ابعاد پنهانی روابط ریاض و تل آویو

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا و سيما، شبکه خبری قدس فلسطین از ابعاد روابط پنهانی بین عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی پرده برداشت.
این شبکه در گزارشی به نقل از رسانه‌های اسرائیلی اعلام کرد: آریل شارون نخست وزیر وقت اسرائیل سال ۲۰۰۳ با مئیر داگان رئیس سابق موساد دیدار کرد. یکی از مسئولان سابق رژیم صهیونیستی در این باره گفت: «من در قسمتی از این دیدار حضور داشتم و یکی از مسائلی که نخست وزیر، آن را برای داگان توضیح داد این بود که شاید لازم است تلاشی برای آزمودن روابط خود با کشور‌های خلیج فارس انجام دهیم».
این سرآغازی برای شروع اقدام دیپلماتیک گسترده موساد در قبال کشور‌های خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی بود.
یک سال پیش از آن، دو حادثه دراماتیک در دو روز پشت سر هم اتفاق افتاد. ارتش اسرائیل در کرانه باختری عملیات دیوار دفاعی را آغاز کرد، اما اتحادیه عرب در بیروت، نقشه عبدالله بن عبدالعزیز، پادشاه وقت عربستان را برای صلح اعلام کرد. کسی که از دستورات شارون به موساد استفاده کرد، جانشین او ایهود اولمرت بود.

مسئولان اسرائیلی گفتند در جنگ سال ۲۰۰۶, عربستان نه تنها به ارسال پیام‌های حمایتی به شکلی آرام اقدام می‌کرد، بلکه حتی اسرائیل را تشویق می‌کرد حزب الله را به شدت مورد حمله قرار دهد. نتایج این جنگ باعث ناامیدی شدید ریاض شد.
یک ماه و نیم بعد از جنگ چنین اخباری منتشر شد: «اولمرت با ولیعهد عربستان دیدار کرد». این در حالی است که خود اولمرت در اظهاراتی گفت: «با پادشاه عربستان یا هیچ مسئول دیگری دیدار نکرده ام که روزنامه‌ها اینطور جنجال به پا کرده اند».
اولمرت دورغ نگفت، اما در عین حال کل واقعیت را نیز عنوان نکرد. امروز می‌توانیم بگوییم که در تاریخ سیزدهم سپتامبر سال ۲۰۰۶, اولمرت به همراه مائیر داگان رئیس موساد به شکلی سری به کاخ ریاست جمهوری در امان پایتخت اردن سفر کرد، جایی که عبدالله شاه اردن میزبانی وی بود، اما میهمان دیگر این دیدار، امیر بندر بن سلطان مشاور امنیت ملی عربستان سعودی بود. وی یکی از مسئولان صاحب نفوذ و قدرت در پادشاهی عربستان و مسئول روابط سری با اسرئیل بود. اولمرت و بندر، درباره فلسطینیان، ایران، سوریه و جنگ در لبنان صحبت کردند، اما این مسئول سعودی درخواست دیگری نیز از اولمرت داشت، اینکه با معاملات بزرگ سلاح بین آمریکا و عربستان مخالفت نکند.
این دیدار یک دیدار تاریخی بود، اما درز کردن این خبر به روزنامه‌های اسرائیلی، خشم امیر بندر را به همراه داشت و عربستانی‌ها اقدام به قطع رابطه کردند و نزدیک به شش ماه، تلفن‌های خود را پاسخ نمی‌دادند.
ماه مه ۲۰۰۹, بنیامین نتانیاهو به نخست وزیری اسرائیل و باراک اوباما به ریاست جمهوری آمریکا رسیدند. نتانیاهو خواستار افزایش فشار‌ها بر ایران و از طرف دیگر اوباما به دنبال تقویت فرایند صلح بود و کلید حل این معما، همانطور که دو طرف گمان می‌کردند، در ریاض بود. عربستان برای نتانیاهو به ویژه به خاطر موضوعی که وی به آن علاقه داشت، بسیار مهم بود.
بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲, دولت اسرائیل بار‌ها حمله به تاسیسات هسته ایران را بررسی کرد و آمریکایی‌ها تماس‌هایی را بین اسرائیل و عربستان در همین ارتباط رصد کردند.
یکی از فرماندهان اسبق صهیونیست در این رابطه گفت: «هنگامی که امکان استفاده از حریم هوایی عربستان را برای رسیدن به منطقه مورد هدف آزمایش کردیم، به این نتیجه رسیدیم که باید گفتگو‌هایی بین دولت‌های دو طرف برای رسیدن به توافقی بر سر آن صورت گیرد».
نوامبر ۲۰۱۳, توافقی نصف و نیمه بین آمریکا و ایران در ژنو به دست آمد و این مسئله باعث نگرانی شدید اسرائیل و عربستان شد. عربستانی‌ها اسرائیل را تنها حامی خود علیه ایران می‌بینند و بر اساس آن عمل می‌کنند.
دیپلمات‌های غربی می‌گویند چند هفته پس از آن، هواپیمایی ویژه در فرودگاه ریاض بر زمین نشست و تامیر باردو رئیس وقت موساد از آن پیاده شد تا با مقامات ارشد سعودی دیدار و گفتگو کند. این مسئله، پیشرفت مهمی در روابط و تغییری در اصول عربستان بود؛ پیش از آن دیدار‌های سری سعودی‌ها با مسئولان اسرائیلی در کشور سومی انجام می‌گرفت، اما آن زمان باردو به دل پادشاهی عربستان سعودی آمده بود. باردو با امیر بندر بن سلطان، مشاور امنیت ملی عربستان و مرد راز‌های پادشاه عبدالله دیدار کرد. بندر بن سلطان از باردو خواست پیامی به نتانیاهو برساند: «آیا اسرائیلِ امروز، همانند اسرائیل در جنگ شش روزه است یا اینکه این اسرائیل همان اسرائیلی است که در جنگ دوم لبنان نمایان شد؟».
این دیدار، مقدمه‌ای برای عملیاتی تاریخی بود و شاید دراماتیک‌ترین چیز در روابط بین اسرائیل و عربستان تا به امروز باشد.
این اتفاق تابستان سال ۲۰۱۴ و در آخرین روز‌های جنگ غزه روی داد. نتانیاهو در اظهاراتی گفت: «تغییری که منطقه در رابطه با قدرت‌های میانه رو در خاورمیانه، شاهد آن است، چشم انداز سیاسی محتملی برای اسرائیل به ارمغان می‌آورد». پشت این اظهارات نتانیاهو، پیشنهادی سعودی وجود داشت که درست در همان روز‌ها به دستشان رسیده بود. این پیشنهاد، احساسات بد را تغییر می‌داد، احساساتی که به جنگ منجر شده بود. بر اساس این پیشنهاد، اسرائیل و عربستان اقدام به اصلاح طرح صلح عربی می‌کردند، سپس نتانیاهو و وزیر امور خارجه عربستان به اتفاق یکدیگر، این طرح را به سازمان ملل متحد ارائه می‌کردند، پس از آن، ورود درگیری اسرائیلی فلسطینی به مرحله راه حل اعلام می‌شد، در ادامه گفتگو‌ها بین اسرائیل و فلسطینیان از سر گرفته می‌شد و عربستان عملیاتی بین المللی را برای بازسازی نوار غزه هدایت می‌کرد.

اوایل سپتامبر همان سال، نتانیاهو به شکلی مخفیانه و در کشور سومی، با امیر بندر فرستاده پادشاه عربستان دیدار کرد. بنابر اطلاعات سه منبع آگاه از این مسئله، بندر توضیح داد که عربستان می‌خواهد فرایند صلح اسرائیلی فلسطینی را آغاز کند و این مسئله امکان تحرکی منطقه‌ای را علیه ایران فراهم خواهد آورد. نتانیاهو نیز از این طرح استقبال کرد و دو طرف پس از ده ساعت مذاکره، برای آغاز برنامه ریزی درباره اعلام آن در سازمان ملل به توافق رسیدند.
در روز‌های پس از آن، دیدار‌هایی بین مشاوران نتانیاهو و دستیاران امیر بندر برای رسیدن به سندی مشترک برگزار شد.
اسرائیل سندی به عربستان پیشنهاد کرد و در مقابل عربستانی‌ها با بیشتر بند‌های آن موافقت کردند، اما از اسرائیل خواستند نرمش بیشتری نشان دهد. با این حال بنابر منابع آگاه از جزئیات این فرایند، نتانیاهو مخالفت کرد و گفتگو‌ها پایان یافت.
روابط عربستان و اسرائیل پس از آن به شکل بی سابقه‌ای رو به وخامت گذاشت و برای مدتی بیش از یک سال به طور تقریبا کامل قطع شد. اما در نهایت این بحران را یک نفر به پایان رساند، محمد بن سلمان ولیعهد عربستان.
کارشناس اسرائیلی می‌گوید: «عربستان، ایران را دشمن اصلی خود قلمداد می‌کند و از طرف دیگر بر این باور است که اسرائیل نزدیکترین موضع را در قبال ایران به عربستان دارد».
امیر محمد بن سلمان از زمان تصدی پست ولیعهدی در ژوئن ۲۰۱۷, هیچ لحظه‌ای را از دست نداد. وی در ابتدا رقبای سیاسی خود را کنار زد و سپس اقدام به اتخاذ تصمیماتی بزرگ در کشور و همچنین تقویت روابط با اسرائیل کرد.
یکی از کارشناسان مسائل اسرائیل در این رابطه گفت: «این رهبران جدید، آنگونه که رهبران پیشین در عربستان به اسرائیل نگاه می‌کردند، نگاه نمی‌کنند بلکه اسرائیل را به شکلی مثبت و به گونه‌ای دیگر نگاه می‌کنند».
محمد بن سلمان مارس سال گذشته، مسئول مهمترین اقدام برای عادی سازی روابط از طرف عربستان در دهه گذشته بود، اقدامی که بر زندگی بسیاری از اسرائیلی‌ها تاثیر گذاشت.
هندی‌ها به عربستان رفتند و از سعودی‌ها خواستند به هواپیما‌های شرکت هواپیمایی هندوستان اجازه دهند در سفر از هند به اسرائیل، از حریم هوایی عربستان عبور کنند و سعودی‌ها با این درخواست موافقت کردند.