افت قیمت نفت و آینده دولت ترامپ

   سقوط قیمت در بازار جهانی نفت همچنان ادامه دارد و این روز‌ها صنعت نفت در همه کشور‌های نفتی جهان دوران سختی را سپری می‌کند. بااین حال به نظر می‌رسد میزان اثرپذیری شرکت‌های نفت شیل در آمریکا از بحران کنونی به مراتب بیشتر از دیگر کشور‌های نفتی جهان باشد.
   این هفته بازار نفت با رخدادی مواجه شد که به اذعان تمامی کارشناسان برای نخستین بار در تاریخ صنعت نفت مشاهده می‌شد. برای نخستین بار در تاریخ صنعت نفت، قیمت این کالای راهبردی برای معاملات ماه مه با شاخص نفتی دبلیوتی‌آی تا منفی ۴۰ دلار پسروی کرد. دلیل این اتفاق نیز پرشدن ذخیره گاه‌های نفت آمریکا بود که سبب شد تا دارندگان قرارداد‌های آتی جایی برای ذخیره نداشته باشند و درصدد فروش آن بر آیند و به دلیل کاهش ۳۰ درصدی مصرف نفت در جهان، قیمت فروش خود را تا منفی ۴۰ دلار نیز کاهش دادند.
   اگر چه امکان وقوع این اتفاق برای دومین بار کمی بعید به نظر می‌رسد، اما این مسئله یک پیام روشن به ویژه برای شرکت‌های نفت شیل در آمریکا و کانادا داشت.
   نفت شیل امریکا که ۸۰ درصد از تولید نفت امریکا را شامل می‌شود، سهم قابل توجهی در رشد ۲.۳ درصدی اقتصاد این کشور در دوره دونالد ترامپ داشته است. افزایش ارزش شاخص سهام، کاهش ۳.۵ درصدی بیکاری، ایجاد اشتغال و دیگر شاخص‌های رشد اقتصادی تا حد قابل توجهی، مرتبط با توسعه سریع منابع نفت و گاز شیل بوده است.
   خدمات تمام و کمال صنعت نفت و گاز آمریکا در سه سال گذشته به دولت ترامپ برای تحقق وعده‌های انتخاباتی اش سبب شده تا رئیس جمهور آمریکا در طول دوران زمامداری اش از هیچ تلاشی برای رونق این صنعت و کمک به شرکت‌های نفت شیل فروگذاری نکند. اقدام دولت ترامپ در حذف قانون ممنوعیت صادرات نفت و گاز آمریکا پس از چهل سال، راه نداختن جنگ تجاری با چین به منظور هموار کردن راه صادرات نفت و «ال ان جی» امریکا به چین به عنوان بزرگترین بازار انرژی دنیا و تحریم نفت ایران و ونزوئلا و وضع تحریم‌هایی بر صنعت نفت روسیه، تهدید عربستان به وضع تعرفه بر نفت وارداتی از این کشور و حتی میانجیگری بین مسکو و ریاض برای پایان دادن به جنگ قیمت ها، تنها یک دلیل داشته و آن هموار کردن راه برای رونق و افزایش تولید شرکت‌های نفت شیل بوده است. با این حال این روز‌ها دونالد ترامپ شاهد تعطیلی یک به یک شرکت‌هایی است که برای تحقق آرزوهایش به آن‌ها دل بسته و برای سرپا نگه داشتن شان خواب وخیال‌های بسیاری را تعبیر کرده است.
   امورز ترامپ با این واقعیت تلخ مواجه است. تقاضای جهانی نفت در روز‌های جاری به دلیل شیوع ویروس کرونا و قرنطینه شدن نیمی از جمعیت جهان حدود ۳۰ میلیون بشکه در روز کاهش یافته و انتظار می‌رود کاهش این حجم از تولید جهانی نفت تاثیر چشمگیری بر افزایش قیمت داشته باشد. همچنین فروپاشی این تقاضا، به دلیل شیوع شتابان ویروس کرونا، پالایشگاه‌ها در سراسر نقاط جهان از آفریقای جنوبی گرفته تا کانادا را به تعطیلی واداشته و به تشدید اشباع عرضه در بازار منجر شده است.
   طبق آمار رسمی‌که هفته گذشته منتشر شد، تقاضای امریکا برای نفت اکنون به ۱۴.۴ میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کرده که پایین‌ترین میزان از سال ۱۹۹۰ بوده و بیش از ۳۰ درصد کاهش نسبت به سطح پیش از بحران کرونا را نشان می‌دهد.
   این روز‌ها در حالی بازار نفت قیمت‌های پایین وحتی تک رقمی را تجربه می‌کند که استخراج نفت شیل، هزینه بیشتری در مقایسه با دیگر انواع نفت دارد و محدوده قیمت قابل تحمل برای حوزه‌های مختلف نفت شیل امریکا بین ۳۹ تا ۴۸ دلار است. با این حساب بیش از ۱۰۰ میدان نفتی شیل با نفت کمتر از ۳۰ دلار زیان‌ده می‌شوند و در صورتیکه قیمت نفت به ۲۰ دلار کاهش پیدا کند موجب تعطیلی همه آن‌ها خواهد شد؛ بنابراین طبیعی است که شرکت‌های نفت شیل نخستین قربانیان بحران کنونی قیمت در بازار نفت باشند. آن هم نفت شیل امریکا که ۸۰ درصد از تولید نفت امریکا را به خود اختصاص داده است و هم اکنون حدودا ۱۴ درصد از کل عرضه نفت جهان را تشکیل می‌دهد.
   واقعیتی که دیر یا زود سردمداران کاخ سفید باید با آن روبرو شوند ترکیدن حباب شیل در امریکاست که به یُمن خوش خدمتی دولت ترامپ با بهره گیری از نرخ‌های بهره ارزان و قیمت نفت بالا و دیپلماسی تهاجمی و افراطی انرژی ترامپ برای سهم خواهی بیشتر در بازار نفت به صنعتی بزرگ تبدیل شده بود.
   حالا هفت ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، کاهش سطح فعالیت شرکت‌های نفت شیل در امریکا نه تنها ادامه رشد اقتصادی و اشتغال را در این کشور تهدید می‌کند بلکه صعود ۳ ساله شاخص‌های بورس نیویورک را نیز خنثی کرده است.
   شاید گره زدن بحران کنونی نفت به انتخابات آتی ریاست جمهوری در آمریکا کمی زود باشد، اما برخی تحلیل‌گران معتقدند با ادامه این روند بزودی تولید نفت شیل تا حدود زیادی متوقف می‌شود و تولید ناخالص داخلی امریکا ۲۴ درصد کاهش خواهد یافت. نرخ بیکاری به بالای ۱۰ درصد می‌رسد و بازار‌های سهام نیز طعم تلخ رکود اقتصادی در سال ۲۰۰۸ میلادی را دوباره خواهند چشید. در چنین شرایطی، دولت ترامپ که روزگاری سودای به صفر رساندن صادرات نفت ایران را در سرمی پروراند، اگر در مدیریت بحران اجتماعی ناشی از شیوع ویروس کرونا عملکرد موفقی نداشته باشد، که ندارد، قطعا در انتخابات آتی آمریکا با نتایجی روبرو می‌شود که برخلاف پیش‌بینی‌های امیدوار کننده ماه‌های اخیر جمهوری‌خواهان مبنی بر انتخاب مجدد او خواهد بود.

 

امیر شایان مهر