سه ماه از بهار میگذرد و آفتاب مستقیم میتابد گرما که اوج میگیرد سینیهای خرما هم به بازار میاید.
به گزارش
خبرگزاری صداوسیما مرکز خلیج فارس؛ برداشت خرمای زودرس هرمزگان از دو هزار و ۲۰۰ هکتار از دهه اول خرداد اغاز و با برداشت پیارم رقم دیررس در آبان پایان مییابد.
خرمای المهتری زودرسترین خرمای است که ابتدا از باغهای میناب برداشت میشود.
شهرستانهای رودان، بندرعباس و سیریک از دیگر مکانهای تولید رطب آلمهتری در هرمزگان است.
هرمزگان با ۳۴ هزار هکتار نخلستان زیر کشت با تولید ۱۴۰ هزار تن خرما رتبه چهارم تولید خرما و رتبه پنجم سطح زیر کشت را در کشور دارد.
شهرستان میناب با ۱۱ هزار هکتار بیشترین نخلستان دارد.
مضافتی، خنیزی، شاهانی، پیارم، خاصویی، کریته، مردا سنگ، زرک و کلک سرخ از ارقام مرغوب خرما در هرمزگان است.
نخلستانهای اشتغال زا
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان میگوید: بیش از ۲۱ هزار نفر در نخلستانها و صنایع وابسته استان اشتغال دارند.
مسعود گرگیج افزود: در نخلستانهای درجه یک به ازای هر هکتار یک اشتغال وجود دارد.
وی میگوید: اگر مشاغل غیر مستقیم بسته بندی، حمل و نقل و صنایع وابسته شیره گیری و تولدی محصولات خرما را اضافه کنیم این اشتغال به بیش از ۳۰ هزار نفر میرسد.
محصول خرمای استان از نظر ارزش ریالی نیز رقم بالایی دارد.
دبیر اجرایی خانه کشاورز هرمزگان نیز میگوید: ۱۴۰ هزار تن خرما در استان برداشت میشود که اگر هر کیلوگرم به طور متوسط ۲۵ هزار تومان باشد ارزش مالی این محصول سالانه به سه هزار میلیارد تومان میرسد.
جوادی میافزاید: با استفاده از روشهای مکانیزاسیون، اصلاح باغها و بازاریابی این رقم به بیش از سه برابر افزایش مییابد.
تنوع محصول خرما (بیش ۱۵۰ رقم) زمینه صادارت این محصول را فراهم آورده است.
در کشور ۲۰۰ نوع خرما کشت میشود.
رئیس انجمن خرمای ایران شعبه هرمزگان میگوید: بیش از ۳۰ درصد خرمای استان با ارزش آوری ۱۲۰ میلیون دلار در سال صادر میشود.
ابراهیم پورحیدری میافزاید: خرما به کشورهای اروپایی، آسیای مرکزی، هندوستان، چین و روسیه صادر میشود.
۵ رقم خرمای درجه یک استان قابلیت صادارت دارد.
بیش از ۱۲ درصد از خرمای تولیدی کشور از هرمزگان صادر میشود.
سازگاری نخل در مناطق خشک ضمن حفظ منابع ابی امکان افزایش صادارت غیر نفتی در کشور را فراهم میکند.
کرونا و انباشت خرمای هرمزگان
بیش از ۳ هزار و ۵۰۰ تن خرما اکنون در سردخانههای هرمزگان انباشته شده است.
رییس انجمن خرمای هرمزگان با بیان اینکه خرما به عنوان محصول استراتژیک و صادراتی با ارزش افزوده قابل ملاحظه است گفت: هر سال ماه رمضان بیشترین صادرات خرما را به کشورهای حوزه خلیج فارس صورت میگیرد که امسال موفق به صادرات نشدیم.
پور حیدری افزود: نبود بانک اطلاعاتی دقیق در خصوص میزان خرمای ذخیره شده، خرید خرما از سایر استانهای دیگر، بسته شدن مرزها با توجه به شیوع ویروس کرونا، نبود استاندارد و شیوه نامهای خاص در فرآیند نرخ گذاری خرما، وجود برخی شرایط سخت گیرانه در صدور مجوز عرضه در بازار و فروشگاههای زنجیرهای در دوران شیوع ویروس کرونا علت ماندن خرما در سردخانههای استان است.
وی گفت: سالانه ۳۵ هزار تن خرما با ارزآوری ۴۶ میلیون دلار از هرمزگان به کشورهای حوزه خلیج فارس صادر میشود.
این خرما به ۸۷ کشور دنیا صادر میشود.
کنسرسیوم صادرات خرما
با هدف افزایش کنسرسیوم صادارت خرما در هرمزگان ایجاد شد.
عضو هیات موسس کنسرسیوم صادرات خرما گفت: با راه اندازی کنسرسیوم ۳۰ درصد به صادرات خرمای استان افزوده میشود.
کاووس کریمی افزود: ۵ واحد فعال خرما در استان شامل واحدهای بسته بندی، صادرات ونگهداری و سردخانه در این کنسرسیوم حضور دارند.
وی گفت: هدف از راه اندازی کنسرسیوم هماهنگی واحدهای فعال در زمینه خرما در استان و جلوگیری ازکارهای انفرادی در صادرات محصول خرما است.
دبیر انجمن خرمای استان هرمزگان افزود:توسعه زیرساختهای بسته بندی و نگهداری محصول خرمای از دیگر برنامههای این کنسرسیوم است.
کنسرسیوم صادرات خرما دومین کنسرسیوم صادرت خرما در کشور پس از خوزستان است.
هرمزگان با برداشت سالانه ۱۴۸ هزار تن خرما از ۳۸ هزار هکتار مقام چهارم تولید و مقام سوم سطح زیر کشت را دارد.
موانع صادرات
نبود مکانیزاسیون در باغ ها، فرسودگی و پیر بودن نخلستان ها، کمبود صنایع تبدیلی و موانع صادراتی و بازاریابی از موانع صادرات این محصول استراتژیک در کشور است.
نزدیک به ۲۰ هزار هکتار از نخلستانهای هرمزگان درجه دو، پیر و رها شده اند که نیازمند اصلاح دارد و این باغهای فرسوده به کانونی از تولید آفات تبدیل شده اند.
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی هرمزگان میگوید: با جایگزینی این نخلها پس از یک دوره سه تا ۵ ساله میزان تولید استان بیش از ۸۰ درصد افزایش مییابد.
مسعود گرگیج میافزاید: باغهای بالای ۲۰۰ هکتار با پرداخت تسهیلات نوسازی در اولویت اصلاح هستند.
۱۴ هزار هکتار نخلستان درجه یک در هرمزگان وجود دارد.
علی باقر زاده رئیس سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان نیز میگوید: با نوسازی باغ ها، تولید خرما دو برابر و راندمان آب نیز از ۳۵ به ۸۵ درصد میرسد.
سالانه ۱۰۰ میلیون متر مکعب آب در باغهای فرسوده مصرف میشود.
نبود مکانیزاسیون نیز کیفیت محصول را پایین آورده است.
اسحاق جعفری نخل دار مینابی میگوید: وسایل مکانیزاسیون مانند بالابر، دستگاههای سم پاشی و گردافشانی هزینه بالایی دارد و کشاورزان به علت مالکیتهای خرد توانایی خرید این دستگاهها را ندارند.
مدیر مکانیزاسیون جهاد کشاورزی هرمزگان هم میگوید: حدود ۱۲ درصد از عملیات در نخلستانهای استان مکانیزه است و از دستگاههای مانند بالا برو سمپاشی و خاکبرداری در برخی مناطق محدود در میناب و رودان استفاده میشود.
شاهین شاهی زاده میافزود: در صورت استفاده از مکانیزاسیون ۳۰ درصد در برداشت محصول بهبود داریم.
صادرکنندگان نیز مشکلاتی از جمله نبود حمایتهای بازرگانی دولت، مشکلات ارزی و نبود مراکز فروش در خارج از کشور را مطرح میکنند.
رئیس انجمن فراگیر خرمای هرمزگان میگوید: این انجمن با هدف حمایت و ایجاد واحدهای فراوری خرما در استان با دو واحد ایجاد شده است.
قناعتیان میافزاید: بسیاری از واحدهای فراوری به علت فرسوده بودن دستگاهها از فراوری به بسته بندی تغییر کاربری دادند.
پور جهانشاه مدیر عامل شرکت فرآوری پارس هژیر جنوب در میناب دیگر واحد عضو انجمن فراگیر خرمای استان نیز میگوید: این شرکت به علت نوسانات ارزی و مشکلات نقدینگی کمتر از یک دهم ظرفیت فعال کار میکند.
۶۴ واحد بسته بندی خرما در استان وجود دارد که از این تعداد ۱۴ واحد صنعتی و بقیه سنتی هستند.
به گفته کارشناسان به ۴۰ واحد دیگر فراوری وبسته بندی خرما با ظرفیت ۶۰ هزار تن در استان نیازمند است.
نبود پایانه صادراتی محصولات کشاورزی
با توجه به اینکه از سال ۹۴ مجوز راه اندازی پایانه صادراتی محصولات کشاورزی در هرمزگان صادر شده، اما هنوز اقدامی در این زمینه صورت نگرفته و این طرح نیمه تمام رها شده است.
قرار بود فاز نخست این پایانه با هزینه ۵۰ میلیارد تومانی بخش خصوصی ساخته شود.
مرحله نخست این پایانه ظرفیت صادرات پنج هزار تن محصول داشت.
عضو نظام صنفی کشاورزی کشور میگوید: نبود پایانه صادراتی محصول خرما از از مشکلات اصلی این بخش است.
کرامت وکیلی پور میافزاید: در این پایانه امکان انبار و بسته بندی خرما فراهم میگردد و تا اندازهای بخشی از مشکلات را حل میکند.
راه اندازی دفاتر فروش محصول در کشورهای دیگر و شرکت در نمایشگاههای بین المللی باید مورد توجه باشد.
تاجران و کشاورزان استان نیز دفترهای در کشورهای مقصد راه اندازی کرده اند.
کاووس کریمی از کشاورزان حاجی ابادی میگوید: با همکاری سه تولید کننده دیگر در روسیه دفتر فروش داریم و از این طریق محصول خرمای استان به کشورهای اروپایی صادر میشود.
راه اندازی خوشههای صنعتی
از سال ۹۱ با راه اندازی خوشه صنعتی یکی از مشکلات عمده کشاورزان یعنی ارائه گواهی نامه استاندارد حل شده است.
خوشه صنعتی با هف استاندارد سازی در بسته بندی و تشکیل انجمن فراگیر خرما برای بهبود فراوری خرما در استان ایجاد شد.
طرح مدل توسعه خوشهای یکی از مدلهای توسعه صنعتی است که سازمان صنعتی ملل متحد (سازمان یونیدو) در کشورهای مختلف اجرا میکند.
کاظمی پور مسئول اجرای مدل خوشه صنعتی خرما در هرمزگان گفت: این طرح از ۳ سال پیش در استان اجرا شده است.
وی افزود: دریافت ۹ نشان حلال از بازارهای جهانی و گواهی iso ۹۰۰۱ و شرکت در ۵ نمایشگاه بین المللی از مهمترین نتایج اجرای مدل خوشه صنعتی در هرمزگان بود.
مسئول اجرای مدل خوشه صنعتی خرما در هرمزگان گفت: بر اساس این مدل امکان ارائه ۲۰ مدل بسته بندی حتی در ابعاد کوچک کمتر از یک کیلوگرم نیز فراهم شده است.
طرح خوشه صنعتی خرما با شرکت همکاری شهرکهای صنعتی، سازمان جهاد کشاورزی و فعالان صادرات خرما، ارزی آوری و چالشهای بخش کشاورزی از سال ۹۱ در استان آغاز شد.
گواهی محصول سالم
سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان هم برای تولید محصول سالم خرما به نخل داران گواهی محصول سالم میدهد.
محصول سالم محصولی است که سموم استفاده شده آن در حد استاندارد باشد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی هرمزگان میگوید: کشاورزان با دریافت گواهی محصول سالم امکان عرضه محصول ارگانیک در بازارهای داخلی و خارجی را دارند.
سید حسن حسینی میافزاید: امسال تاکنون ۲۰ درخواست گواهی محصول سالم نخل داران ارائه شده است که گواهی ۳ محصول خرما صادر شده است.
نیاز است مسولان و کشاورزان با بهسازی و توسعه صنایع تبدیلی و بازارهای صادراتی ارزش افزوده این محصول را به چند برابر رقم فعلی برسانند.
هرمزگان با برداشت سالانه ۱۴۸ هزار تن خرما از ۳۸ هزار هکتار مقام چهارم تولید و مقام سوم سطح زیر کشت را دارد.
* محمد امیرمحمدی