تشریح اقدامات حوزه شهرسازی و معماری

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ محمد سالاری رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران در دویست و سی و دومین جلسه شورا و در نطق پیش از دستور خود گفت: یکی از علل استقبال بی نظیر مردم از انتخابات پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران اعتراض به الگوی سخت افزاری بودکه شهر را با استفاده از درآمد‌های ناشی از شهرفروشی اداره می‌کرد و در واکنش به آن شیوه مدیریت امور شهر، شهروندان تهرانی خواستار توجه به رویکرد‌های انسان محوری، شفافیت، انضباط مالی، پاسخگویی، مبارزه با فساد، حقوق شهروندی، صیانت از میراث طبیعی شهر و جلوگیری از شهرفروشی شدند، در میان توقعات و انتظارات شهروندان تهرانی از شورای پنجم، سهم مأموریت‌های حوزه شهرسازی و معماری از وزن بالایی برخوردار است.
سالاری، رکود اقتصاد کلان، تحریم‌های ظالمانه بین المللی، شیوع ویروس کرونا، کم شدن جریان سرمایه گذاری در شهر، رکود بازار مسکن و کاهش شدید درآمد‌های شهرداری، بدهی‌های به ارث رسیده از دوره‌های قبل، به اشباع رسیدن ظرفیت درآمدزای طرح تفصیلی، تغییرات مکرر شهردار برغم میل و اراده شورا و ... را از تنگنا‌ها و موانع بر سر تحقق وعده‌ها دانست.
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورا در گزارش خود، توقف شهرفروشی، کاهش رانت و فساد در حوزه شهرسازی و معماری و توجه به حقوق عامه را یکی از مهم‌ترین دستاورد‌های حوزه شهرسازی دانست و گفت: تا پیش از شورای پنجم ما شاهد نوعی مسابقه در شهرفروشی بین مناطق شهرداری بودیم و منطقه‌ای موفق‌تر ارزیابی می‌شد که می‌توانست اضافه طبقه‌ها و تغییر کاربری‌های بیشتری بدهد و پول بیشتری دریافت کند.
نخستین اقدام ما در شورای پنجم، ایجاد تحول اساسی در این نگرش و حاکم کردن رویکرد احترام به حق به شهر و قانونمداری در شهرسازی و جلوگیری از شهرفروشی بود. به طوری که امروزه افتخار مدیران شهرداری به این است که توانستهاند هرچه بیشتر جلوی شهرفروشی را در حوزه مدیریت خود بگیرند.

 کاهش ۸۰ درصدی تخلف از ضوابط طرح تفصیلی در مناطق 
وی در خصوص اقدامات تقنینی و نظارتی این حوزه که به موازات تغییر گفتمان صورت گرفت، اظهار داشت: کمیسیون از طریق الزام شهرداری به تعیین چارچوب و حدود اختیارات شورا‌های معماری و کمیسیون‌های داخلی و شفاف سازی فرآیند تصمیم گیری در آن‌ها توانست امضا‌های طلایی و تصمیمات سلیقه‌ای در مرحله صدور پروانه و بعد از آن را تا حدود زیادی حذف کند. در مرحله صدور پروانه هیچ تخلفی صورت نمی‌گیرد.
وی ادامه داد: با حاکم کردن رویکرد جدید احترام به حق به شهر تغییر در رویکرد‌های کمیسیون ماده ۵ نیز با اهتمام شهرداری تهران رخ داده است به نحوی که شاهد تفاوت آشکاری میان نوع مصوبات گذشته و فعلی آن هستیم.

 کاهش ۵۵ درصدی پرونده‌های ارجاعی به کمیسیون ماده ۱۰۰ در مقایسه با دوره چهارم 
سالاری گفت: در اولین سال شورای پنجم ستاد هماهنگی کمیسیون‌های ماده ۱۰۰ تشکیل شد و در نتیجه آن آسیب شناسی دقیقی از قوانین و فرآیند‌ها به دست آمد. مبتنی بر یافته‌های ستاد هماهنگی پیش نویس لایحه اصلاح ماده ۱۰۰ قانون شهرداری با همکاری وزارت کشور تهیه و جهت تصویب به دولت ارائه شد. علاوه بر این ارزش معاملاتی ساختمان که از سال ۹۳ بازنگری نشده بود، به روز شد تا با افزایش میزان جرایم تخلفات ساختمانی انگیزه برای تخلفات ساختمانی کاهش یابد. مجموعه اقدامات این حوزه سبب شده که در دوره شورای پنجم پرونده‌های ارجاعی به کمیسیون ماده ۱۰۰ نسبت به دوره چهارم کاهش ۵۵ درصدی داشته باشد که این خود نشان از حرکت به سوی بازدارندگی از وقوع تخلف در این دوره دارد.
وی اضافه کرد: در کنار همه اقدامات فوق از آنجا که معتقدیم عامل اصلی جلوگیری از فساد و رانت، نظارت همگانی و شفافیت است لذا الزام شهرداری به انتشار عمومی اطلاعات شهرسازی همه پروند‌ها و نظارتپذیر کردن همه مراحل طی شده به عنوان یکی از طرح‌های مشترک این کمیسیون با کمیته شفافیت به نتیجه رسید و بستر نظارت همگانی در حوزه شهرسازی و معماری را فراهم نمود.
عضو شورای شهر تهران گسترش کمی و کیفی عرصه‌های عمومی و مناسبسازی شهر برای استفاده بدون تبعیض همه شهروندان را راهبرد اساسی پیاده سازی حق بر شهر دانست و گفت: پیگیر توجه ویژه به توسعه عرصه‌های عمومی شدیم و در تدوین و تصویب برنامه پنج ساله سوم شهر تهران تکالیف بنیادینی در این خصوص تعیین گردید. بر همین اساس تلاش برای مکانیابی و احداث میدانگاه پیاده در هر یک از مناطق ۲۲ گانه در عرصه‌های دارای ظرفیت بالقوه با استفاده از مشارکت شهروندان در دستور کار قرار دارد که برخی از آن‌ها به مرحله اجرایی نیز رسیده اند.
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر با اشاره به حوزه بازآفرینی شهری گفت: با وجود اینکه مأموریت بازآفرینی نیازمند همکاری نهاد‌های دولتی است، اما این کمیسیون تلاش نموده با پیگیری‌های خود به فرآیند بازآفرینی سرعت و هماهنگی بخشد.
قرار شد سند توسعه محله برای هر یک از محلات واقع در بافت‌های فرسوده و غیربرخوردار تهیه و اطلاعات آن در سامانه پیش خوان توسعه محله درج شود و امکان مقایسه توسعه محلات در شاخص‌های کلی ۴ گانه (جمعیتی، اجتماعی-اقتصادی-کالبدی، فعالیتی محیط زیستی - حکمروایی) مقدور باشد و در هنگام تهیه این اسناد سعی شد فهرستی از نیاز‌ها و اولویت‌های هر محله تهیه شود و برای اولین بار با رویکرد مشارکتی و مبتنی بر نیاز مردم و نه نیاز مدیران شهری پروژه‌های کوچک مقیاس در محلات اجرایی شد. با توجه به اینکه ۱۸۴ محله زیر پوشش دفاتر تسهیل گری قرار دارد تاکنون برای ۱۷۱ محله سند توسعه محله تهیه و ۱۵۹ سند محله مصوب ستاد بازآفرینی شده است.
وی افزود: از دیگر اقدامات مهم حوزه شهرساز و معماری در این زمینه میتوان به پیگیری جهت تصویب دستورالعمل اراضی ذخیره توسعه نوسازی و نظارت بر ایجاد پاتوق‌های محله‌ای و مراکز محله در محدوده بافت فرسوده، اشاره نمود. همه موارد ذکر شده موجب تقویت ارزش سکونت در محلات خواهد شد و هویت محله را حفظ خواهد کرد.
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران اظهار داشت:کمیسیون شهرسازی و معماری، بازگشت به طرح جامع و تفصیلی شهر و تلاش برای تحقق تکالیف بر زمینمانده آن‌ها را سرلوحه کار‌های خود قرار داد. از همین رو، نهاد پایش و راهبری طرح‌های توسعه شهری تهران را در یکی از نخستین اقدامات خود احیاء نمود تا قطار توسعه تهران در ریل توسعه پایدار و متوازن بازگردد. بررسی تحقق پذیری طرح تفصیلی و آسیب شناسی اجرای آن به منظور فراهم نمودن بستر بازنگری طرح مذکور نیز از اقدامات کمیسیون در راستای عمل به تکالیف طرح جامع و تفصیلی بوده است.
سالاری ادامه داد: پیگیری، بررسی و تصویب طرح تفصیلی ویژه منطقه ۲۲ با رویکرد جمعیت پذیری حداقلی و پرهیز از بارگذاری‌های سنگین، مبنا قرار دادن توسعه کیفی به جای توسعه کمی، توسعه خط حمل و نقل ریلی و پاک، تأمین حداکثری خدمات عمومی، حفاظت از محیط زیست و ... از اقدامات مهم کمیسیون در این دوره بوده است که پس از ده‌ها جلسه و ساعت‌ها کار کارشناسی نهایتا به تصویب شورا رسید.
وی ادامه داد: از دیگر اقدامات کمیسیون در همکاری با کمیسیون سلامت، الزام شهرداری تهران به ایجاد سامانه پایش ایمنی ساختمان‌های موجود و شناسایی ساختمان‌های خطرساز، بارگذاری اطلاعات این ساختمان‌ها در سامانه، ابلاغ دستورالعمل‌های ایمن سازی به مالکین و نهایتا اعلان شکایت به مراجع قضایی و انتشار عمومی اطلاعات به منظور الزام مالکین مستنکف بوده است.
سالاری افزود: نظارت و پیگیری ایمنسازی ساختمان‌های ناایمن شاخص در محدوده مرکزی شهر و بازدید‌های میدانی از دیگر اقدامات این کمیسیون در کنار سایر کمیسیون‌ها و کلیت شورا بوده است. خوشبختانه مجموع این اقدامات توانسته جنبش قابل توجهی در زمینه ایمنسازی در شهر ایجاد نماید.
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران با بیان اینکه حفاظت و صیانت از حریم شهر یکی از وظایف اصلی مدیریت شهری است که نقش مهمی در نظم بخشی به نظام شهرسازی و صیانت از فضا‌های تنفس گاهی شهر برای آینده دارد، گفت: رفع تعارضات قانونی مدیریت حریم پایتخت را به طور مرتب و با تشکیل سلسله نشست‌ها با حضور تمامی ذینفعان پیگیری کردیم.

 پویش «آرزو‌های تهران» 
وی افزود: پویش «آرزو‌های تهران» اقدام دیگر کمیسیون با محوریت کمیته شهرسازی است که برای ایجاد ارتباطی دوسویه بین شهروندان ومدیران شهری پایتخت شکل گرفته و برای نخستین بار پنج ارگان از مجموعه مدیریت شهری را برای پیشبرد یک برنامه دور هم جمع کرد تا مشارکتی کم نظیر درشناسایی مشکلات و همفکری برای حل آن‌ها تحقق یابد.
این پویش با هدف بهبود زندگی و ارتقاء کیفیت زیست شهری شکل گرفت. برای رسیدن به این هدف سامانه‌ای راهاندازی شده تا شهروندان از آرزو‌های خود برای بهبود شهر بگویند و با همیاری یکدیگر، آرزو یا آرزو‌هایی را برگزینند تا مسئولان شهری آن‌ها را برآورده کنند.
سالاری ادامه داد: در زمینه کاهش تخلفات ساختمانی علیرغم توفیقات نسبی چشمگیر شورا در این دوره، اما به علت اشکالاتی که در قانون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها وجود دارد، هنوز تا نقطه مطلوب فاصله داریم. پیش نویس اصلاح این قانون توسط کمیسیون با همکاری وزارت کشور تهیه و در اختیار دولت قرار داده شده است، اما هنوز تا تصویب در هیئت دولت و بعد مجلس مسیر طولانی دارد که امیدواریم دولت و مجلس محترم در فرآیند آن تسریع کنند. در بحث مدیریت حریم با اینکه طرح جامع راهبردی حریم پایتخت در شورای عالی شهرسازی و معماری به تصویب رسیده، اما هنوز مدیریت جامع حریم شکل نگرفته است.