در شهر کسی او را می بیند؟

به گزارش خبرگزاری صداوسیما،مرکز اصفهان؛چگونه درس می خوانند؟ بزرگ می شوند؟کار می کنند؟ چگونه  از معابر و خیابان‌های شلوغ شهر عبور می‌کنند؟ چقدر حقوق آنها  به عنوان یک شهروندِ معلول رعایت می شود؟ چرا این  افراد را کمتر در مراکز شهری، فرهنگی و هنری می‌بینیم؟ آیا تک تکِ ما در قبال  حضور آنان در اجتماع مسولیتی نداریم؟ شاید چند دقیقه ای باید خود را جایشان  بگذاریم و در شهر گام برداریم  تا متوجه شویم  چگونه حقوق و قوانین آنان  به راحتی زیر پا گذاشته می شود.

 

طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی 10تا 15 درصد هر جامعه ای را معلولان تشکیل می‌دهند پس  با یک محاسبه می توان گفت در کشور ما نیز حداقل 8 میلیون نفر دچار انواع معلولیت هستند اما بنابر اعلام سازمان بهزیستی حدود یک میلیون و 450هزار معلول زیر پوشش این سازمان هستند.

مدیرکل بهزیستی استان اصفهان  هم می گوید: برآورد شده  جامعه معلولان استان اصفهان 500 هزار نفر باشد که یک چهارم آنها زیر  پوشش بهزیستی این استان قرار گرفته اند.

دکترمرضیه فرشاد جزییات آماری بیشتری از جزییات جمعیتی آنان به ما می دهد: در استان اصفهان 37 درصد جامعه معلولان را زنان و 63درصد را مردان تشکیل می‌دهند ؛افراد دارای معلولیت جسمی حرکتی 28 هزار و 713 و افراد دارای معلولیت ذهنی 23 هزار و 656 ، افراد دارای معلولیت اعصاب و روان 12 هزار و 399، افراد با معلولیت شنوایی 13هزار و 382 و افراد دارای معلولیت بینایی هفت هزار و 95 و سالمندان 20 هزار و 685نفر است و  همچنین دو هزار و 337 خانوار دارای دو معلول در استان تحت پوشش بهزیستی هستند.

حال باید دید برای حضور این افراد و بروز توانمندی های آنان  که  بزرگترین اقلیت جمعیتی  هستند در استان چه تدابیر و حمایت هایی صورت گرفته است؟ 

غروبِ دلگیری است و آسمان ابری،دلش هوای پیاده روی کرده.به صندلی چرخدار این همراهِ همیشگی زندگی اش نگاه و عزمش را جزم  می کند تا چرخی در حاشیه طبیعتِ پاییزی زاینده رود بزند پس از پیمودن  پیاده روهایِ پر دردِسر به بوستانِ سی و سه پل می رسد،ميله‌هاي ورودی بوستان سد راهش شده،چند ورودی را نا امید طی می کند تا سرانجام نزدیکی های پل به رمپ عبور ویلچر می رسد اما انگار بايد به جرم معلوليت از  دور ،قدم زدن  در حاشیه  زاینده رود  را تجسم كند چرا که با توقف نابجای مورتور سیکلتی، ورودی رمپ مسدود شده .....

البته داستانِ زندگیِ پر دردسر "مجتبی" توانخواه جوان اصفهانی فقط به این دلتنگی ها ختم نمی شود او سوالات زیادی دارد اينكه چرا نمي‌تواند از موانع پارك رد شود، نمي‌تواند با تاكسي و اتوبوس بيرون برود، نمی تواند سوار مترو شود چرا که حدود 15 سانتي‌متر اختلاف سطح سكو و واگن وجود دارد و ويلچري‌ها نمي‌توانند سوار مترو شوند.

محمد حسین هم بیمار اوتیسمی است که  برای مراجعه به پزشکش همیشه مشکل دارد او  با بیان اینکه آسانسور برخی از مطب‌های پزشکان برای سرویس‌دهی به معلولان مناسب‌سازی نشده و رمپ‌های کرکره‌ای در بعضی از مکان‌ها هنوز وجود ندارد، می گوید: «اگر جامعه، محرومیت را به معلولان تحمیل نکند، معلول دیگر ناتوان نخواهد بود.»

مریم جوان27ساله که 15 سالی است به علت تصادف ویلچر نشین شده  از نبود امکانات و مناسب‌سازی نشدن معابر شهری گله می کند و از نبود امکانانِ ورزشی،آموزشیِ مناسب برای معلولان می گوید.

پای درد و دل مهدی دانشجوی معلول جسمی-حرکتی  اصفهانی هم که می نشینم حرف‌های زیادی برای گفتن دارد اینکه خیلی از دوستانش در بهترین دانشگاه‌ها قبول می‌شوند اما به خاطر معلولیت هرگز نمی‌توانند به آرزوی نشستن سر کلاس‌ برسند اینکه برای تردد در دانشگاه همیشه با مشکل روبروست اینکه کتابخانه ها، سلف غذاخوری، کلاس ها و.. هنوز برای یک دانشجوی معلول مناسب سازی نشده است.

مهرداد هم دانشجوی روشندل و ممتازِ دانشگاه است لپ‌تاپش را که باز می‌کند منتظرم از کسی کمک بگیرد تا مقاله‌اش را پیدا کند و به من نشان دهد. اما شروع می‌کند به لمس کردن دکمه‌ها. چند لحظه بعد مقاله اش را که به تازگی چاپ شده نشانم می دهد. او دانشجوی فوق لیسانس است اما با بقیه همکلاسی‌هایش یک فرق نه چندان کوچک دارد. او نابیناست. مهرداد خواستار پاسخ به این پرسش است که قوانین عصای سفید چیست؟ چرا این قوانین به راحتی زیر پاگذاشته می شود؟

سید محمد نیکزاد، مدیرعامل جامعه نابینایان استان اصفهان هم معتقد است: قانون حمایت از معلولان در استان هنوز اجرایی نشده، ورزش برای معلولان رایگان نیست در حالی که بر اساس این قانون، استفاده از اتوبوس و مترو، اماکن ورزشی و... باید برای آنان رایگان باشد،به کارگیری 30درصد نابینایان  هم به عنوان اپراتور تلفن، غیرعملی شده است.

حسین روستا رئیس کانون ناشنوایان استان اصفهان هم از عدم به کارگیری ناشنوایان گله‌مند بوده و اضافه می کند: صدا و سیما می‌تواند ساعات بیشتری از برنامه‌های خود را به ناشنوایان اختصاص دهد و از خیران نیز می‌خواهیم به ما در ساخت مجتمع خدمات ناشنوایان که زمین آن آماده است کمک کنند.

توانمندی‌هایشان به بهانه معلولیت  نادیده گرفته می‌شود و با هزاران  اما و اگر برای یافتن شغل و پیشرفت در جامعه مواجه می‌شوند اما باز هستند توانخواهانی که از تلاش و تلاش و تلاش باز نمی ایستند و با پشتکار موانع را از سراه بر می دارند.

عرفان آقابابایی روشندلِ موفقِ امروز است که باراه اندازی کارگاه خانگی انواع برسهای صنعتی تولید می کند او  از سال90کار خود را آغاز کرده و در حال حاضر تولیدات با کیفیتش درشهرهای بروجن،قم،دلیجان وشهرضا مشتری دارد؛ نبود فضای کار ِمناسب و حمایت مسولان  مهمترین دغدغه این توانخواه خمینی شهری است. 

سمیرا علیپور موسی آبادی  جوان دیگرِ اصفهانی مبتلا به بیماری اختلال حرکتی اس ام ای (sma)   با محدودیت های جسمی و حرکتی مواجه است اما ذهن و قلم خلاقش  محدودیت  نمی شناسد و پروازِ تخیلش او را نویسنده و شاعری قابل کرده و کتاب"طنین آغاز" ش تاکنون دو بار چاپ شده است؛اما آرزوی این روزهای  این است که با کمک خیران  پل رویایی کتاب جدیدش  را  به چاپ برساند .

جواد محمدی  جوان 35 ساله خمینی شهری  هم معلول مادرزادی 35 ساله با قد70 سانتی متر گرچه نمی تواند راه برود و  فعالیتهایش را خوابیده  انجام می دهد معتقد است: معلولیت نمی تواند جلوی خواستن و توانستن  انسان را بگیرد؛ او  این اعتقاد  را در عمل هم نشان داده  و با دریافت تسهیلات،دفتری برای ارائه خدمات کامپیوتری راه اندازی و پنج نفر را مشغول به کار کرده است.

فاطمه حمامی هنرمندی از خطه کویری آران و بیدگل، با انگشتان پا بیش از 400 تابلو نقاشی نفیس خلق  کرده.  او گرچه توانخواه ۸۰

توانمندی‌هایشان به بهانه معلولیت  نادیده گرفته می‌شود و با هزاران  اما و اگر برای یافتن شغل و پیشرفت در جامعه مواجه می‌شوند اما باز هستند توانخواهانی که از تلاش و تلاش و تلاش باز نمی ایستند و با پشتکار موانع را از سراه بر می دارند

درصدِ  جسمی حرکتی است، اما با لغزش مدادهای رنگی بر روی کاغذ با کمک انگشتان پا علاقه‌ها، آرزوها و گاه دلتنگی‌هایش را نقش می‌زند از نوشتن و سرودن تا نقاشی کردن. این بانوی هنرمند با نقاشی چهره های معروف ورزشی و هنری توانسته خود را به مردم کشور و حتی شخصیت های جهانی معرفی کند .

علیرضا مختاری هم  قهرمان پرتاب دیسک اصفهانی جانبازان و معلولان است که آبان امسال در  رقابت‌های پارادو و میدانی قهرمانی جهان در امارات علاوه بر کسب نشان نقره ، سهمیه پارالمپیک توکیو 2020 را نیز بدست آورده او  نشان طلای مسابقات پرتاب وزنه و برنز مسابقات پرتاب دیسک بازی‌های آسیایی جاکارتا را در کارنامه ورزشی خود دارد.

شهریور امسال بود که یک شهروند نابینای اصفهانی هنگام پیاده شدن از اتوبوس بی آرتی در حالی که نیمی از بدنش داخل و نیم دیگر خارج از اتوبوس باقی مانده بود دچار حادثه شد و در نهایت جان خود را از دست داد.برخی کارشناسان این اتفاق دردناک را پیامد نبود مناسب‌سازی عنوان کردند و علیرضا صلواتی معاون سابق حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری اصفهان هم، علت این حادثه را اختلال در زیرسازی مسیر اتوبوس و البته کم‌دقتی راننده  اعلام کرده بود اما این  واقعه تلخ  در حالی اتفاق افتاد که ماده دو قانون جامع حمایت از معلولان به صراحت مناسب‌سازی را حق این قشر از جامعه می‌داند و اجرای آن را به تمام دستگاه‌هاتکلیف کرده است.

داستان مناسب‌سازی شهری، ساختمان‌های دستگاه‌های اداری و نهادهای خدماتی برای برخورداری توانخواهان ماجرایی طولانی و ناتمام  است که  از سالهای دهه 70 در کشور مطرح و با همسطح کردن خیابان ها و ایجاد رمپ در ورودی اداره ها  و بانک ها و ... آغاز شد.

با مناسب سازی شهری امکان و شرایط برای خوداتکایی و استقلال نسبی مالی و شغلی و حرکتی معلولان فراهم می شود و افزایش اعتماد به نفس آنان را در پی خواهد داشت.

سرپرست معاونت توانبخشی اداره کل بهزیستی استان اصفهان می گوید: دبیرخانه مناسب‌سازی استان با 18 تیم در سال ۹۶ و افزایش تیم‌ها تا پایان امسال ، تمام شهرهای استان اصفهان را از جهت مناسب‌سازی بررسی می‌کند.

سید مسعود حسینی نسب می افزاید: در طول سال 97و 98 هزار و ۶۰۰ نقطه و ساختمان اداری در این  استان برای معلولان مناسب سازی شده  است.

این در حالی است که رییس کمیسیون حمل‌ونقل و فناوری اطلاعات شورای اسلامی شهر اصفهان  معتقد است: "هزار و 600  نقطه در کلانشهر اصفهان برای معلولان نیازمند مناسب‌سازی است."

امیراحمد زندآور می افزاید: امسال 47 میلیارد ریال در بودجه برای مناسب‌سازی شهری در نظرگرفته شده  که این میزان چهار درصد بیشتر از پارسال است.

کوروش محمدی عضو دیگر شورای شهر اصفهان هم با انتقاد از اینکه  ایستگاه‌های بی آر تی و متروی اصفهان هنوز برای معلولان مناسب سازی نشده می گوید : مقرر شده  تردد افراد دچار معلولیت   با حمل و نقل رایگان تسهیل شود و به زودی مصوبه حمل و نقل عمومی رایگان برای افراد معلول که  به نهادهای ذی ربط ابلاغ شده اجرایی می شود.

مشاور مناسب سازی معاونت معماری و شهرسازی شهرداری اصفهان  هم می گوید: از مشاوره افراد معلول در زمینه مناسب سازی فضاهای شهری استفاده و برنامه ریزی برای مناسب سازی و تعیین سیاست ها با تعامل انجمن های مردم نهاد معلولان انجام می شود.

با مناسب سازی شهری امکان و شرایط برای خوداتکایی و استقلال نسبی مالی و شغلی و حرکتی معلولان فراهم می شود و افزایش اعتماد به نفس آنان را در پی خواهد داشت.

علیرضا ابراهیمیان از طرح های در دست اجرای شهرداری می گوید: 53 طرح  مناسب سازی امسال در سطح مناطق شهرداری اصفهان در نظر گرفته شده  که از این تعداد ۲۶ طرح مربوط به محور پیاده راه، ۲۱ طرح بوستان، پنج طرح مربوط به ساختمان‌های در اختیار شهرداری و 9 طرح ترافیکی است.

او، طرح جامع پیاده‌رو سازی  را از  مهمترین طرح‌های دردست اقدام برای مناسب سازی فضایشهری بیان و اضافه می کند: براین اساس تمامی پیاده‌روهای جدید و ترمیمی باید برای نابینایان و کم بینایان مسیرهای ویژه‌ای را داشته باشند .

مشاور مناسب سازی معاونت معماری و شهرسازی شهرداری اصفهان  از  نصب ست های حرکت درمانی ویژه جانبازان و معلولان هم خبر می دهد و از معلولان هم درخواست می کند  از طریق سامانه معبر و از طریق شماره تلفن ۱۳۷ شهرداری مشکلات  و پیشنهادات خود را در زمینه مناسب سازی در اختیار این ستاد قرار دهند.

اما با همه تلاش ها و  قول  و قرارها باز هم  به گفته خانم فرشاد مدیرکل بهزیستی  استان اصفهان تاکنون حدود 40درصد معابر در استان برای معلولان مناسب سازی شده  و از این میزان هم تنها یک سوم آن طبق مقررات شهرسازی و معماری استاندارد است؛با این اوصاف سیستم دسترس‌پذیری شهری ما هنوز به آن نقطه مطلوب برای حضور اجتماعی معلولان نرسیده و  همچنان آنان ازنبود فرصت‌های برابرِ شهری رنج می برند.

 

قانون جامع حمایت از حقوق معلولان سال 96 به عنوان مهم‌ترین سند حمایتی از افراد معلول کشور به تصویب مجلس رسید و جمهوری اسلامی ایران در زمره 40 کشور دنیا قرار گرفت که قانون حمایت از افراد دچار معلولیت دارند؛بازنگری این قانون هم اردیبهشت سال گذشته تصویب و تمام ۳۴ مفاد این قانون الزام‌آور شد.

در این قانون با ده فصل صراحتاً بر دسترس پذیری و مناسب سازی، خدمات بهداشتی و درمانی، امور ورزشی و فرهنگی و آموزشی، اشتغال و کارآفرینی، مسکن، فرهنگ سازی و ارتقا آگاهی عمومی، حمایت های قضایی و تسهیلات مالیاتی، معیشت و حمایت های استخدامی و اداری، نظارت و منابع مالی تأکید شده است.

در  آبان امسال  هم  به گفته رئیس سازمان بهزیستی کشور  تخصیص اولیه اعتبار قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت برای نخستین بار آغاز شد تا شاید اجرای این قانون فقط در حد حرف باقی نماند.

در اصفهان هم دو شورای استانی در قانون حمایت حقوق از معلولان تشکیل شده که به گقته مدیر کل بهزیستی استان اصفهان: دبیرخانه شورای سالمندان  و شورای مناسب سازی استان اصفهان در اداره کل بهزیستی راه اندازی شده تا به مفاد اصلی این قانون عمل شود.  

دکتر مرضیه فرشاد می افزاید:در این دبیرخانه  ارائه خدمات  بین دستگاهی تعریف  و علاوه بر نیازهای مناسب سازی، سایر نیازها نیز مشخص می‌شود، اما رفع این نیازها به هیچ عنوان کافی نبوده و مسئولان باید به زندگی یک معلول نزدیک شوند.

او مهمترین مشکل معلولان را  اشتغال آنها می داند و می گوید: بیش از پنج هزار معلول تحصیل کرده بیکار در استان وجود دارد. 

سرپرست معاونت توانبخشی بهزیستی استان اصفهان هم از افزایش یارانه مراکز شبانه‌روزی از 770 هزار تومان به 920 هزار تومان خبر  می دهد و می گوید: قرار است همه خانواده‌های دارای یک فرزند معلول مشاوره ژنتیک رایگان شوند و ما موظف به تحت پوشش قرار دادن آنها هستیم. 

سید مسعود حسینی‌نسب به ارائه خدمات بهزیستی در منزل برای معلولان اشاره و می گوید : معاینه پزشکی و توانبخشی در منزل به  900 سالمند و  هزار و 100 بیمار اعصاب و روان  ارائه می شود و مراقبان بهزیستی هم سه روز در هفته به منزل400 توانخواه مراجعه کرده و به امور شخصی، تخصصی، مراقبتی و نظافتی آنها می پردازند .

او درخصوص میزان کل یارانه ماهانه پرداخت شده به حوزه های توانبخشی  می گوید: یک میلیارد و 800میلیون تومان اعتبار بخش روزانه، 390میلیون تومان اعتبار بخش کارگاه های تولیدی و حمایتی، 300میلیون تومان در بخش مراقبت از منزل، یک میلیارد و 900میلیون تومان به بخش شبانه روزی ماهانه پرداخت می شود.

مدیر عامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهرداری اصفهان  به طرح ویژه تاکسیرانی برای دانش‌آموزان معلول اصفهانی اشاره می کندو می گوید: لحاظ 30درصد تخفیف برای ارائه خدمات سرویس مدارس به دانش آموزان معلول به شورای شهر اصفهان پیشنهاد شد که با کمک 630 میلیون تومانی مدیران شهری به تصویب رسید.

هادی منوچهری  می افزاید: در مدارس استثنایی شهر اصفهان بالغ بر دو هزار دانش‌آموز تحصیل می‌کنند که از این تعداد حدود 1300 نفر از سرویس دانش آموزی بهره می‌برند.

حمایت از کودکان معلول یکی دیگر از برنامه های حمایتی سازمان بهزیستی است  تاشرایط حضورشان  در اجتماع فراهم شود؛مجتبی ناجی معاون اجتماعی بهزیستی استان اصفهان  می گوید: امسال   حدود  36هزار کودک در 800مهدکودک تحت نظارت بهزیستی استان اصفهان پذیرش شده اند  این در حالی است که در   استان  488 هزار کودک زیر شش سال وجود دارد.

قانون جامع حمایت از حقوق معلولان سال 96 به عنوان مهم‌ترین سند حمایتی از افراد معلول کشور به تصویب مجلس رسید ؛بازنگری این قانون هم اردیبهشت سال گذشته تصویب و تمام ۳۴ مفاد این قانون الزام‌آور شد.

در کنار مراکز دولتی بهزیستی،49تشکل غیردولتی زیر پوشش این نهاد با مشارکت خیران در استان به توانخواهان خدمات ارائه می دهند اما با همه این تلاش ها هنوز شهرما شهری زیست پذیر برای معلولان نیست؛از یک طرف کمبود اعتباراتِ بهزیستی برای ارائه خدمات و نبود آمار دقیق از تعداد معلولان کشور برای برنامه ریزی و عدم اجرای کامل قانون حمایت از معلولان  و از طرفی ضعف اطلاع رسانی در جذب مشارکت های مردمی و ضعف در فرهنگ‌سازی و آگاهی  مردم  از حقوق معلولان  همه و همه باعث می شود دغدغه ها و مشکلات آنان وخانوادهایشان همچنان  پابرجا بماند. به راستی تا چه اندازه ما و تک تکِ مسوولان در استقلال و رشد توانمندی های  معلولان موثر بوده ایم و باورهای آنان را به واقعیت تبدیل کرده ایم؟ ای کاش همگی احساس مسئولیت کنیم و زندگی سرشار از آرامش را به هم نوع خود هدیه دهیم.