هدف کاهش تعهدات، حفظ برجام است

   به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، عباس عراقچی در گفتگو با برنامه قصاری القول (خلاصه کلام) شبکه روسیا الیوم گفت: کنفرانس عدم اشاعه هسته‌ای در مسکو در حالی برگزار می‌شود که تحولات مهم بین المللی روی می‌دهد.

همچنین از مدت‌ها پیش، موضوع منع اشاعه هسته‌ای در روابط بین المللی اهمیت بسیار زیادی داشته است. اکنون با توجه به برجام، موضوع شبه جزیره کره و همچنین اجلاس ۲۰۲۰ و برخی دیگر مسائل، این کنفرانس اهمیت زیادی دارد.
برخی کارشناسان ارشد برای گفتگو در خصوص منع تسلیحات هسته‌ای در این نشست حضور داشتند و درباره مسائل بسیار مهم بحث و گفتگو کردند. من بر این باورم که این نشست به شراکت خوبی برای پیشبرد اقدامات به منظور رسیدن به اهداف می‌انجامد. سه بند یا سه موضوع وجود دارد که به منزله عناوین این کنفرانس هستند و شامل منع گسترش تسلیحات هسته ای، خلع سلاح هسته‌ای و همچنین استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای می‌شود.

متأسفانه کشور‌های غربی فقط بر یکی از این مسائل یعنی خلع سلاح و کاهش تسلیحات کشتار جمعی و هسته‌ای متمرکز می‌شوند آن هم در حالی که آن‌ها این نوع تسلیحات را در اختیار دارند، اما نمی‌خواهند توافق‌ها را اجرا کنند و حق دیگر کشور‌ها را در استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای، به رسمیت بشناسند.
کشور‌های غربی برای کاستن از تعداد این نوع کشور‌ها یا سنگ اندازی در برابر آن‌ها تلاش می‌کنند. من بر این باورم که باید برای پیشبرد این مسائل و اهداف سه گانه اقدام کرد. منع گسترش تسلیحات هسته‌ای و همچنین خلع سلاح هسته‌ای ابرقدرت‌ها موضوع مهمی است و باید به حق همه کشور‌ها برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای اذعان کرد. این موضوع هم اهمیت دارد.
وی در پاسخ به این موضوع که برخی ایران را به تلاش برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای متهم می‌کنند، گفت: بر اساس فتوای رهبر معظم انقلاب و همچنین دیدگاه امام خمینی (ره)، سیاست هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران واضح و روشن است؛ به طوری که تسلیحات هسته‌ای از نظر ما حرام و غیر قانونی است و این نوع سلاح در ایدئولوژی از نظر امنیتی، در کشور ما جایی ندارد. این سلاح در ایدئولوژی امنیتی ما جایی ندارد و ایران کاملا به اجرای آنچه بدان متعهد شد، پایبند است و وقتی که سوال‌هایی درباره توافق هسته‌ای ایران مطرح شد، بر اساس حسن نیت، به گفتگو پرداختیم و برای از بین بردن این نگرانی‌ها تلاش کردیم. ۱۲ سال گفتگو‌ها صورت گرفت و گفتگو‌های سه سال آخر آن، گسترده بود.
عراقچی گفت: بر اساس حسن نیت، این گفتگو‌ها را انجام دادیم تا همه نگرانی‌ها را از بین ببریم. در کمال حسن نیت، به همه تعهدات خود در توافق هسته‌ای پایبند بودیم؛ اما دیگر کشور‌های امضا کننده توافق هسته ای، به اجرای کامل تعهدات خود پایبند نبودند.
وی ادامه داد: آژانس بین المللی انرژی اتمی از همان ابتدای این توافق با انتشار گزارش هایی، اعلام کرد که ایران به دقت به همه تعهدات خود پایبند بود. این واضح و روشن است. هنگامی که آمریکا توافق هسته‌ای را زیر پا گذاشت و بار دیگر، تحریم‌های خود را علیه ما اعمال کرد، یک سال صبر کردیم و این صبر راهبردی به منزله دادن فرصت به دیگر بازیگران این توافق بود تا خروج آمریکا از این توافق را جبران کنند.
از ما خواستند که در چارچوب توافق هسته‌ای بمانیم. کشور‌های اروپایی می‌گفتند برای یافتن طرح‌های جایگزین تلاش خواهند کرد تا ایران از آنچه در توافق هسته‌ای مطرح شد، بهره‌مند شود. یک سال به آن‌ها فرصت دادیم، اما متاسفانه تلاش‌های آن‌ها موفقیت آمیز نبود.
پس از این، هشتم مه ۲۰۱۹ یعنی یک سال پس از اعلام خود مبنی بر پیشه کردن صبر، تصمیم گرفتیم که به کاهش تعهدات برجامی روی آوریم و این کار را به تدریج انجام دادیم تا به دیپلماسی فرصت دهیم. هدف کاری که انجام می‌دهیم یعنی کاهش تعهدات برجامی، حفظ توافق هسته‌ای و نه از بین بردن آن است. از بند ۳۶ توافق هسته‌ای استفاده کردیم که به موجب آن، در صورتی که دیگر طرف‌ها به تعهدات خود پایبند نباشند، ایران می‌تواند به طور جزئی یا کلی، تعهدات خود را کاهش دهد. این موضوع در توافق هسته‌ای مطرح شده است. هدف این است که از جانب خود برای حفظ توافق تلاش کنیم و به تدریج تعهدات خود را کاهش می‌دهیم تا دیپلماسی فرصت داشته باشد.

اکنون ایران به مرحله چهارم کاهش تعهدات برجامی روی آورد. دو ماه فرصت وجود دارد تا از طریق ابزار‌های دیپلماتیک، برای حل این موضوع تلاش شود. از این رو، بدون تردید ایران حسن نیت خود را نشان داد و بدون شک ایران مخالف تسلیحات هسته‌ای و استفاده ایران از انرژی هسته ای، صلح آمیز است و هیچ کس نباید درباره تمایل و خواسته ایران شک و تردید کند. در نهایت، توافقی که برای ما فایده‌ای نداشته باشد، در آن باقی نخواهیم ماند. مسیر ما کاملا واضح و روشن است و این مسیر متوقف نخواهد شد و اگر دیگران مسیری برای بهره بردن ایران پیدا کنند، به آن مسیر ادامه خواهیم داد.
عراقچی در پاسخ به سوالی درباره سخن وزیر خارجه ایران مبنی بر اینکه وی مسئول سیاست خارجی نیست، گفت: در همه کشور‌ها وزارت خارجه مجری سیاست‌های خارجی کشور است. وزارت خارجه در اجرای سیاست‌های خارجی نقش دارد؛ اما تصمیم‌ها در همه کشورها، در سطح کشوری اتخاذ می‌شود. کشور ما هم وضعیت مشابهی دارد. وزارت خارجه در شورای عالی امنیت ملی ایران نقش ایفا می‌کند؛ تصمیم‌هایی در این شورا درباره سیاست خارجی اتخاذ می‌شود و دیپلمات‌ها دستورات صادر شده در این شورا را اجرایی می‌کنند؛ اما این بدان معنا نیست که ما به تعهدات خود پایبند نیستیم. وزارت خارجه مسئولیت‌هایی دارد و اجرای تصمیم‌ها بر عهده آن است؛ اما تصمیم گیری همان طور که در دیگر کشور‌ها مرسوم است، در سطح کشوری اتخاذ می‌شود و وزارت خارجه این تصمیم‌ها را اجرا می‌کند. اما این بدان معنا نیست که اگر فلان اجرا یا ماموریت اشتباه بود، بازخواست نشویم.
وی در پاسخ به سوالی درباره سیاست‌های عربستان، امارات و برخی از دیگر طرف‌ها در منطقه گفت: سیاست این طرف‌ها منجر به ایجاد دشواری برای منطقه ما شده است. امنیت منطقه خلیج فارس برای ما بسیار مهم است. از نظر ایران که یکی از کشور‌های مهم منطقه خلیج فارس محسوب می‌شود، امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز اولویت دارد. در نتیجه، کشوری که ساحل‌های مشترکی با این منطقه دارد، می‌خواهد امنیت و صلح در این منطقه برقرار باشد و همه کشور‌های منطقه از جمله ایران، بتوانند با آرامش زندگی کنند و به استخراج نفت، تولید و صادرات آن بپردازند. اگر این موضوع برای دیگر کشور‌ها اهمیت داشته باشد، این موضوع برای ما هم مهم است. در نتیجه، سیاست جمهوری اسلامی ایران، سیاست صلح، ثبات و آرامش در منطقه خلیج فارس است.

ما برای اجرای هر نوع اقدام مشترک و همکاری با هر طرفی در منطقه آمادگی داریم. امنیت باید به دست طرف‌های منطقه‌ای محقق شود و وجود دیگر کشور‌ها منجر به تشدید تنش می‌شود و برقراری امنیت را دشوار می‌کند. در گذشته، این گونه بوده است و در آینده هم به این شکل خواهد بود. در نتیجه، رئیس جمهور ایران طرحی پیشنهاد کرد و از برخی اقدامات صلح در تنگه هرمز سخن گفت. وزیر خارجه ایران هم پیشنهادی درباره گفتگوی منطقه‌ای مطرح کرد. از این طرح استقبال نکردند و چندین ماه است که وزیر خارجه ایران از پیمان عدم تجاوز بین کشور‌های منطقه سخن گفت. طرح رئیس جمهور هم «امید هرمز» نامیده می‌شود؛ بر این مبنا که از طریق گفتگو بین کشور‌های منطقه، می‌توان به صلح فراگیری دست یافت. هدف اصلی طرح امید تنگه هرمز، مداخله نکردن در امور دیگر کشورها، تجاوز نکردن به یکدیگر، آزادی کشتیرانی و صلح برای همه کشور‌های منطقه است. در این صورت همه کشور‌های منطقه از ثبات منطقه بهره‌مند خواهند شد. منتظریم و همان طور که رئیس جمهور کشورمان گفت: پیامی حتی به کشور‌هایی که با آن‌ها ارتباط دیپلماتیک نداریم، مانند عربستان سعودی ارسال کردیم و از همه کشور‌ها خواستیم به گفتگو و فعالیت مشترک روی آورند.
ما برای گفتگو با آن‌ها آمادگی داریم و امیدواریم که کشور‌های منطقه به این طرح پاسخ مثبت دهند و بتوانیم برای رسیدن به ثبات منطقه، گفتگوی منطقه‌ای داشته باشیم. در این چارچوب، همچنین می‌توان مسائل دیگری مانند اوضاع یمن را حل کرد کشوری که با بحران مواجه شده است و مردم یمن به شدت در رنج هستند.
کشور‌های منطقه مسئول متوقف کردن این بحران و پایان دادن به حملات هوایی علیه ملت یمن هستند. ما هم از جانب خود برای این اقدام آمادگی داریم. وقتی اتفاق‌هایی که در عراق، لبنان، فلسطین و دیگر کشور‌های منطقه روی می‌دهد، هر کشوری مسئول است و باید به دنبال یافتن راه حل سیاسی باشد.

معاون وزیر خارجه ایران گفت: ادله محکمی در تایید فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه رژیم صهیونیستی، آمریکا و عربستان در تحولات عراق و لبنان مداخله می کنند، وجود دارد.
عباس عراقچی درادامه گفتگو با برنامه قصاری القول (خلاصه کلام) شبکه روسیا الیوم افزود: بین ایران و عربستان در گذشته تماس هایی در خصوص حج وجود داشت و همچنان نیز این تماس ها وجود دارد تا برنامه های مربوط به حج تسهیل شود. این مسئولیت کاملا اسلامی است.
روابط ایران و امارات در سطح گسترده تری وجود دارد به طوری که سفرهایی در سطح سیاسی وجود داشت و دیدارهایی بین مسئولان صورت گرفت. بر این باورم که ما به درک بهتر و مشترکی درباره این سفرهای متقابل خواهیم رسید و فضای بهتری بین ایران و امارات شکل خواهد گرفت. من می دانم که تماس هایی بین دو کشور صورت گرفت و مفید بود. از قدیم روابط تجاری و اقتصادی بین ایران و امارات وجود داشته است. جایگاه امارات در منطقه خلیج (فارس) از نظر تجاری اهمیت دارد و این کشور از سالها پیش، در روابط اقتصادی با ایران، نقش مهمی ایفا می کند و این روابط قطع نشده است. کاهش و افزایش داشته؛ اما هرگز این نوع روابط قطع نشده است. حتی در تحریم ها هم این روابط به قوت خود باقی ماند و روابط با امارات ادامه دارد. این موضوع ناشی از اقدامات بازرگانان ماست که در این مسیر پیش می روند و تلاش می کنند که روابط تجاری در سطح خوبی باشد.
وی در پاسخ به سوالی درباره به آتش کشیدن ساختمان کنسولگری ایران در کربلا و استفاده از برخی پلاکاردها علیه ایران، گفت: عراق یکی از همسایگان بزرگ ماست و روابط در سطح حکومتی و مردمی، گسترده است و بسیاری از مردم عراق، شیعه هستند و اماکن مقدس زیادی در خاک عراق وجود دارد و شیعیان ایران به سفر به این کشور اهمیت می دهند. ازاین رو، ارتباط نزدیکی بین دو ملت وجود دارد. همچنین دو کشور مرزهای طولانی مشترکی دارند. روابط اقتصادی، سیاسی و تجاری ما عمیق و جدی است و بر اساس احترام متقابل عمل می کنیم. این بدان معنا نیست که ایران بر عراق اعمال فشار می کند یا عراق بر ایران تاثیر می گذارد.
ما دو ملت با روابط خوب هستیم که در همسایگی هم قرار گرفته ایم. ما تحولاتی را که اخیرا در عراق روی داد، از نزدیک بررسی می کنیم. کشورها در خصوص اتفاق هایی که در کشورهای همسایه روی دهد، حساس هستند. اگر اقدامی به برقراری آرامش کمک کند، این کار را انجام خواهیم داد. شاید برخی مسئولان در خصوص برقراری آرامش در عراق سخن گفتند؛ اما این بدان معنا نیست که آنها به دنبال مداخله در مسائل عراق هستند. آنها فقط دیدگاه های خود را مطرح می کنند. شاید نوعی نارضایتی در عراق وجود داشته باشد و ملت عراق این موضوع را بیان می کند. بر این باوریم که این حق ملت عراق و هر ملتی است که دیدگاه های خود را درباره مسائل اقتصادی و اجتماعی مطرح کند و دولت عراق مانند هر دولت دیگری باید به این خواسته ها توجه کند. بنابراین، بدون تردید باید کاری کرد که تظاهرات قربانی نداشته باشد و امنیت و صلح بار دیگر در عراق برقرار شود؛ اما این موضوع باید بدون قربانی شدن افراد عملی شود. این قضیه برای ایران بسیار مهم است. همچنین ارتباطات قلبی گسترده ای بین دو ملت وجود دارد؛ اما برخی عوامل برای بهره برداری مسائل به منظور خدشه دار کردن روابط ایران و عراق تلاش می کنند. اما می خواهم بگویم این تلاش ها موفقیت آمیز نخواهد بود. شاید حدود صد تن به کنسولگری ایران حمله کردند و این اقدام خسارت هایی به دنبال داشت. این موضوع مهم است. اما باید یادآور شویم که سه هفته پیش، میلیون ها ایرانی به کربلا سفر و در آنجا به خوبی از آنها استقبال کردند. ایرانی هایی هم که به این شهر سفر کردند، به شکل مناسبی در قبال مردم عراق در کربلا و نجف رفتار کردند. روابط بسیار خوبی وجود دارد؛ اما برخی برای بهره برداری از این بحران ها تلاش می کنند. برخی عوامل خارجی که مرتبط با دیگر کشورها هستند، این کار را انجام می دهند. روابط تاریخی و قلبی بین ایران و عراق و روابط برادرانه ای بین دو ملت وجود دارد و قطعا این موضوع ادامه خواهد یافت.
عراقچی درباره لغو برخی پروازها بین ایران و عراق گفت: بر این باوریم که لغو هزینه ویزا به تجارت بین دو کشور کمک خواهد کرد. شاید سود دو کشور در سطح کمی کاهش یابد؛ اما این موضوع به توسعه و رشد همکاری تجاری و اقتصادی بین دو طرف منجر خواهد شد و همگان از دو کشور متمایل به سفر به کشور دیگر خواهند بود. خواه هدف زیارتی، گردشگری، تجاری یا دیگر اهداف باشد. کاهش سفرهای هوایی بین دو کشور موضوعی عادی است. مردم در ماه های محرم و صفر، برای زیارت به عراق سفر می کنند. در نتیجه، شمار سفرهای هوایی در این دو ماه افزایش می یابد و سپس به طور خودکار، شمار این سفرها به سبب کاهش شمار مسافران، کاهش می یابد. اکنون هم این گونه است. با توجه به تظاهرات و بحران ها در برخی شهرهای عراق، شمار کمی از مسافران به سفر به این مناطق تمایل دارند. از این رو، شمار سفرها کاهش می یابد. بله، همان طور که گفتید «حساب حساب است، کاکا برادر» اما وقتی که مسافری وجود نداشته باشد، شمار سفرها هم کاهش می یابد و هیچ نکته سیاسی در کاهش سفرهای هوایی وجود ندارد.
عراقچی در خصوص اعلام برخی رسانه های عربی مبنی بر اینکه رهبر ایران می گوید آمریکا، اسرائیل و عربستان در تظاهرات عراق و لبنان مداخله می کنند، گفت: علائم زیادی وجود دارد که این موضوع را تایید می کند. برخی عوامل دیگر کشورها برای دامن زدن به این تظاهرات تلاش می کنند و آن را به سمت دیگری می کشانند؛ آن هم برخلاف آنچه ملت به آن تمایل دارد. می توان به این نوع نتایج و تحلیل ها رسید. اما اطلاعاتی وجود دارد که سازمان اطلاعات ما به آن دست یافت. از سوی دیگر، با بررسی شبکه های اجتماعی، می بینیم که بسیاری از پیام های توییتری وجود دارد که در خصوص عراق مطرح می شود. می دانیم منشأ این نوع پیام ها کجاست. از این رو، ادله ای در تایید فرمایش مقام معظم رهبری وجود دارد.
وی در پایان گفت:ما کاملا اطمینان داریم که آمریکا و متحدان آن اقدام نظامی علیه ایران انجام نمی دهند، زیرا به طور کامل آمادگی داریم. زمانی جنگ روی می دهد که برای آن آماده نباشیم، اما ما برای دفاع از کشور خود کاملا آماده ایم و آمریکایی ها به خوبی از این موضوع آگاهند. بر این باورم که باید منطق سلیم بر منطقه حاکم شود و جنگ روی ندهد. از این رو، بر این باورم که در منطقه جنگ روی نمی دهد.