هم نشینی با "سم"

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما از کرمان آقای گلزاری مدیر گروه سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمان میگوید رواج استفاده از قلیان ، متاسفانه آمار بیماری های ریوی و میزان ابتلا به انواع سرطانها را افزایش داده است. او می افزاید همنشینی با قلیان ، پدیده ای است که متاسفانه جزو برنامه های تفریحی برخی جوانان و خانواده ها شده است و هشدارهای مکرر پزشکان و دلسوزان هم کمتر راه به جایی می برد.

تاریخچه پیدایش قلیان و نحوه ورودش به ایران مشخص نیست و هیچ ردی از آن در اسناد تاریخی ایران تا زمان سلاطین صفویه نمیتوان یافت. برخی معتقدند این وسیله در ابتدا، یکی از ابداعات پزشکی ایرنیان برای کمک به درمان برخی بیماریها با استفاده از بخور بوده است . بگفته آنها طبیبان قدیم ایرانی با استفاده از چنین وسیله ای دود برخی گیاهان دارویی مانند مرزنجوش ، نعناع ، اکالیپتوس ، و بادرنجبویه را به ریه بیمار می فرستادند تا به درمان عفونت ریوی ، برطرف کردن سینوزیت و یا رفع گرمی و خشکی ریه کمک کند .
این که از چه زمانی این وسیله برای استعمال تنباکو رواج یافت مشخص نیست اما آنچه محرز است استفاده از قلیان برای استعمال تنباکو در عصر قاجار، نسبتا فراگیر شد و برخی جهانگردان خارجی از اهتمام ایرانیان فقیر آن زمان در اختصاص درآمد اندک خود به خرید تنباکو ابراز شگفتی کردند.

بعد از گذشت آن همه سال و برغم هشدارهای بی شمار پزشکی ، این "غریب دوست نما" ، هنوز هم عضوی است برای برخی خانواده ها و همنشینی فریبنده است برای جوانان و حتی نوجوانان. متاسفانه دختر و پسر هم نمیشناسد. تنباکو که زمانی به عنوان فرآورده ای گیاهی در بازار خرید و فروش میشد و به خاطر طعم تلخ دودش ، بیشتر در میان افراد مسن و میانسال مشتری داشت الان به مدد فناوریهای صنعتی، به محصولی شیمیایی اما با ظاهری پر زرق و برق و با طعم های مختلف جذاب تبدیل شده و مورد استقبال جوانان قرار گرفته است. آقای سلیمانی کارشناس یک آزمایشگاه شیمی در کرمان میگوید تنباکوی میوه ای از بدترین نوع برگ توتون که دور ریز تولیدات کارخانه های دخانیات است تولید میشود و با استفاده از مواد شیمیایی معطر و بسته‌بندی‌های جذاب آنرا بنام تنباکوی میوه‌ای در ایران و به نام معسل در کشورهای عربی به فروش می‌رسانند.
اقای عسکری کارشناس بهداشت هم می گوید : تنباکوهای میوه ای دهها ماده افزودنی و ترکیبات شیمیایی غیر مجاز دارند. این مواد سختی و تندی دود توتون را کاهش میدهند و باعث تشویق افراد به استعمال قلیان میشوند اما خودشان مضرات جبران ناپذیری به دنبال دارند و عامل چند سرطان مهلک و کشنده شناخته شده اند.
در بوستان پدر واقع در شمالشرقی شهر کرمان ، پیرمردی به جمع زیادی که در گوشه و کنار پارک نشسته و قلیان میکشند اشاره میکند و میگوید این چه کاری است که با خود میکنند. اصلا به عاقبت این همه دود فرستادن به داخل ریه هایشان فکر نمیکنند ؟ او از اینکه فضاهای سبز به خاطر دود قلیان ، آلوده شده اند گلایه میکند و میگوید چرا هیچ اقدامی برای ممنوع کردن قلیان کشی در پارکها نمیشود ؟
اقای گلزاری مدیر گروه سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمان میگوید ما به قانون جامع کنترل دخانیات پیوسته ایم و یکی از موارد این قانون ممنوعیت عرضه مواد دخانی در اماکن عمومی است اما به علت نبود عزمی جدی و همسویی بین مسئولین ، این قانون اجرا نمی شود وطبق برآورد ما ؛ دو سوم مکان هایی که در کرمان اقدام به عرضه قلیان در اماکن عمومی می کنند هیچ مجوزی ندارند .
بهرامی مسئول اتحادیه رستوران داران کرمان هم می گوید: طبق مصوبه مجلس عرضه قلیان در سفره خانه ها ، اغذیه فروشیها و اماکن عمومی ممنوع است واگر جایی هم عرضه شود وزارت بهداشت باید برخورد کند اما متاسفانه این اتفاق کمتر می افتد و اکنون 100 مکان عرضه قلیان ، فقط در شهر کرمان داریم .
اما معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمان با بیان اینکه مبارزه با قلیان کاری تیمی است وبه تنهایی از ما کاری برنمی اید می گوید: مجوزهایی که صادر می شود توسط میراث و اصناف است و براحتی هم از زیر بار مسئولیت شانه خالی می کنند .
اقای طباطبایی می افزاید بازدید های ما نشان می دهد تعداد مراکز عرضه قلیان نسبت به دو سال قبل چند برابر شده و این به علت سهل انگاری آقایان و سود بالایی است که این مراکز دارند .
یکی از تصورات غلط دربین اهالی قلیان ، این است که عبور دود از آب باعث کاهش مواد سمی آن می شود اما دکتر نخعی پزشک متخصص ریه این برداشت را رد میکند و میگوید اینگونه نیست و آب داخل شیشه فقط دود را سرد و مرطوب میکند و هیچ یک از عوارض آنرا کاهش نمیدهد. وی می افزاید : تاکنون افراد زیادی به علت سرفه های شدید و درد در قفسه سینه به من مراجعه کرده اند که ازمایشها نشان داده علت بیماری بسیاری از انها مصرف قلیان است . متاسفانه در بسیاری از این بیماران ریه ها دچار مشکل شدید شده و بهبودی در کار نیست و نتیجه ان هم مرگ است .
او می گوید طبق ازمایشهای پزشکی سیگار 4 هزار نوع و قلیان 7 هزار نوع ماده سمی و زیان اور دارند و طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی مصرف دخانیات در هر شش ثانیه یک نفر را می کشد و دخانیات در سالهای اخیر دومین عامل مرگ ومیر در جهان بوده است . آقای باقری کارشناس مطالعات اجتماعی هم میگوید ۵۴۲ مطالعهٔ علمی در زمینهٔ قلیان که در جهان انجام شده است نشان می‌دهد کشیدن یک قلیان در مقایسه با یک سیگار حدوداً ۱۲ برابر دود بیشتر ، ۵ برابر قیر بیشتر ، دو برابر نیکوتین بیشتر ، و ۲ برابر منو اکسید کربن بیشتر وارد بدن می‌کند و به ازای هر ۴۵ دقیقه تا یک ساعت کشیدن قلیان، به اندازه 100 نخ سیگار، دود وارد بدن انسان می‌شود.
اقای گلزاری مدیر گروه سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمان هم ضمن هشدار درباره احتمال انتقال انواع بیماریهای عفونی مثل سل و هپاتیت از طریق استفاده مشترک از نی قلیان میگوید حتی افرادی هم که در معرض دود قلیان هستند به منزله این است که حدود پنج نخ سیگارمی کشند و این ضرر برای کودکانی که در جمع قلیانی ها هستند بسیار بیشتر است .
اقای موسی پور یکی از کارشناسان اجتماعی هم ضمن تشریح خطرات بالای قلیان در جامعه می گوید خانواده ها هوشیار باشند چرا که صدای قل قل آب در قلیانها و بوی تنباکوهای میوه ای برای کودکان جذاب است و این امر ؛ ذهنیت مثبتی در آنها ایجاد میکند که در سنین بالاتر به سمت قلیان جذب شوند. موسی پور همچنین از وجود فساد در برخی مراکز عرضه قلیان خبر می دهد و اینکه بسیار دیده شده که همراه تنباکو انواع مواد مخدر دیگر استفاده میشود تا مشتریان باردیگر برگردند.
دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات میگوید دخانیات علاوه بر آسیب رساندن به سلامتی افراد ، زیانهای مالی سنگینی برای اقتصاد کشور دارد و درحالیکه این سالها با رکود برخی صنایع در کشور مواجه هستیم اما صنعت دخانیات همچنان به رشد عجیب خود ادامه می دهد. آقای مسجدی با بیان اینکه هر روز 20 میلیارد تومان در کشور برای دخانیات هزینه میشود میگوید در این شرایط سخت اقتصادی متاسفانه سال گذشته 170 میلیون دلار هم ارز نیمایی برای واردات توتون در نظرگرفته شد.
نگاهی به تجربه کشورهای دیگر در مبارزه با قلیان میتواند به ما هم در کاستن از میزان شیوع این وسیله خطرساز کمک کند. کمیتهٔ فتوای شورای ملی امور اسلامی کشور مالزی پس از بحث و بررسی‌های فراوان اعلام کرد استفاده از قلیان برای مسلمانان حرام است. عبدا... شکور حسین، رئیس این کمیته گفت: پس از شنیدن نظرات متخصصان و کارشناسان وزارت بهداشت و بررسی شواهد علمی و پزشکی در داخل و خارج از کشور در خصوص مضرات قلیان، کمیته تصمیم گرفت تا قلیان را برای مسلمانان مالزی ممنوع اعلام کند زیرا استفاده از قلیان علاوه بر تاثیر منفی بر اقتصاد ملی ، می‌تواند بر روی سلامتی فرد و نسل‌های بعدی تأثیرات مخربی داشته باشد.