پتروشیمی گلستان، از عسلویه شمال تا سوله های نیمه ساخت

به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز گلستان؛ بسیاری از گلستانی هایی که 12 سال پیش سهام پتروشیمی گلستان را خریداری کردند تصورشان این بود که طبق قول مسئولان در پایان 3 سال سهام دار یکی از بزرگترین طرح های اقتصادی و سودآور گلستان و حتی کشور خواهند شد. طرحی که روزگاری از آن به عنوان عسلویه شمال نام می بردند امروز چیزی نیست جز چند سوله و ساختمان در بیابان های شمال گلستان.

حدود 97 هزار سهام دار( که تعداد آنها به علت خرید و فروش سهم، کم و زیاد می شود) 473 میلیون سهم یک هزار ریالی پتروشیمی گلستان را به ارزش 473 میلیارد ریال خریداری کرده اند. سهمی که تقریبا حدود یک درصد پولی است که اکنون برای تکمیل پتروشیمی نیاز است. ۲۵ درصد سهام داران عمده، ۷۵ درصد سهامداران خرد و همچنین 24 درصد سهامداران حقوقی و ۷۶ درصد حقیقی هستند.

شرکت صنایع پتروشیمی گلستان از سال ۱۳۸۶ با هدف تولید سالیانه ۶۷۷ هزار تن آمونیاک و ۱۰۷۳ هزار تن اوره با مشارکت و سرمایه گذاری بخش خصوصی و شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران فعالیت خود را آغاز کرد. هر چند که کلنگ احداث آن 24 آبان 85 در زمینی به مساحت حدود ۳۰۰ هکتار در ۱۵ کیلومتری آق قلا به زمین زده شده بود.

آمونیاک در پلاستیک و الیاف و اوره هم در صنایع نساجی و چسب سازی کاربرد دارد .کود ازته که از اوره بدست می آید، در کشاورزی موجب افزایش 50 درصدی تولید محصولات می شود.

پتروشیمی گلستان قرار بود اوره و آمونیاک تولید کند. موضوعی که اکنون محل بحث ها و اختلاف نظرهاست. برخی می گویند در شرایطی که در کشور 5 و نیم میلیون تن اوره تولید می شود و نیاز کشور حدود 2 و نیم میلیون تن، و مازاد آن صادراتی است ساخت پتروشیمی گلستان صرفه اقتصادی ندارد. رئیس جمهور و تعدادی از اعضای هیئت دولت و حتی وزیر نفت و برخی از مسئولان سابق استان گلستان طرفدار چنین نظری هستند.

رئیس جمهور دی ماه امسال در سفر به گلستان گفت: سرنوشت پتروشیمی گلستان دست سهام داران آن است اما دولت به تعهد خود برای تامین گاز پتروشیمی عمل می کند.

دکتر روحانی افزود: چون تولید اوره در کشور بسیار بالاست، پتروشمی گلستان باید محصولی غیر از اوره تولید کند که سرمایه بیشتری می خواهد. اگر هم بخواهد به تولید اوره بپردازد باید بازاریابی کند که یافتن مشتری برای محصول به عهده خود سهامداران است.

هرچند که مسئولان ارشد گلستان و اعضای هیئت مدیره پتروشیمی بر این نظرند که طرح فعلی توجیه اقتصادی دارد.

مدیر عامل پتروشیمی گلستان می گوید: صنایع نفت و گاز در دنیا مزیت رقابتی دارد و طرح پتروشیمی گلستان به صرفه است.

استاندار گلستان هم گفته است در جلسه ای که آذر ماه امسال با وزیر نفت داشتیم آقای زنگنه قانع شده که همین طرح فعلی توجیه دارد و حتی قرار بوده کارشناسانی برای بازدید و پیگیری امور به گلستان سفر کنند.

مطالبه عمومی

ساخت پتروشیمی در گلستان از چند دهه قبل مطالبه مردم و مسئولان استان بود. حتی پیش از زمانی که پتروشیمی بجنورد( بزرگترين مركز توليد محصولات شيميايي شمال و شمال شرق كشـور) در سال 1371 تاسیس شود. این شركت آمونياك، كود اوره و کریستال ملامين تولید می کند.

آیت الله نورمفیدی نماینده ولی فقیه در گلستان دی ماه امسال خطاب به رئیس جمهور گفت: مردم از بنده انتظار دارند طرح پتروشیمی گلستان پیگیری شود امروز بیش از ۹۰ هزار سهام دار بلاتکلیف هستند و از رئیس جمهور انتظار داریم این مسأله را پیگیری کنند.

مشکل از کجا شروع شد؟

اردشیر حسامی مدیر عامل پتروشیمی گلستان می گوید: این طرح به ۵ هزار میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد و سرمایه گذاری مردم حدود یک درصد بوده است و بقیه را قرار بود دولت تأمین کند که اتفاق نیفتاد.

حسینقلی قوانلو رئیس صنعت، معدن و تجارت گلستان هم گفته: شروع مشکل از آنجا بود که دولت از این طرح خارج شد چرا که برای فعالیت بخش خصوصی در این طرح یا گرفتن تسهیلات، نیازمند تضمین ها و جلب اعتمادهایی هستیم که تامین آنها از توان پتروشیمی گلستان به تنهایی خارج است.

عباس اغنامی مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری گلستان گفت: پتروشیمی گلستان همزمان با پتروشیمی لردگان و زنجان شروع شد و در آن زمان پیشرفت خوبی داشت اما بهمن ۹۲ بر اساس سیاست اصل ۴۴ قانون اساسی دولت از طرح پتروشیمی خارج و همین موجب وقفه در ساخت این طرح شد.

هم پتروشیمی زنجان و هم لردگان اکنون پیشرفت بیشتری نسبت به پتروشیمی گلستان دارند.

مجتمع پتروشیمی لردگان در استان چهارمحال و بختیاری در حال ساخت است. محسن محمودی مدیرعامل پتروشیمی لردگان گفت: این طرح به پیشرفت 94 درصدی رسیده است و امیدواریم فازهای یک و دو آن تا پاییز سال آینده به بهره‌برداری کامل برسد.

محمدرضا مدیری مدیرعامل شرکت پتروشیمی زنجان هم می گوید: این مجتمع براي توليد اوره و آمونياک، از 12 سال پیش در حال ساخت است و اگرچه وقفه هایی داشت اما با پیشرفت هایی اخیر تا 3 سال آینده به بهره برداری می رسد.

 این در حالیست که ساخت پتروشیمی گلستان عملاً متوقف شده است.

گره کار کجاست؟

مشکلات زیست محیطی، نداشتن توجیه اقتصادی و مشکلات اعتباری و مالی از جمله موانع پیش روی ساخت پتروشیمی گلستان است.

اغنامی می گوید: مجوزهای پتروشیمی تمدید شده و اکنون مهمترین مشکل موضوعات مالی است.

حسامی هم منابع مالی را مشکل عمده صنایع پتروشیمی گلستان می داند.

هاشمی استاندار گلستان تیرماه امسال گفته بود: به دنبال راهکارهای جدید برای حل مشکل مجتمع پتروشیمی گلستان هستیم تا با اقتصادی شدن ساخت آن و ایجاد رغبت در سرمایه گذاران، این طرح را به اجرا برسانیم.

با این همه، مشکل اعتبارات مالی پتروشیمی گلستان در اواخر سال 92 در آستانه رفع شدن بود.

آنطور که اغنامی گفته است اسفند 92 صندوق توسعه ملی 277 میلیون یورو را برای پتروشیمی گلستان تصویب کرد اما به علت ناتوانی در تامین وثیقه، هیئت مدیره نتوانست از این اعتبار استفاده کند. نظری که مدیر عامل پتروشیمی گلستان با آن موافق نیست. حسامی گفت: برای دریافت این اعتبار قرار شد که کمیسیونی از بانک ملی و ملت تشکیل شود که شد، اما برخی مسئولان وقت استان به بهانه نداشتن توجیه اقتصادی همکاری لازم را نکردند.

راه حل چیست؟

از آنجا که مهمترین مشکل کمبود منابع مالی است طبیعتا با تامین منابع مالی طرح تکمیل می شود.

به گفته استاندار، با موافقت وزیر جهاد کشاورزی و بر اساس تفاهمنامه ای، جهاد کشاورزی اعلام آمادگی کرده است که تعاون روستایی 30 تا 50 درصد نیاز های کشور را از تولیدات پتروشیمی گلستان تامین کند.

مدیر عامل پتروشیمی هم گفته مذاکراتی را با سرمایه گذاران بخش خصوصی انجام دادیم و برخی به مراحل نهایی رسیده و ما به آن امید داریم. حسامی ترجیح داد فعلا نام این شرکت ها را بیان نکند.

ارزش سهام مردم؟

به گفته مدیر عامل پتروشیمی گلستان ارزش سهام مردم در فرابورس و بر اساس عرضه و تقاضا مشخص می شود که متغیر است.

حسامی می گوید برای حفظ ارزش سهام مردم، زمینی در منطقه سروش گرگان خریداری شده که آن را به عنوان سود انباشته و سهام جایزه به سرمایه گذاران می دهیم.

او با بیان اینکه سهام داران نگران ارزش سهام شان نباشند گفت: حداقل ۸۰ درصد به ارزش سهام آن ها اضافه خواهد شد.

شهرک سروش در نزدیکی پارک جنگلی النگدره یکی از مناطق با ارزش قیمتی بالا در گرگان است.

در نهایت چه می شود؟

قرار بود وضعیت پتروشیمی گلستان تا پایان امسال تعیین تکلیف شود. هر چند که استاندار می گوید: تعیین تکلیف به معنای حل مسئله نیست بلکه به دنبال راهکاری هستیم که مردم به حقوق خود برسند.

در روزهای پایانی سال و اتمام زمان تعیین شده، استاندار گلستان گفت: علی رغم اینکه قرار بود تا پایان سال تعیین تکلیف بشود اما نمی توانیم خبر خوب و مشخصی به مردم بدهیم.

سید مناف هاشمی به پشت پرده ها و اختلاف هایی اشاره می کند که پیش روی پتروشیمی گلستان است.

او اما همچنان امیدوار به حل است و می گوید برای باز کردن این گره تلاش و صبر می کند.

صبری که برای سهام داران 12 ساله شده و در حال لبریز شدن است. برخی پتروشیمی گلستان را آرزوی بزرگ و چند دهه ای گلستانی ها می دانند. تعدادی خطرات زیست محیطی آن را گوشزد می کنند. گروهی به اثرات اقتصادی و اشتغال زایی این طرح توجه ویژه دارند و جمعی هم می پرسند آیا در شرایط فعلی اقتصادی کشور می توان به تامین 4 تا 5 هزار میلیارد تومان منابع مورد نیاز امید داشت آنهم از شرکتی که پایگاه اینترنتی اطلاع رسانی اش به دلیل بدهی مسدود شده است؟

 ابهام در سرنوشت پتروشیمی، سهام داران را هم مردد کرده، علیرضا جزء همان سهام دارانی است که امیدوار بود سهام دار یک مجتمع عظیم و سودآور اقتصادی باشد اما همچنان چشم انتظار تعیین تکلیف این طرح است.

او گفت: امیدوار بود مسئولان هر چه سریع تر پاسخ روشنی به او بدهند تا بتواند تصمیم نهایی را بگیرد هر چند با این شرایط ترجیح می دهد سهامش را واگذار کند.

محمد یکی دیگر از سهام داران و از کارمندان ادارات گلستان می گوید: صبر می کند تا ببیند نتیجه تلاش های فعلی چه می شود. هر چند که مخالف نظر وی هم هستند همان هایی که در این سال ها، سهم شان از پتروشیمی گلستان را در بورس واگذار کردند.

پتروشیمی گلستان با ظرفیت اشتغال مستقیم و غیر مستقیم پنج هزار نفری، آرزوی بزرگی شده است که هر روز به آرزویی محال نزدیک تر می شود. تامین منابع مالی برای طرح فعلی، تغییر کاربری یا اعلام شکست کامل طرح و فروش تاسیسات و پرداخت حقوق مردم، از مهمترین گزینه های پیش روی پتروشیمی گلستان است. اما آیا برخی ترجیح می دهند این طرح همچنان بلاتکلیف بماند؟