قوت و ضعف های مبارزه با کرونا در قم

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ سی ام بهمن 1398 را شاید کمتر کسی از یاد ببرد؛ روزی که خبر مرگ دو بیمار مبتلا به ویروس کرونا در قم منتشر شد؛ اتفاقی که در نخستین روزهای ماه اسفند قم را به صدر اخبار رسانه های کشور و حتی برخی رسانه های بزرگ دنیا کشاند چرا که باور اولیه بر این بود که کانون این ویروس شهر قم است؛ هر چند بسیاری معتقدند پیش از این تاریخ کرونا در کشور  شایع شده بود و دلیل اثبات آن را نیز خبر منتشره ایسنا در تاریخ 16 بهمن 98 می دانند که در آن به بستری شدن دو بیمار مبتلا به کرونا در بیمارستان یافت آباد تهران و قرنطینه 100 بیمار مشکوک در بیمارستان میلاد  اشاره شده است.

شواهدی از این دست نشان می دهد که قم کانون انتشار این ویروس نبود اما هدف از نگارش این گزارش کانون بودن یا نبودن قم نیست بلکه مهم آن است که با توجه به اینکه قم جزو نخستین استان های درگیر با کرونا بوده است، از مسئولان حوزه بهداشت و درمان انتظار می رفت که آمادگی لازم را برای مبارزه و جلوگیری از شیوع این ویروس را داشته باشند.

با گذشت روزها و هفته ها و ابتلا و مرگ تعدادی از شهروندان قمی اقداماتی برای مقابله با این ویروس آغاز شد که البته هرکدام از آنها نشان داد اقدامات صورت گرفته با قوت و ضعف های فراوان همراه بوده است.

نمونه ای از نقاط ضعف ماجرا را باید در نایاب شدن ملزومات بهداشتی از جمله ماسک، دستکش و الکل ها و ضدعفونی کننده دانست؛ هجوم مردم به داروخانه ها، در همان روزهای اول، داروخانه را از این اقلام خالی کرد؛ عده ای هم که در هر جریانی به دنبال گل آلود شدن آب اند تا از آن ماهی های فربه شده از گرفتاری های مردم شکار کنند، دست به احتکار زدند و وجدان نداشته خود را فدای سودهای نجومی کردند؛  هر چند این اقدمات ناجوانمردانه با گزارش های مردمی و بازرسی های تعزیرات و مسئولان مربوطه تا حدی ناکام ماند؛ کشف انباری حاوی 500 هزار دستکش ، 10 هزار عدد ست تزریقات و 8 هزار پد تزریقات به ارزش 250 میلیون ریال ، از جمله این اقدامات است.

ضد و نقیض های آماری

در همان روزها اما وزارت صمت اعلام کرد که شرایط بحرانی کرونا باعث شد تا سودجویان زودتر از ما دست به کار شوند! این سخن تامل برانگیز نشان از بی تدبیری مسئولان کشور برای مقابله با سواستفاده های احتمالی در هر شرایط بحرانی است و این سوال را در اذهان عمومی منعکس می کند که چگونه ممکن است عده ای سودجو در هر بحرانی زودتر از وزارتخانه های عریض و طویل دست به کار شوند و اوضاع را برای مردم بحرانی تر کنند؟

مشکل نبود اقلام بهداشتی در داروخانه ها ، تغییر خط تولید برخی کارخانه ها را در پی داشت؛ اقدامی به جا که بارقه های امید را برای حل این کمبود ها در روزهای آینده در دل ها روشن کرد؛ هر روز اخباری مختلف مبنی بر تولید روزانه صدها هزار بطری مواد ضدعفونی کننده و بیش از یک میلیون عدد دستکش در سراسر کشور از رسانه های مختلف منتشر می شد اما آنچه در این میان عجیب به نظر می رسید نرسیدن این اقلام به داروخانه ها بود؛ تولیداتی که قرار بود روانه بازار شوند به یک باره تغییر مسیر دادند و وزارت بهداشت اعلام کرد که این اقلام فقط برای مصارف بیمارستانی تولید می شود!

نکته دیگر اما آمار اشتباه مسئولان در تعداد کارخانه های تولید کننده بود؛ مهرداد غضنفری معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار قم در جلسه کارگروه ویژه تنظیم بازار از صدور مجوز برای 14 کارخانه خبر داد که در جهت تولید ماسک، دستکش و مایع ضدعفونی کننده اقدام کنند.

اما آنچه مسئولان سازمان صمت می گویند موید این خبر نیست چرا که بر اساس اعلام این سازمان تا امروز (25 اسفند) تنها دو کارخانه که البته از قبل هم تولیداتی در این زمینه داشته اند به تولید این مواد اقدام کرده اند.

کارخانه پیلتن تولید کننده لوازم آرایشی و بهداشتی یکی از آنهاست که در حال حاضر روزانه حدود 150 هزار پد الکلی مایع و ژل ضدعفونی کننده تحویل دانشگاه علوم پزشکی می دهد و هیچ کدام از تولیدات آن را در بازار نمی توان یافت.

کارخانه دیگری نیز در شهرک شکوهیه قم با تغییر برخی خطوط نسبت به تولید مواد ضدعفونی کننده سطوح به میزان یکصد هزار بطری در روز اقدام کرده که این تولیدات نیز، یا در بازار یافت نمی شود یا با قیمتی بالاتر از قیمت گذاری های رسمی عرضه می شود.

یکی دیگر از اقدامات انجام شده ترخیص سریع یک دستگاه تولید ماسک از منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان بود که قرار بود روزانه 10 هزار ماسک تولید کند اما آن هم صرفا به تولید 3 هزار ماسک اکتفا کرد که کفاف قم را نمی دهد.

سازمان صمت هم در اطلاعیه ای دیرهنگام که تاریخش مربوط به بیستم اسفند استاز انبارداران خواسته اقلام موجودی خود را در سامانه nwms.ir  ثبت کنند جلوی هرگونه احتکار و سواستفاده گرفته شود.

آن سوی ماجرا...

در کنار نقاط ضعف های ناشی از نبود آمادگی و برنامه ریزی های لازم مسئولان اما تلاش های فداکارانه کادر درمانی بیمارستان ها که حالا مردم آنها را با عنوان مدافعان سلامت می شناسند فراموش نشدنی است؛ پزشکان و پرستارانی که دلسوزانه پای کار ایستادند تا بار دیگر سلامتی را به پیکرهای ضعیف شده مبتلایان به کرونا برگردانند؛ تلاش هایی که تا حد زیادی جبران کننده کاستی ها بود و توانست هزاران نفر از مبتلایان را به آغوش گرم خانواده هایشان برگرداند.

در این میان اما جنگ با ویروس منحوس کرونا، نیروهای جهادگر مردمی را نیز به میدان آورد و خانه ها و کارگاه های کوچک در جای جای شهر، سنگرهای ساده ای شدند برای رفع کمبود ها و به زانو درآوردن کرونا.

خانم عسکری مدیر کارخانه عروسک سازی است که از حدود ده روز پیش خود و پانزده همکارش آستین ها را بالا زده اند و روزانه 2 هزار ماسک تولید می کنند.

خانم رضایی و دوستانش نیز که پیش از این در کار تولید لباس فرم مدارس بوده اند، حالا پا به کار شده اند و روزانه 200 دست لباس ایزوله پرستاران و پزشکان را تولید می کنند.

در این کارگاهها شغل و سن و سال معنا ندارد؛ از دختر ده ساله گرفته تا خانم 50 ساله دست به دست هم داده اند تا قدم های کوچکشان گره های بزرگی از جامعه باز کند و زندگی را بار دیگر به روزهای عاری از کرونا برگردانند؛ روزهایی که در آن بوسیدن دست های پینه بسته پدران و مادران، در آغوش کشیدن فرزندان و دورهمی های گرم خانوادگی، به امری عادی بدل شده بود و حالا جای خالیشان در روابط روزمره و خستگی ها و اضطراب های ناشی از ابتلا به ویروس کرونا خیلی احساس می شود؛ روزهایی که هر چند با تلاش شبانه روزی مدافعان سلامت و جهادگران بی ادعا بار دیگر به این شهر و این سرزمین بر خواهد گشت، اما آنچه شاید در ذهن ها بماند، کاستی های توجیه ناپذیر مسئولانیست که از مدیریت بحران فقط ساختن سازمانش را می دانند و حرف های قلمبه و سلمبه اش را؛ مسئولانی که در سیل و زلزله و کرونا استراتژیشان فقط برگزاری جلسات است و بار اصلی همیشه یا بر شانه های سترگ مردم است یا دستان توانمند نیروهای مسلح!

محمد شاکری _ خبرگزاری صدا و سیما _ قم