی دست خوش افزایش قیمت شده است؛ محصولاتی که به گفته فعالان این صنعت، افزایش قیمتشان به عواملی غیر از مواد اولیه خود محصول مربوط است. پای صحبت تولید کنندگان این محصولات که می نشینی، وضعیت فعلی را بحرانی می دانند که به گفته آنان، این بحران در نتیجه کمبود بطری و افزایش قیمت آن به وجود آمده است.

در جست و جوی حقیقت

ادعای تولیدکنندگان، مرا به سمت بازار کشاند؛ در چند فروشگاه مواد غذایی، قیمت آب معدنی نیم لیتری را پرسیدم؛ محصولی که پیش از این به قیمت 500 تومان عرضه می شد، حالا با افزایش 100 در صدی مواجه شده است؛ از فروشندگان علت این گرانی را پرسیدم؛ آنها نیز افزایش قیمت بطری را عامل این افزایش قیمت می دانستند.

برای یافتن چرایی کمبود و افزایش قیمت بطری ها سری به دنیای مجازی هم زدم؛ صفحات مختلف وب، از کمبودها گفته بودند؛ از دلال بازی ها و بورس بازی ها؛ از نبود تولید و نبود آب معدنی در کشور که همه اینها ، یک محقق را برای رسیدن به اصل ماجرا سردرگم می کرد و سوالات بی پاسخش را بیشتر.

پاسخ برخی از این سوالات را می شد از صاحبان کارخانه های تولید پُلیفرم گرفت؛ آقای علی خاکی صاحب یکی از این کارخانه هاست؛ کارخانه ای با چهار خط تولید که 200 کارگر در آن مشغول تولید پٌلیفرم بودند.

 پلیفرم در واقع همان مواد اولیه ای است که از کارخانه های پتروشیمی می آید و در دستگاه های مختلف شکل می گیرند و روانه کارخانه های مصرف کننده می شوند که در آنجا هم در دستگاه دیگری، پلیفرم ها حجیم می شوند و به شکل اصلی هر بطری تبدیل می شود.

کمبود بطری آب معدنی نداریم

آقای خاکی می گوید: در این واحد روزانه 120 هزار بطری تولید می شود که 40 درصد آن به بطری های آب معدنی تعلق دارد؛ او می می گوید: در بازار کمبود بطری آب معدنی نداریم و در این میان این بورس بازی هاست که ما را در خرید مواد اولیه یا همان پِت( PET) دچار مشکل کرده و اجازه نمی دهد تا با تمام توان مشغول کار باشیم.

مدیر عامل این واحد می افزاید: این کارخانه ظرفیت تولید 40 تن پلیفرم در ماه را دارد و کارگران بیشتری می توانند در این واحد مشغول باشند، به شرط آنکه مواد اولیه در زمان مشخص و به اندازه به دست ما برسد.

با کارگران این واحد هم گفت و گو کردم؛ بهرام جوانی خلاق و 23 ساله که تازه مشغول کار شده بود، می گفت: تمام هفته را مشغول کار هستیم و تاکنون تمام سفارش ها را به موقع تولید کرده ایم.

همراه با آقای حسینی، مدیر کارخانه صنایع پلاستیک مرکز، سری هم به انبار این واحد زدیم؛ انبار پر بود از پلیفرم های آماده؛ محصولاتی که تشنه مشتری بودند و بازار تشنه این محصولات.

از او پرسیدم چرا انبار پر از محصول است در حالی که بیرون از اینجا خبر نبودشان رد و بدل می شود؟ او گفت: گرانی های افسار گسیخته باعث کاهش تولید مواد غذایی، شوینده و... شده و همین مسئله انبار ما را پر نگه داشته است.

پاسخش برایم عجیب بود؛ از نظر او کاهش تولید محصولات داخل بطری ها و در واقع کاهش تقاضای بازار باعث انباشه شدن این بطری ها در انبار شده بود.

واحدهای پـُلیفرم سازی مشغول کارند

تا اینجای کار مشخص شد که واحدهای تولید این محصولات مشغول کار هستند.

 از جاده قدیم قم - تهران و واحد آقای خاکی به سمت شهرک شکوهیه حرکت کردیم؛ اینجا، در لابه لای هزار واحد تولیدی، سری به کارخانه آقای ابوالفضل تحویل دار زدم؛ در واحد او هم با تلاش 270 کارگر، صدای کار و تولید به گوش می رسید؛ در این کارخانه علاوه بر تولید بطری های آب معدنی، بطری سموم کشاورزی، مواد شوینده و مواد غذایی هم تولید می شود.

آقای تحویلدار می گفت: 600 کارخانه در سراسر کشور مصرف کننده محصولات ما هستند و روزانه 30 کامیون برای این شرکت ها محصول ارسال می شود و تاکنون هیچ یک کمبودی را به ما اعلام نکرده اند.

او ما را به انبار کارخانه اش برد؛ انبار پر بود از محصولات پلیفرمی که انتظار مشتریان را می کشیدند و مشتریان بی خبر از بودن این محصولات.

مرداد ماه امسال بود که با شدت گرفتن کمبود بطری در کشور، آقای شریعتمداری وزیر سابق صنعت معدن و تجارت و رئیس کارگروه تنظیم بازار با ارسال نامه ای به رئیس کل گمرک با موضوع ممنوعیت صادرات پریفرم پلی اتیلن، دستور داد که از صادرات پت (pet)، جلوگیری شود.

آقای تحویلدار علاوه بر کاهش مشتریان در داخل، از بسته شدن مرزها برای صادرات گلایه می کرد و می گفت: این واحد به تنهایی می تواند یک بیستم نیاز کشور به پُلیفرم را تامین کند اما متاسفانه ممنوع شدن صادرات این محصول سبب پر شدن انبارهای ما شده است.

او می گفت: ما آمادگی داریم برای واحدهای تولید کننده داخلی، پُلیفرم تولید کنیم.

از  او در خصوص گرانی این محصولات هم پرسیدم؛ او برخلاف آقای خاکی، بورس و دلال بازی و مافیا را علت گرانی نمی دانست، بلکه به عقیده او گرانی مواد اولیه تولید پلیفرم، عامل ایجاد شرایط فعلی بود.

این اظهار نظر درحالی است که ۱۳ خرداد ماه امسال مدیر کل صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی وزارت صنعت، معدن و تجارت در نامه‌ای به مدیر کل نظارت بر کالاهای غیر فلزی سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، خواستار نظارت و جلوگیری از فروش پلیفرم و سایر ملزومات پلاستیکی با قیمت‌های حاشیه‌ای بازار، از سوی تولید کنندگانی شده بود که مواد را از طریق بورس خریداری می‌کنند.

آب معدنی گران نشده

با این حال علت گرانی آب معدنی هنوز در ذهنم به پاسخ دقیقی نرسیده بود؛ این بار همراه با یکی از ماشین های حمل بار به یکی از سه کارخانه آب معدنی در بخش سلفچگان استان رفتم؛ آقای قنبری 10 سالی هست که در روستای سر سبز جنداب مشغول تولید است؛ از او پرسیدم چرا قیمت آب معدنی در این مدت گران شده است ؟ او می گفت: ما قیمت ها را گران نکردیم، بطری های آب معدنی را تا چند ماه پیش هر عدد 60 تومان می خریدیم اما امروز هر عدد بطری به قیمت 280 تومان رسیده است.

آقای قنبری ادامه داد: در واقع شرکت های تولید مواد اولیه یعنی همان شرکت های پتروشیمی، قیمت ها را گران کرده اند و به طبع آن قیمت پلیفرم و پت هم گران می شود.

از برآیند صحبت های تولید کنندگان بطری و آب معدنی می توان به این نتیجه رسید که افزایش قیمت نوشیدنی ها و از جمله آب معدنی زیر سر پتروشیمی هاست؛ چرا که حتی بورس بازی ها و دلال بازی ها هم به نوعی به این شرکت ها و افراد ذی نفوذ در آنها بر می گردد.

پای صحبت دولتی ها هم که می نشینی، حرفایشان موید این نتیجه گیری است.

اسماعیلی کارشناس بخش صنعت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم هم می گفت: قم یکی از پنج استان کشور در زمینه تولید ظروف پلاستیکی است و همین مسئله ما را تبدیل به یکی از قطب های کشور کرده است.

رئیس بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم هم در راستای نظارت بر واحدهای تولید ظروف پت می گفت:  با نوسان قیمت ارز در کشور و رفتن مواد اولیه ساخت این ظروف به بورس، کمیته پتروشیمی در استان تشکیل شد تا به تخلفات احتمالی رسیدگی شود.

احمد سمیعی نسب افزود: از اردیبهشت ماه تاکنون 22 واحد متخلف به ارزش 5 هزار میلیارد ریال تخلف در این راستا شناسایی و پرونده آنها به تعزیرات حکومت ارجاع داده شده است.

او می گفت: ضعف در قوانین، فروش خارج از شبکه از عوامل مهمی است که سبب افزایش قیمت پت شده است که به طبع آن قیمت آب معدنی یا مواد دیگر افزایش می یابد.

آب خوشی که از گلوی خریداران پایین نمی رود

بالا رفتن قیمت مواد اولیه، کاهش سردرگمی خریداران برای یافتن پت و تولید کنندگان برای مشتری، دلال بازی ها، آن هم در بازار بورس مواد پتروشیمی، از علت های التهاب این روزهای بازار بود؛ با این گزینه ها تقریبا اصل ماجرا برای من مشخص شده بود، تا اینکه رئیس انجمن تولیدکنندگان آب‌ معدنی و آشامیدنی گفت: هر بطری نیم لیتری آب معدنی را بیش از ۸۵۰ تومان نخرید؛ با همین یک جمله می توان به نبود قوانین متقن برای نرخ گذاری آن هم در این بازار پی برد؛ شرایطی که طبق یک اصل اقتصادی می گوید اگر عرضه و تقاضا یکسان باشد نباید قیمت ها افزایش یابد؛ پس شاید حلقه مفقوده این ماجرا نظارت است تا با وجود آن، آب خوشی هم از گلوی خریدار پایین رود.

سمیه حاجی احمدی_ خبرگزاری صدا و سیما_ قم