شبکه های اجتماعی، شمشیر دولبه

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خراسان رضوی،

26 خرداد امسال رسانه های گروهی استان خبری را منعکس کردند که بسیار تامل برانگیز بود.

"شناسایی بسیاری از سرشاخه‌های مروج فساد در شبکه‌های اجتماعی"

این خبر را به تازگی معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز خراسان رضوی در گفتگو با رسانه های گروهی بیان کرده بود.

ولی قنبری راد در این خبر گفته بود: مأموران گمنام امام زمان(عج) و پلیس امنیت و اطلاعات استان با رصد در فضای اینستاگرام، موفق به شناسایی و دستگیری سرشاخه های اصلی که عمدا تصاویر بی حجاب، مبتذل و مستهجن را در فضای مجازی منتشر می کردند شدند.

برای روشن شدن بیشتر این موضوع با مدیر روابط عمومی دادگستری خراسان رضوی تلفنی گفتگو کردم.

علی اردکانیان گفت: به تازگی بیش از 500 شبکه مروج بی بند و باری، ابتذال و اباحه گری که از استان خراسان رضوی و به ویژه مشهد در فضای مجازی فعالیت داشتند شناسایی و همه سرشاخه های آنها دستگیر شدند.

وی افزود: از این تعداد برخی با قرارهای تأمین کیفری روانه زندان و گروهی دیگر نیز با قید وثیقه آزاد شدند و پرونده‌های آنان برای صدور حکم به دادگاه ارسال شده است.

این مسئول دادگستری استان ادامه داد: همچنین تعداد دیگری از افراد شناسایی شده نیز در دادسرا حاضر و اظهار ندامت و پشیمانی کردند که با توجه به نداشتن سابقه کیفری، برای آنها قرار تعلیق تعقیب و دستور شرکت در کلاس‌های فرهنگی صادر شد.

اردکانیان گفت: تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارد که خبرهای تکمیلی به زودی در اختیار هم استانی های عزیز قرار می گیرد.

وقتی گفتگوی تلفنی ام با آقای اردکانیان تمام شد، برای اطلاع از شناسایی و دستگیری کسانی که در فضای مجازی به انتشار تصاویر بی حجاب و مستهجن اقدام می کنند  به سایت های معتبر خبری سرکی کشیدم.

واقعا برایم هم جالب و هم متاثر کننده بود.

خبرها درباره تخلفات در فضای مجازی چه در استان ما و چه در سایر استانها آنقدر قابل تامل بود که هر فرد غایت اندیشی را به تفکر فرو می برد.

اردیبهشت امسال در خبری آمده بود فردی که با هدف انتقام گیری تصاویر بی حجاب و نیمه عریان زن جوانی را در فضای ‌مجازى منتشر می کرد شناسایی  و دستگیر شد.

البته كارشناسان پليس فتا برای اقدامات فنى و تخصصى خود یک ماهی زمان نیاز داشتند تا فرد متخلف را شناسایی کنند.

سرانجام پس از یک ماه رد زنی و پیگیری مدام ماموران فتا در فضای مجازی عامل نشر اكاذيب و تصاویر مستهجن را شناسايى و با هماهنگى قضايى برای اداى توضيحات به پليس فتا فرا خواندند.

فردای آنروز جوانی حدودا 23 ساله که بدن نحیفی هم داشت با رخساری رنگ پریده خود را به مرکز پلیس فتای استان در مشهد معرفی کرد.

او در گفتگوهای اولیه خودش را متخصص نرم افزار رايانه معرفی کرد و از اینکه ماموران پلیس فتا توانسته بودند او را در بین این همه کاربر فضای مجازی شناسايى کنند بسیار شگفت زده شده بود!!

این جوان به خیال خام خود هرگز فکر نمی کرد که به این راحتی لو رفته و دستگیر شود.

گرچه در بازجویی های اولیه او اقدامات خودش را منکر شد اما با مواجهه با ادله و شواهد بسیار به ناچار به جرم خود اعتراف کرد.

پلیس فتا او را پس از تكميل پرونده به همراه مستندات موجود به دادسراى ويژه رسيدگى به جرايم رايانه اى فرستاد.

او گرچه متخصص رایانه بود اما نمی دانست که همه جرايم در فضاى سايبرى همانند فضاى حقيقى و فيزيكى مورد رسيدگى قرار می گیرند و در صورت احراز جرم با فرد خاطى مطابق قانون جرايم رايانه اى برخورد می شود.

"نمونه ای دیگر از جرائم در فضای مجازی"

20 فروردین امسال بود که مرد جوانی که در فضای سایبری با هویت زنانه و تقلید صدای دختر به بهانه های مختلف در قالب كمك های مردمی و یا درخواست های غير اخلاقی از مردان متاهل كلاهبرداری می کرد شناسایی و دستگیر شد.

نحوه شناسایی این جوان اینگونه بود که در ابتدا كارشناسان متوجه شدند همه مطالب منتشر شده در گروه ها و صفحات شبكه های اجتماعی شناسايی شده فاقد هويت واقعی بوده و مجرم برای مظلوم نمايی و جلب توجه، هويت زنانه را برگزيده است.

سرانجام با تلاش كارشناسان پليس فتا یكی از مظنونان شناسايی و به پليس فتا احضار شد.

مظنون كه از جرم خود بی خبر بود نسبت به شماره سيم كارت های ثبت شده به نام خودش اظهار بی اطلاعی کرد و گفت : مدتی قبل كارت ملی خود را در اختيار فردی برای ثبت نام خودرو قرار دادم  و بعد از چند روز  پس از ثبت نام خودرو، كارت ملی ام را پس گرفتم و از سيم كارت های فعال شده به نام خودم  بی خبر بودم.

به‌ دنبال تحقيقات فنی و پليسی صورت گرفته متهم اصلی پرونده نیز پس از مدتی مورد شناسایی قرار گرفت.

وی كه مردی جوان بود با ديدن شواهد لب به سخن گشود در اعترافاتش عنوان کرد با تقليد صدای زنانه از كاربران مرد در فضای سايبری به بهانه های مختلف وجوهی را دريافت کرده و در حساب های افراد مختلف به گردش درمی آورده است.

اوگفت: با این ترفند در طی مدت دو سال بیش از دو میلیارد از قربانیان کلاهبرداری کرده است.

بله؛ هم اکنون بسیاری از کاربران با هویت های کاذب و جعلی در فضای مجازی مشغول شکار سوژه های خود هستند که اگر افراد به آنها اعتماد کنند سرنوشتشان مانند همین کسانی می شود که هم آبرو و حیثیت و هم مال و اموال خودشان را بر باد فنا می دهند.

"نوجوانان؛ سیبل دشمن"

به تازگی چند تن از شهروندان به پليس فتا در مشهد مراجعه کرده اند و درخواست مشاوره مبنی بر تغيير رفتار و الگوپذيری نوجوان شان در اثر استفاده ناصحيح و افراطی فضای مجازی داشته اند.

با گفتگو با والدین آنها مشخص شد که اكثر این نوجوانان احساس تنهايی و خلاء‌ عاطفی دارند و به نوعی به حیاط خلوت فضای مجازی روی آورده اند تا تنهايی خود را با این فضا پر کنند.

به ياد داشته باشيم در دوران بلوغ يا نوجوانی كه دوران گذر از كودكی به جوانیست فرد دچار بحران روحی می شود.

و از طرف دیگر نوجوان در وجود خود حس بزرگی و آزاد انديشی كرده و به لحاظ جسمی نيز توان بالايی در خود احساس می كند لذا برای اثبات بزرگ شدنش به اطرافيان خود، اقدام به خودنمايی و جلب توجه می كند.

در اين مسير اگر توانمندی و مهارت لازم برای شاخص بودن را از قبل نياموخته و مسير و هدفی را برای آينده خود در نظر نداشته باشد  متاسفانه جهت گيری منفی را بر می گزیند.

با توجه به وجود فن آوری اطلاعات و ارتباطات و تغييرات سبك زندگی به ويژه نياز استفاده نوجوان از فضای سايبر، رفتار نوجوانان زمان حال با گذشته تغييرات محسوسی دارد.

در روزهايی كه انرژی و پتانسيل دانش آموزان و به ويژه نوجوانان به علت اپيدمی ويروس كرونا، خانه نشينی و تعطيلی مدارس انباشت شده والدین در برابر تغييرات خلق و خوی فرزند خود زیاد نباید نگران باشند.

بلکه این خطر افراط در فضای مجازیست که فزونی می يابد لذا با همراهی فرزندان خود در فضای فيزيكی منزل سعی در تخليه انرژی آنها کنند تا اين انرژی مضاعف به فضای مجازی كشيده نشده و دردسر آفرين نشود.

"شبکه های اجتماعی؛ شمشیر دولبه"

از زمانیکه شبکه های اجتماعی وارد زندگی انسان شده  تغییرات شتابزده ای را در سبک زندگی ما به وجود آورده است.

همان شبکه های اجتماعی که در فضای مجازی هرکدام اشاعه دهنده فرهنگ ارتباطاتی خاص خود هستند.

شبکه هایی که سبک و گفتار ویژه ای را برای خود تعقیب می کنند.

و البته شبکه هایی هم هستند که  فقط تقلیدی می کنند.

فردی که به عضویت یکی از  شبکه های اجتماعی در می آید در اصل درگیر نوع خاصی از فرهنگ ارتباطاتی آن شبکه می‌شود.

رفتار، گفتار، پندار، نوع پوشش، تفریح، سرگرمی، عقاید و افکار نمونه هایی از هزاران موضوع فرهنگی و اجتماعی درگیر کننده فرد با این شبکه هاست.

امروز ابزار اصلی نابسامانی فکری، فرهنگی و اخلاقی بسیاری از جوامع بشری همین ابزار اطلاعاتی و ارتباطاتی و شبکه در هم تنیده فضای مجازی است.

این مسئله نه فقط یک فاجعه و بحران؛ بلکه اگر درست هدایت نشوند در نهایت می تواند یک پایان خسارت بار برای اخلاق و زندگی بشر بر روی کره زمین رقم بزند!

تاثیرات این دگرگونی و تحول منفی مادی و معنوی، در همه زمینه ها و ابعاد دیده می شود به ویژه در زندگی خانوادگی، اشتغال و تفریح، ارتباط و تعامل با دیگران و حتی زندگی عبادی و دینی!

 آتش بیار این معرکه ها شبکه های اجتماعی و  پیام رسان موبایلی است؛  شبکه درهم تنیده ای که کمتر کنترل و هدایتی بر آن اعمال می شود.

علی رغم اینکه نمی توان از کارکردهای خوب فضای مجازی نیز غافل بود اما متاسفانه اغوا، اغفال، ابتذال، آسان سازی جرم و گناه، عادی سازی ارتکاب مفسده ها و منکرات و در نهایت انحطاط واقعی بشر از مهمترین خصائص پنهان این پدیده نوظهور است.

جوان ها بنا به طبع جوانی و با تشویق دوستان، به صورت گسترده و سریع جذب و گرفتار این شبکه ها می شوند !!

 در حالیکه در برابر آثار منفی مستقیم و غیر مستقیم آن، بی خبر و بی پناه و دست خالی هستند !!

 در واقع ما با نسل میلیونی جوانانی در دنیا روبه رو هستیم که در فضای مجازی (داخلی و خارجی)، رابطه های نامشروع کلامی و گفتاری و شنیداری دارند و قید و بندهای ظاهری در یک فضای بی کران غیر واقعی برداشته شده است.

 ارتباطی که به علت نبود هیچ قانون خاص و هیچ نیروی کنترل کننده‌ای شکل و هویت تازه‌ای به خود می‌گیرد ارتباطی که در دنیای واقعی به دلایلی همچون ترس از آبرو، خانواده، جامعه و دین هرگز امکان شکل‌گیری آن به این شکل و شمایل وجود ندارد.

 وقتی شبکه های اجتماعی وارد همه عرصه هایی زندگی (ورزش، سینما، تفریح، هنر، موسیقی، پوشش، تغذیه، ازدواج و... ) شده و تغییرات شتابناکی در سبک زندگی دینی به وجود می آورند که اگر چاره ای اندیشیده نشود، خسارت های جبران ناپذیری به بار خواهد آورد.

این شبکه ها دارای یک پوسته ظاهری با پست گذاری ثانیه ای مطلب، تصویر، صوت، شعر، طنز ، مطالب عاشقانه و خبر رسانی هستند اما یک لایه عمیق درونی هم دارند که شامل ارتباط پنهانی و تبادل اطلاعات، فیلم، عکس و گفتگو آنهم  دور از دسترس والدین است.

عادی سازی روابط به وسیله ابزار چت و پیغام خصوصی، قبح زدایی از روابط نامحرم و ترویج شایعات و تهمت ها و سیل افترائات و ایجاد بحران های کاذب و ساختگی بخشی از معضلات این شبکه هاست.

 "پروفایل چیست؟"

شاید بسیاری از نقش پروفایل غافل باشند!

برخی نادانسته با گذاشتن تصاویر شخصی و خانوادگی خود در پروفایل این امکان را به هر بیننده ای می دهند که او بتواند از آن سوء استفاده کند!

شما به عنوان یک مسلمان قضاوت کنید که اگر کسی عکس خانم یا خانواده خود را در پروفایلش گذاشته باشد کار درستی کرده است؟ یا خیر؟

شاید بتوان با بیان مثالی قباحت این کار را بیشتر توضیح داد.

اگر آقایی غریبه، بیاید نزد یکی از همین افراد(ی که عکس های خانوادگی به ویژه یکی از نوامیس خود مثل خانم و ... خودش را در پروفایل قرار داده) و از او درخواست کند که آیا می توانید یکی از زیباترین عکس های همسر یا یکی از اعضای خانواده خود را به عنوان یادگاری به من بدهید تا من آنرا نزد خود نگهدارم؟!

به نظر شما اگر آن فرد، مسلمان و یا بنا به فرموده امام حسین علیه السلام مسلمان هم که نه! بلکه فقط "آزاده" باشد، از خود چه واکنشی ممکن است نشان بدهد؟!

(یکی از مشهور ترین سخنان امام حسین علیه السلام در روز عاشورا این کلام است که فرمودند: «یا شیعه آل سفیان ان لَم یَکُن لَکُم دینٌ و کُنتُم لاتَخافونَ المَعادَ فَکونوا اَحراراً فِی دُنیاکُم»؛

ای پیروان آل سفیان، اگر شما دین ندارید! و از روز قیامت نمی ترسید! پس [لااقل] در زندگی خود آزاده باشید)!

شاید کمترین برخورد فرد مقابل آن باشد که ناراحت شده و از طرف بپرسد که شما عکس ناموس مرا برای چه می خواهید؟!

پروفایل یعنی همین!

یعنی اینکه شما عکس خانم، (همسر)، مادر، خواهر و دختر و یا هر اطلاعات دیگری از خانواده تان را که بتوان از تصویر استخراج کرد را به راحتی آب خوردن در اختیار یک شخص ناشناس قرار می دهید!

این درحالیست که همه تصاویر موجود در پروفایل پس از انتقال به گالری قابل چاپ و انتشار است!

یعنی شما با این کار اجازه داده اید که هر کسی در هر کجای دنیا بتواند این عکس ها را برای هر منظوری که خواست، استفاده کند!

و اینجا سرآغاز مهمترین شرهاست؛

همان شرهای خود کرده! 

به قول قدیمی ها که می گفتند: خود کرده را تدبیر نیست!

همان شرهایی که به بر باد رفتن آبرو و حیثیت خانواده ها، نزاع، قتل های ناموسی، زندان و نهایتا افسردگی، خودکشی یا اعدام ختم می شود.

و آغاز همان مشکلات و معضلات اجتماعی و فرهنگی شود که در بالا به آن اشاره شد.

اما وظیفه ما چیست؟

امروز سواره نظام دشمن از آنسوی مرزها با همه ابزار و امکانات خود وارد گود انحراف گری و افساد شده است.

بر ماست که با همه امکانات به مبارزه با این پدیده شوم و ویرانگر دینی و اخلاقی بشتابیم.

و فرصت فرهنگ سازی و استفاده سالم و هدایت های پیامبر گونه را از دست ندهیم.

باید این روایت شریف و آینده نگر امام هادی علیه السلام را نقشه راه و آویزه گوش خود قرار دهیم که فرمودند: 

 "اگر در دوران غیبت قائم آل محمد(ص) دانشمندانی نبودند که مردم را به سوی او هدایت و راهنمایی و با حجت های الهی از دین دفاع کنند و شیعیان ضعیف را از دام های شیطان و پیروانش رهایی دهند، دیگر کسی در دین خدا پا برجا نمی ماند و همه مرتد می شدند؛

آن حضرت در ادامه می فرمایند: ولی آنان رهبری دل های شیعیان ضعیف را با قدرت در دست گرفته و حفظ می کنند؛ چنان که ناخدای کشتی سکان و فرمان کشتی را نگاه می دارد. بنابراین آنان نزد خدا والاترین انسان ها هستند"  (منتخب الاثر ، ص ۲۲۳)

و امروز  این موقعیت خطیر پیش آمده است؛ تا انسان های فرهیخته دلسوز در کنار علماء و مبلغان دینی بیش از پیش به فکر نجات جوانان از چنگال اهریمنی شبکه های اجتماعی دشمن برآیند.

گرچه فعالیت های بسیاری در راه روشنگری و آگاه سازی جامعه در این زمینه تا کنون صورت پذیرفته اما هنوز کافی نیست!