پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب
طلای خاکستری که هرز می‌رود
تصفیه فاضلاب ، از ورود آلودگی‌ها به‌ویژه آلودگی‌های صنعتی به محیط زیست جلوگیری می‌کند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین، از فاضلاب‌های تصفیه شده می‌توان برای مصارف کشاورزی، آبیاری فضا‌های شهری، چمن‌های ورزشی، حتی استخر‌های پرورش ماهی و پر کردن سیفون استفاده کرد.
اما باید توجه داشت آلودگی آب می‌تواند توان اکولوژی آن را تحت تاثیر قرار دهد و همه را دچار بحران کند.
بیماری‌های ناشی از دفع نامناسب فاضلاب
دفع نامناسب فاضلاب سبب ابتلا به بیماری‌هایی، چون اسهال عفونی، حصبه، وبا، یرقان و رشد جانوران و حشرات ناقل بیماری‌های خطرناک می‌شود.
برای دفع فاضلاب از شیوه‌هایی، چون تصفیه طبیعی، هدایت به درون گودال‌ها، پخش در سطح زمین، دفع در چاه‌های فاضلاب، دفع فاضلاب در رودخانه‌ها و دریاچه‌ها، و تصفیه فیزیکی استفاده می‌شود که هر یک محاسن و مضرات خود را دارند. برای مثال تخلیه فاضلاب به آب‌های سطحی و زیرزمینی سبب می‌شود که هزینه تصفیه آب از آلودگی و تبدیل آن به آب شرب در برخی شهر‌ها تا سه برابر افزایش یابد.
تاثیر مخرب آبیاری زمین‌های کشاورزی با فاضلاب
اگرچه به علت غنی بودن فاضلاب‌های شهری می‌توان از آن‌ها برای آبیاری زمین‌های کشاورزی استفاده کرد که اغلب بدون نیاز به کود شیمیایی، محصولات قابل توجهی به دست می‌دهد، اما ممکن است بیماری‌های خطرناکی، چون وبا شیوع پیدا کند.
رییس مرکز بهداشت شهید بلندیان قزوین می‌گوید: محصولات کشاورزی که با این آب‌ها تغذیه می‌شوند، غلظت عناصر سمی بالایی دارند و در درازمدت سبب بیماری برای مصرف کنندگان می‌شوند که این تاثیر بسیار کند و درازمدت است و اغلب مردم متوجه علت آن نخواهند شد.
مهرعلیان رییس مرکز بهداشت شهید بلندیان قزوین می‌افزاید: به منظور پیشگیری از معایب به کارگیری فاضلاب تصفیه شده، رعایت برخی نکات می‌تواند مفید باشد. مثل اینکه از فاضلاب تصفیه شده برای تولید محصولاتی استفاده شود که به مصرف مستقیم انسان نمی‌رسد (مانند پنبه و ...) و یا از فاضلاب تصفیه شده برای تولید محصولاتی استفاده شود که معمولا حرارت داده می‌شوند.
همچنین می‌توان از فاضلاب تصفیه شده برای آبیاری فضا‌های سبز محافظت شده مانند کمربند‌های اطراف شهر و جنگل‌ها و نهالستان‌ها که معمولا مردم به آن‌ها دسترسی ندارند، استفاده شود.
حسن پسندیده مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قزوین می‌گوید: از آنجا که سیستم‌های تصفیه فاضلاب برای تصفیه مواد سمی و خطرناک طراحی نشده‌اند، تخلیه مواد سمی در فاضلاب بسیار خطرناک است وضمن اینکه می‌تواند تهدیدی جدی برای محیط زیست باشد عامل مسمومیت و مرگ انسان و سایر موجودات زنده می‌شود.
راه اندازی تصفیه خانه شرکت شهرصنعتی البرز چهل سال قبل
در همین راستا و با هدف استفاده بهینه، تصفیه خانه شرکت شهرصنعتی البرز (بزرگترین تصفیه خانه صنعتی کشور) 40 سال قبل در استان قزوین راه اندازی شد.
جایی که با توسعه و نوآوری در آن، مشکل کم آبی را تا حدودی حل کرده و ضمن آنکه درآمدی هم برای شهر صنعتی البرز ایجاد می‌شود. آب شفاف پکیج‌های تصفیه فاضلاب خود گویای صحت عملکرداین تصفیه خانه است.
این تصفیه خانه صنعتی با سیستم آنلاین و رعایت تمام موازین زیست‌محیطی در نوع خود به لحاظ کنترل فرآیند سیستم و تجهیزات و فعالیت منحصربه فرد است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست می‌گوید: بهینه‌سازی‌مصرف انرژی، حفظ منابع زیست محیطی، بهبود روابط صنعت با منابع زیست محیطی از مزایای این تصفیه خانه ۷۰ هزار متر مکعبی است.
حسن پسندیده می‌افزاید : این تصفیه خانه استاندارد‌های زیست محیطی را رعایت می‌کند و ما هم بصورت مستمر آن را مورد پایش قرار می‌دهیم.
هدر رفت ۲۰ میلیون متر مکعب آب تصفیه خانه شهرصنعتی البرز
آن طور که کشاورزان می‌گویند تصفیه خانه‌ای که می‌تواند سالیانه حدود ۲۰ میلیون متر مکعب آب قابل استفاده را در اختیارشان قرار دهد، اما متاسفانه بطور اصولی ازاین آب استفاده نمی‌شود.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای قزوین می‌گوید: در شرایط فعلی آب این تصفیه خانه از دسترس کشاورزان خارج شده و کانال‌های قبلی که به سمت اراضی کشاورزی هدایت می‌شد مسدود شده است.
ملکی معتقد است ، برای تخصیص چند متر مکعب آب برای صنعت و دامداری مشکل داریم در حالی که با ۲۰ میلیون متر مکعب آب این تصفیه خانه و ۱۰ درصد آب شبکه آبیاری می‌توان برای حدود ۶ هزار هکتار زمین کشاورزی آب تامین کرد.
اما روی دیگر سکه کشاورزانی هستند که در این روزگار کم آبی خروجی تصفیه خانه را بدون توجه به هشدار‌ها، روانه زمین‌های کشاورزی می‌کنند؛ بنابراین زمین‌هایی که روزی آب حیات می‌خوردند حالا باید آب ممات میل کنند زیرا پساب‌های غیر استاندارد است و هیچ مرجعی آن را تائید نمی‌کند.
کارشناس تصفیه خانه شهر صنعتی البرز می‌گوید : اینجا ورودی اش باید هزار و ۵۷۰ متر مکعب باشد یا در نهایت ۲ هزار، ولی معمولا ما ورودی زیر ۳ هزار و ۵۰۰ نداریم که این ظرفیت و فشار خروجی بالایی ندارد.
سعیدی می‌افزاید : در حال حاضر حدود ۱۶۰۰ واحد صنعتی و تجاری و بخشی از فاضلاب شهری و خانگی شهر‌های الوند و بیدستان از طریق شبکه جمع آوری پساب‌ها به تصفیه خانه شهر صنعتی البرز هدایت می‌شود.
او اضافه می‌کند : این تصفیه خانه براساس ورود پساب ۹۲ درصد واحد‌های صنعتی و ۸ درصد شهر‌های الوند و بیدستان طراحی شده است که به علت گسترش و نداشتن خروجی فاضلاب در این شهر‌ها این تعادل بهم خورده و تبدیل به ۵۰ - ۵۰ درصد شده است که کیفیت پساب تصفیه شده را مطابق با استاندارد‌های زیست محیطی با مشکل مواجه کرده است.
راهکار رفع مشکل پساب فاضلاب شهر صنعتی البرز
سعیدی می‌گوید: برای اینکه ۲۰ میلیون متر مکعب خروجی پساب این تصفیه خانه قابل استفاده و بدون خطرات ناشی از (آلودگی آب) برای مصارف کشاورزی باشد باید ورودی آن حداکثر 2 هزار متر مکعب شود و این امر مستلزم چاره جویی مسئولان ذیربط، برای خروجی فاضلاب شهر‌های الوند و بیدستان است.
افت سفره‌های زیرزمینی، فرونشست زمین و کمبود آب آشامیدنی همه به ما می‌گوید که کمبود آب جدی است و پساب تصفیه خانه شهرصنعتی البرز می‌تواند به جای تهدید، فرصتی برای زمین‌های کشاورزی باشد.
وزیر نیرو هفته گذشته در مراسم افتتاح تصفیه خانه شهر محمود آباد استان قزوین گفت : سالانه چهار میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب پساب در کشور تولید می‌شود.
به گفته رضا اردکانیان ، هر مقدار از این پساب را بتوان با رعایت نکات فنی و زیست محیطی و اقتصادی جمع آوری و تصفیه کرد به بهداشت عمومی کمک کرده و نیاز بخش صنعت و کشاورزی و سایر بخش‌ها را که می‌توانند از پساب استفاده کنند تأمین می‌کند.
تصفیه خانه شهر محمود آباد نخستین طرح تصفیه خانه‌ای با مشارکت بخش خصوصی در قزوین است که روزانه بیش از ۷ هزار و ۳۳۳ متر مکعب تصفیه پساب خواهد داشت.
این تصفیه خانه که ۳۸ هزار نفر را تحت پوشش شبکه فاضلاب شهری قرارداده با اعتباری بالغ بر ۲۳ میلیارد تومان و سرمایه گذاری بخش خصوصی در قزوین اجرایی شده است.
بگفته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان قزوین این تصفیه خانه با استفاده از جدید‌ترین فناوری مرسوم در دنیا و با استفاده از هوادهی گسترده و لجن فعال توانسته است با حذف فسفر و نیتروژن از پساب‌ها عملیات تصفیه را اجرا کند.
داراب بیرنوندی می‌گوید : با این روش تصفیه، پساب‌های این تصفیه خانه در بخش کشاورزی و صنعت بدون هیچ مشکلی قابل استفاده خواهد بود.
بیرنوندی می‌افزاید: همچنین پساب این تصفیه خانه قابل تزریق مجدد به سفره‌های آب زیرزمینی است و هیچ آلودگی برای سفره‌های آب زیرزمینی ندارد.
امروزه تقاضای روزافزون آب، به علت منابع محدود آن به واسطه برداشت بی رویه، آلودگی، تغییرات آب و هوایی و اقلیمی همیشه با تنش‌های فزاینده‌ای دست به گریبان است و با توجه به این شرایط نادیده گرفتن فرصت‌هایی که با مدیریت فاضلاب و پساب به دست می‌آید غیرقابل انکار است.
همانگونه که در این گزارش به آن پرداخته شد پساب‌های صنعتی سرمایه مغفول مانده‌ای است که با تصفیه واستفاده دوباره، این طلای خاکستری می‌توان ناجی منبع حیات و محیط زیست بود، فرآیند بازچرخانی به ویژه دراستان‌های مواجه با کمبود آب مانند قزوین باید جدی‌تر پیگیری شود تا از این منبع آبی نامتعارف استفاده بهینه شود.
نگارنده: علی صفری الموتی
اما باید توجه داشت آلودگی آب می‌تواند توان اکولوژی آن را تحت تاثیر قرار دهد و همه را دچار بحران کند.
بیماری‌های ناشی از دفع نامناسب فاضلاب
دفع نامناسب فاضلاب سبب ابتلا به بیماری‌هایی، چون اسهال عفونی، حصبه، وبا، یرقان و رشد جانوران و حشرات ناقل بیماری‌های خطرناک می‌شود.
برای دفع فاضلاب از شیوه‌هایی، چون تصفیه طبیعی، هدایت به درون گودال‌ها، پخش در سطح زمین، دفع در چاه‌های فاضلاب، دفع فاضلاب در رودخانه‌ها و دریاچه‌ها، و تصفیه فیزیکی استفاده می‌شود که هر یک محاسن و مضرات خود را دارند. برای مثال تخلیه فاضلاب به آب‌های سطحی و زیرزمینی سبب می‌شود که هزینه تصفیه آب از آلودگی و تبدیل آن به آب شرب در برخی شهر‌ها تا سه برابر افزایش یابد.
تاثیر مخرب آبیاری زمین‌های کشاورزی با فاضلاب
اگرچه به علت غنی بودن فاضلاب‌های شهری می‌توان از آن‌ها برای آبیاری زمین‌های کشاورزی استفاده کرد که اغلب بدون نیاز به کود شیمیایی، محصولات قابل توجهی به دست می‌دهد، اما ممکن است بیماری‌های خطرناکی، چون وبا شیوع پیدا کند.
رییس مرکز بهداشت شهید بلندیان قزوین می‌گوید: محصولات کشاورزی که با این آب‌ها تغذیه می‌شوند، غلظت عناصر سمی بالایی دارند و در درازمدت سبب بیماری برای مصرف کنندگان می‌شوند که این تاثیر بسیار کند و درازمدت است و اغلب مردم متوجه علت آن نخواهند شد.
مهرعلیان رییس مرکز بهداشت شهید بلندیان قزوین می‌افزاید: به منظور پیشگیری از معایب به کارگیری فاضلاب تصفیه شده، رعایت برخی نکات می‌تواند مفید باشد. مثل اینکه از فاضلاب تصفیه شده برای تولید محصولاتی استفاده شود که به مصرف مستقیم انسان نمی‌رسد (مانند پنبه و ...) و یا از فاضلاب تصفیه شده برای تولید محصولاتی استفاده شود که معمولا حرارت داده می‌شوند.
همچنین می‌توان از فاضلاب تصفیه شده برای آبیاری فضا‌های سبز محافظت شده مانند کمربند‌های اطراف شهر و جنگل‌ها و نهالستان‌ها که معمولا مردم به آن‌ها دسترسی ندارند، استفاده شود.
حسن پسندیده مدیرکل حفاظت محیط زیست استان قزوین می‌گوید: از آنجا که سیستم‌های تصفیه فاضلاب برای تصفیه مواد سمی و خطرناک طراحی نشده‌اند، تخلیه مواد سمی در فاضلاب بسیار خطرناک است وضمن اینکه می‌تواند تهدیدی جدی برای محیط زیست باشد عامل مسمومیت و مرگ انسان و سایر موجودات زنده می‌شود.
راه اندازی تصفیه خانه شرکت شهرصنعتی البرز چهل سال قبل
در همین راستا و با هدف استفاده بهینه، تصفیه خانه شرکت شهرصنعتی البرز (بزرگترین تصفیه خانه صنعتی کشور) 40 سال قبل در استان قزوین راه اندازی شد.
جایی که با توسعه و نوآوری در آن، مشکل کم آبی را تا حدودی حل کرده و ضمن آنکه درآمدی هم برای شهر صنعتی البرز ایجاد می‌شود. آب شفاف پکیج‌های تصفیه فاضلاب خود گویای صحت عملکرداین تصفیه خانه است.
این تصفیه خانه صنعتی با سیستم آنلاین و رعایت تمام موازین زیست‌محیطی در نوع خود به لحاظ کنترل فرآیند سیستم و تجهیزات و فعالیت منحصربه فرد است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست می‌گوید: بهینه‌سازی‌مصرف انرژی، حفظ منابع زیست محیطی، بهبود روابط صنعت با منابع زیست محیطی از مزایای این تصفیه خانه ۷۰ هزار متر مکعبی است.
حسن پسندیده می‌افزاید : این تصفیه خانه استاندارد‌های زیست محیطی را رعایت می‌کند و ما هم بصورت مستمر آن را مورد پایش قرار می‌دهیم.
هدر رفت ۲۰ میلیون متر مکعب آب تصفیه خانه شهرصنعتی البرز
آن طور که کشاورزان می‌گویند تصفیه خانه‌ای که می‌تواند سالیانه حدود ۲۰ میلیون متر مکعب آب قابل استفاده را در اختیارشان قرار دهد، اما متاسفانه بطور اصولی ازاین آب استفاده نمی‌شود.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای قزوین می‌گوید: در شرایط فعلی آب این تصفیه خانه از دسترس کشاورزان خارج شده و کانال‌های قبلی که به سمت اراضی کشاورزی هدایت می‌شد مسدود شده است.
ملکی معتقد است ، برای تخصیص چند متر مکعب آب برای صنعت و دامداری مشکل داریم در حالی که با ۲۰ میلیون متر مکعب آب این تصفیه خانه و ۱۰ درصد آب شبکه آبیاری می‌توان برای حدود ۶ هزار هکتار زمین کشاورزی آب تامین کرد.
اما روی دیگر سکه کشاورزانی هستند که در این روزگار کم آبی خروجی تصفیه خانه را بدون توجه به هشدار‌ها، روانه زمین‌های کشاورزی می‌کنند؛ بنابراین زمین‌هایی که روزی آب حیات می‌خوردند حالا باید آب ممات میل کنند زیرا پساب‌های غیر استاندارد است و هیچ مرجعی آن را تائید نمی‌کند.
کارشناس تصفیه خانه شهر صنعتی البرز می‌گوید : اینجا ورودی اش باید هزار و ۵۷۰ متر مکعب باشد یا در نهایت ۲ هزار، ولی معمولا ما ورودی زیر ۳ هزار و ۵۰۰ نداریم که این ظرفیت و فشار خروجی بالایی ندارد.
سعیدی می‌افزاید : در حال حاضر حدود ۱۶۰۰ واحد صنعتی و تجاری و بخشی از فاضلاب شهری و خانگی شهر‌های الوند و بیدستان از طریق شبکه جمع آوری پساب‌ها به تصفیه خانه شهر صنعتی البرز هدایت می‌شود.
او اضافه می‌کند : این تصفیه خانه براساس ورود پساب ۹۲ درصد واحد‌های صنعتی و ۸ درصد شهر‌های الوند و بیدستان طراحی شده است که به علت گسترش و نداشتن خروجی فاضلاب در این شهر‌ها این تعادل بهم خورده و تبدیل به ۵۰ - ۵۰ درصد شده است که کیفیت پساب تصفیه شده را مطابق با استاندارد‌های زیست محیطی با مشکل مواجه کرده است.
راهکار رفع مشکل پساب فاضلاب شهر صنعتی البرز
سعیدی می‌گوید: برای اینکه ۲۰ میلیون متر مکعب خروجی پساب این تصفیه خانه قابل استفاده و بدون خطرات ناشی از (آلودگی آب) برای مصارف کشاورزی باشد باید ورودی آن حداکثر 2 هزار متر مکعب شود و این امر مستلزم چاره جویی مسئولان ذیربط، برای خروجی فاضلاب شهر‌های الوند و بیدستان است.
افت سفره‌های زیرزمینی، فرونشست زمین و کمبود آب آشامیدنی همه به ما می‌گوید که کمبود آب جدی است و پساب تصفیه خانه شهرصنعتی البرز می‌تواند به جای تهدید، فرصتی برای زمین‌های کشاورزی باشد.
وزیر نیرو هفته گذشته در مراسم افتتاح تصفیه خانه شهر محمود آباد استان قزوین گفت : سالانه چهار میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب پساب در کشور تولید می‌شود.
به گفته رضا اردکانیان ، هر مقدار از این پساب را بتوان با رعایت نکات فنی و زیست محیطی و اقتصادی جمع آوری و تصفیه کرد به بهداشت عمومی کمک کرده و نیاز بخش صنعت و کشاورزی و سایر بخش‌ها را که می‌توانند از پساب استفاده کنند تأمین می‌کند.
تصفیه خانه شهر محمود آباد نخستین طرح تصفیه خانه‌ای با مشارکت بخش خصوصی در قزوین است که روزانه بیش از ۷ هزار و ۳۳۳ متر مکعب تصفیه پساب خواهد داشت.
این تصفیه خانه که ۳۸ هزار نفر را تحت پوشش شبکه فاضلاب شهری قرارداده با اعتباری بالغ بر ۲۳ میلیارد تومان و سرمایه گذاری بخش خصوصی در قزوین اجرایی شده است.
بگفته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان قزوین این تصفیه خانه با استفاده از جدید‌ترین فناوری مرسوم در دنیا و با استفاده از هوادهی گسترده و لجن فعال توانسته است با حذف فسفر و نیتروژن از پساب‌ها عملیات تصفیه را اجرا کند.
داراب بیرنوندی می‌گوید : با این روش تصفیه، پساب‌های این تصفیه خانه در بخش کشاورزی و صنعت بدون هیچ مشکلی قابل استفاده خواهد بود.
بیرنوندی می‌افزاید: همچنین پساب این تصفیه خانه قابل تزریق مجدد به سفره‌های آب زیرزمینی است و هیچ آلودگی برای سفره‌های آب زیرزمینی ندارد.
امروزه تقاضای روزافزون آب، به علت منابع محدود آن به واسطه برداشت بی رویه، آلودگی، تغییرات آب و هوایی و اقلیمی همیشه با تنش‌های فزاینده‌ای دست به گریبان است و با توجه به این شرایط نادیده گرفتن فرصت‌هایی که با مدیریت فاضلاب و پساب به دست می‌آید غیرقابل انکار است.
همانگونه که در این گزارش به آن پرداخته شد پساب‌های صنعتی سرمایه مغفول مانده‌ای است که با تصفیه واستفاده دوباره، این طلای خاکستری می‌توان ناجی منبع حیات و محیط زیست بود، فرآیند بازچرخانی به ویژه دراستان‌های مواجه با کمبود آب مانند قزوین باید جدی‌تر پیگیری شود تا از این منبع آبی نامتعارف استفاده بهینه شود.
نگارنده: علی صفری الموتی
نظر شما