پخش زنده
امروز: -
گزينه هاي اردوغان در شمال سوريه
رئيس جمهور ترکيه در قبال تحولات اخير در شمال سوريه با دو گزينه خروج نرم و سخت روبروست و به نظر مي رسد بهترين گزينه براي او خروج نرم در چارچوب احياي توافق آدانا باشد.
پس از گذشت يک هفته از عمليات نظامي ارتش ترکيه و شبه نظاميان موسوم به ارتش وطني در حدفاصل شهرهاي تل ايض و راس العين در نوار مرزي شمال سوريه با ترکيه که به تسلط اين نيروها بر نوارمرزي به طول 120 کيلومتر و عمق 30 کيلومتر منجر شد، روز پنجشنبه، مقام هاي واشنگتن و آنکارا از دستيابي به توافق آتش بس در 13 بند خبر دادند که در يکي از اين بندها بر ايجاد منطقه امن و وظيفه نيروهاي ترکيه در حفاظت از اين منطقه تاکيد شده بود.
ترکيه با اين ادعا که نگراني هاي امنيتي ناشي از اجراي طرح هاي تجزيه طلبانه سبب شده است تا وارد خاک سوريه شود به گفته مولود چاووش اوغلو وزير امور خارجه اين کشور اين هدف بزرگ را دنبال مي کند که از شرق فرات تا مرز عراق به فاصله حدود444 کيلومتر و به عمق 30 کيلومتر منطقه به اصطلاح امن تشکيل دهد. اين در حالي است که به نظر مي رسد ترامپ با فرمان عقب نشيني نيروهاي امريکايي از حد فاصل بين شهرهاي تل ابيض و راس العين براي اين هدف ترکيه محدوديت قائل است.
در اين ارتباط مي توان به اظهارات جیمز جفری نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه در مورد مذاکره با ترکيه اشاره کرد که روز جمعه در سايت وزارت خارجه امريکا منتشر شد.
جفري گفت ما اینجا درباره ایجاد منطقه امن صحبت کردیم و ترکها درباره ایجاد یک منطقه امن آرمانی بر اساس آنچه ما با همکاری آنها در ماه اوت انجام دادیم صحبت کردند. جایی که منطقه امن از فرات تا مرز عراق بود و ما سطوح مختلفی از تحرکا ت ترکیه را در عمق 30 کیلومتری داشتیم که با خروج نیروهای ی پ گ از برخی مناطق همراه بود.
اين مقام امريکايي افزود آنچه که امروز داریم وضعیتی متفاوت است جایی که ترکها در بخش مرکزی شمال شرق تا حدود 30 کیلومتر جلو آمده اند و درگیری در منطقه هنوز ادامه دارد و این اکنون مورد توجه ما است زیرا این منطقه ای است که به عنوان منطقه امن تحت کنترل ترکیه تعریف می کنیم. منظور ما از آتش بس این است و با دقت از آن دفاع خواهیم کرد که آتش بس به معنای عدم پیشروی نیروهای زمینی است.
هر چند توافق ميان امريکا وترکيه در خصوص سرنوشت شمال سوريه از نظر حقوقي ارزش قانوني ندارد و نامشروع است اما با اين حال اعمال تحريم هاي امريکا عليه ترکيه و مواضع جيمز جفري نشان داد که دولت ترامپ منطقه امن را در حدفاصل شهرهاي تل ابيض و راس العين به رسميت مي شناسد.
اما اين همه ماجرا نيست چرا که ارتش سوريه که تاکنون منتظر بود تا کردهاي سوري نتيجه اتکا به نيروهاي اشغالگر امريکايي را ببينند به سرعت وارد عمل شد و با استقرار در منبج و عين العرب (کوباني)، حسکه، رقه وديرالزور، راه نفوذ بيشتر ارتش ترکيه را در نوار مرزي از غرب وشرق رودفرات و نفوذ به عمق بيشتر خاک سوريه سد کرد. بشار اسد رئيس جمهور سوريه هم گفت: با تمامی ابزارهای مشروع به تجاوز ترکیه پاسخ می‌دهیم.
اين مواضع بيانگر اين نکته است که هر آن ممکن است ميان دو طرف درگيري رخ دهد که ابعاد آن مي تواند از کنترل خارج شود و پايان آن هم به خروج سخت ارتش ترکيه از خاک سوريه آن هم بدون هيچ دستاوردي منجر شود.
براي تقويت چنين ارزيابي به چند دليل اشاره مي شود: نخست اينکه مختصاتي که ارتش ترکيه در آن حضور يافته است به هيچوجه قابليت ايجاد منطقه امن گسترده را ندارد. دوم اينکه اوضاع سياسي و اقتصادي ترکيه نشان مي دهد که اصرار اردوغان به ماندن در خاک سوريه در نهايت او را با گزينه خروج سخت روبرو خواهد کرد.
پایگاه اینترنتی المانیتور روز سه شنبه در گزارشی با اشاره به اوضاع اقتصادی نابسامان در ترکیه و نارضایتی عمومی که به علت افزایش سرسام آور قیمت ها در این کشور ایجاد شده نوشت: «اقتصاد بحران زده ی ترکیه پس از آغاز ماجراجویی تازه ی نظامی این کشور در سوریه با دردسر تازه ای روبرو شده است.
اين پايگاه افزود علاوه بر مشکلات پولی و مالی و بدهی انباشته ی ترکيه، تهدید به تحریم ارزش واحد پول اين کشور را کاهش داده و حق بیمه ی ریسک نیز افزایش یافته است.
سوم اينکه تجربه يمن نشان مي دهد که عاقبت تجاوز و اشغالگري چيزي جز شکست نيست.
چهارم اينکه ترکيه به تنهايي قادر نخواهد بود باري را به دوش بکشد که پيش از اين دهها کشور و صدها گروه تروريستي از عهده آن برنيامدند.
پنجم اينکه روسيه به عنوان يکي از بازيگران مهم در سوريه تاکيد کرده است که نيروهاي ترکيه بايد به مرزهاي مشترک برگردند. ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه روز جمعه گفت دمشق باید کنترل مرزهای ترکیه و سوریه را به دست بگیرد. پيش از اين هم الکساندر لاورنتیف فرستاده روسیه در سوریه اعلام کرد که ترکیه حق ندارد به طور دائم در سوریه نیرو داشته باشد و عملياتش بايد تا عمق 10 کيلومتري خاک سوريه باشد.
در چنين شرايطي به نظر مي رسد بهترين گزينه براي دولت اردوغان خروج نرم از سوريه و احترام گذاشتن به حق حاکميت دولت اين کشور و بازگشت به توافق آداناست آن هم در حاليکه اين گزينه به نوعي مي تواند با از بين رفتن طرح هاي تجزيه طلبانه و حضور نيروهاي سوري در مرز مشترک به عنوان يک دستاورد براي او تلقي شود.
در اين چارچوب به نظر مي رسد سفر اردوغان به مسکو و ديدارش با پوتين فرصت خوبي است تا با وساطت روسيه وهمچنين ايران، از اتفاقات ناخوشايند جلوگيري شده و دوره اي از روابط بدون تنش ميان ترکيه وسوريه آغاز شود که نتايج مثبت سياسي واقتصادي را براي هر دو کشور در پي خواهد داشت. پيش از اين ترکيه با درپيش گرفتن سياست به صفررساندن تنش با کشورهاي همسايه تجربه خوبي از توسعه اقتصادي داشته است.
ترکيه با اين ادعا که نگراني هاي امنيتي ناشي از اجراي طرح هاي تجزيه طلبانه سبب شده است تا وارد خاک سوريه شود به گفته مولود چاووش اوغلو وزير امور خارجه اين کشور اين هدف بزرگ را دنبال مي کند که از شرق فرات تا مرز عراق به فاصله حدود444 کيلومتر و به عمق 30 کيلومتر منطقه به اصطلاح امن تشکيل دهد. اين در حالي است که به نظر مي رسد ترامپ با فرمان عقب نشيني نيروهاي امريکايي از حد فاصل بين شهرهاي تل ابيض و راس العين براي اين هدف ترکيه محدوديت قائل است.
در اين ارتباط مي توان به اظهارات جیمز جفری نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه در مورد مذاکره با ترکيه اشاره کرد که روز جمعه در سايت وزارت خارجه امريکا منتشر شد.
جفري گفت ما اینجا درباره ایجاد منطقه امن صحبت کردیم و ترکها درباره ایجاد یک منطقه امن آرمانی بر اساس آنچه ما با همکاری آنها در ماه اوت انجام دادیم صحبت کردند. جایی که منطقه امن از فرات تا مرز عراق بود و ما سطوح مختلفی از تحرکا ت ترکیه را در عمق 30 کیلومتری داشتیم که با خروج نیروهای ی پ گ از برخی مناطق همراه بود.
اين مقام امريکايي افزود آنچه که امروز داریم وضعیتی متفاوت است جایی که ترکها در بخش مرکزی شمال شرق تا حدود 30 کیلومتر جلو آمده اند و درگیری در منطقه هنوز ادامه دارد و این اکنون مورد توجه ما است زیرا این منطقه ای است که به عنوان منطقه امن تحت کنترل ترکیه تعریف می کنیم. منظور ما از آتش بس این است و با دقت از آن دفاع خواهیم کرد که آتش بس به معنای عدم پیشروی نیروهای زمینی است.
هر چند توافق ميان امريکا وترکيه در خصوص سرنوشت شمال سوريه از نظر حقوقي ارزش قانوني ندارد و نامشروع است اما با اين حال اعمال تحريم هاي امريکا عليه ترکيه و مواضع جيمز جفري نشان داد که دولت ترامپ منطقه امن را در حدفاصل شهرهاي تل ابيض و راس العين به رسميت مي شناسد.
اما اين همه ماجرا نيست چرا که ارتش سوريه که تاکنون منتظر بود تا کردهاي سوري نتيجه اتکا به نيروهاي اشغالگر امريکايي را ببينند به سرعت وارد عمل شد و با استقرار در منبج و عين العرب (کوباني)، حسکه، رقه وديرالزور، راه نفوذ بيشتر ارتش ترکيه را در نوار مرزي از غرب وشرق رودفرات و نفوذ به عمق بيشتر خاک سوريه سد کرد. بشار اسد رئيس جمهور سوريه هم گفت: با تمامی ابزارهای مشروع به تجاوز ترکیه پاسخ می‌دهیم.
اين مواضع بيانگر اين نکته است که هر آن ممکن است ميان دو طرف درگيري رخ دهد که ابعاد آن مي تواند از کنترل خارج شود و پايان آن هم به خروج سخت ارتش ترکيه از خاک سوريه آن هم بدون هيچ دستاوردي منجر شود.
براي تقويت چنين ارزيابي به چند دليل اشاره مي شود: نخست اينکه مختصاتي که ارتش ترکيه در آن حضور يافته است به هيچوجه قابليت ايجاد منطقه امن گسترده را ندارد. دوم اينکه اوضاع سياسي و اقتصادي ترکيه نشان مي دهد که اصرار اردوغان به ماندن در خاک سوريه در نهايت او را با گزينه خروج سخت روبرو خواهد کرد.
پایگاه اینترنتی المانیتور روز سه شنبه در گزارشی با اشاره به اوضاع اقتصادی نابسامان در ترکیه و نارضایتی عمومی که به علت افزایش سرسام آور قیمت ها در این کشور ایجاد شده نوشت: «اقتصاد بحران زده ی ترکیه پس از آغاز ماجراجویی تازه ی نظامی این کشور در سوریه با دردسر تازه ای روبرو شده است.
اين پايگاه افزود علاوه بر مشکلات پولی و مالی و بدهی انباشته ی ترکيه، تهدید به تحریم ارزش واحد پول اين کشور را کاهش داده و حق بیمه ی ریسک نیز افزایش یافته است.
سوم اينکه تجربه يمن نشان مي دهد که عاقبت تجاوز و اشغالگري چيزي جز شکست نيست.
چهارم اينکه ترکيه به تنهايي قادر نخواهد بود باري را به دوش بکشد که پيش از اين دهها کشور و صدها گروه تروريستي از عهده آن برنيامدند.
پنجم اينکه روسيه به عنوان يکي از بازيگران مهم در سوريه تاکيد کرده است که نيروهاي ترکيه بايد به مرزهاي مشترک برگردند. ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه روز جمعه گفت دمشق باید کنترل مرزهای ترکیه و سوریه را به دست بگیرد. پيش از اين هم الکساندر لاورنتیف فرستاده روسیه در سوریه اعلام کرد که ترکیه حق ندارد به طور دائم در سوریه نیرو داشته باشد و عملياتش بايد تا عمق 10 کيلومتري خاک سوريه باشد.
در چنين شرايطي به نظر مي رسد بهترين گزينه براي دولت اردوغان خروج نرم از سوريه و احترام گذاشتن به حق حاکميت دولت اين کشور و بازگشت به توافق آداناست آن هم در حاليکه اين گزينه به نوعي مي تواند با از بين رفتن طرح هاي تجزيه طلبانه و حضور نيروهاي سوري در مرز مشترک به عنوان يک دستاورد براي او تلقي شود.
در اين چارچوب به نظر مي رسد سفر اردوغان به مسکو و ديدارش با پوتين فرصت خوبي است تا با وساطت روسيه وهمچنين ايران، از اتفاقات ناخوشايند جلوگيري شده و دوره اي از روابط بدون تنش ميان ترکيه وسوريه آغاز شود که نتايج مثبت سياسي واقتصادي را براي هر دو کشور در پي خواهد داشت. پيش از اين ترکيه با درپيش گرفتن سياست به صفررساندن تنش با کشورهاي همسايه تجربه خوبي از توسعه اقتصادي داشته است.
------------------------------------------
رضا محمدمراد
نظر شما