برداشت رطب، اما و اگر‌های آن

به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز کرمان، داد و فریاد فروشندگان خرما در مسیر قطب خرمای مضافتی کشور یعنی "شهرستان بم "به قول معروف گوش همه را کر کرده است.
"آی رطبه بدو بیا، بخر رطب بزار رو لب" و انواع و اقسام جملات کوتاه و جذابی که برای جلب مشتری به کار میره و هدفش فروش خرما است، بسته‌هایی که وانت سوار‌ها ان‌ها را تا روی سقف خود روی هم چیده اند.
به یکی از باغ ها می‌رویم که حدود ۲۰ زن و مرد مشغول چیدن و جمع آوری رطب هستند.
آقای مظفری باغدار اینجا می‌گوید: از دهم شهریور برداشت خرما شروع می‌شود و تا آخر شهریور ادامه دارد.
از میزان ثمر دهی و آفت محصول درختان امسال می‌پرسم؟ جواب می‌دهد: خوشبختانه امسال ثمر نخلداران نسبت به پارسال  بیشتر شده است و آفتی هم الحمدالله نداشته‌ایم.

راست می گوید، به خوشه‌های قرمز و نیمه سیاه درختان نخل که نگاه می‌کنم مملو از رطب شیرین است و آنچنان شاداب که هر کسی را وسوسه می‌کند چند دانه‌ای بچیند و بخورد.


نرخ خرما در نخلستان

به چند باغ سر می‌زنیم و از نزدیک با صاحبان نخلدار صحبت می‌کنم.
اما وقتی سرصحبت به قیمت خرما می‌رسد، درد دل آن‌ها تازه شروع می‌شود آقای سجادی می‌گوید: الان در اینجا حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار تومان برای هر کیلو خرما قیمت گذاری می‌شود و هر مقدار که بخواهید با همین قیمت به شما می‌فروشیم.
اما از درب باغ که پایتان را بیرون بگذارید قیمت‌ها فرق می‌کند و تازه نرخ‌گذاری جدید شروع می‌شود.
او می‌گوید: مهمترین مشکل و درد ما این است که خرما در قیمت نوسانی بسیاری دارد و مثل دیگر محصولات هیچ زمان نرخ تقریباً ثابتی نداشته است.

کمبود کارگر

چادر‌های نازک پلاستیکی بزرگی که دور تا دور درختان را گرفته باید توسط افراد مهار شود.
بعد از آن خرما دانه دانه در سبد‌های پلاستیکی قرار می‌گیرد، سپس به مکانی دیگر برای بسته بندی می‌رود و این کار به افراد زیادی نیاز دارد.
آقای دهقانی از باغداران اینجا می‌گوید: ما به شدت کمبود کارگر داریم و از طرفی به علت همین کمبود دستمزد‌ها امسال بالا رفته است.
او می‌گوید: با افت قیمت خرمای امسال، دستمزد بسیار بالای کارگر و افزایش ۴۰ برابری نهاد‌های کشاورزی ما ضرر می‌کنیم.
این کشاورز به عنوان مثال می‌گوید: در یک کارتون بزرگ خرما ۱۲ بسته کوچک خرما قراردارد این کارتون تا جمع آوری بشه، دستمزدش برای من ۱۰ هزار تومان آب می‌خورد.
حالا شما اگر هزینه خرید کارتون، پلاستیک، بسته بندی، آب، کود و کارگر را هم به آن اضافه کنید مشاهده می‌کنید که برای من نه تنها سودی ندارد بلکه ضرر هم کرده‌ام.

دلال

در هر گوشه از کشور که سراغ محصول کشاورزی بروید سر و کله دلالان  پیدا می‌شود.
آن‌ها افرادی هستند که به علت نبود نظارت بر بازار و یا بگویم رها شدن بازار، به راحتی تعیین کننده قیمت و انواع اقلام کشاورزی شده‌اند.
نه کسی با آن‌ها کاری دارد و نه برایشان مهم است که مردم باید برای هر کیلو خرید میوه از جیب خودشان مایه بگذارند.
به راحتی و بدون مانع به منابع دست اول تولید دسترسی دارند و با کمترین هزینه بیشترین سود را می‌برند، چرا؟
آقای ارجمند نخل داره بمی می‌گوید: علت آن است که اولا این افراد پولدارند، دوم اینکه قیمت‌گذاری محصول توسط خود آن‌ها صورت می‌گیرد و سوم اینکه آن‌ها هیچ ردپایی از خود نمی‌گذارند و مالیاتی هم پرداخت نمی‌کنند.
او اضافه می‌کند: پایتان را آن طرف باغ که بگذارید دلال تعیین کننده است و حدود ۱۰ هزار تومان روی هر کیلوگرم خرما اضافه می‌شود دولت هم دائم می‌گوید: "ما نظارت می‌کنیم "کدام نظارت؟ چرا ما این کلمه زیبا را هیچ وقت حس نکرده ایم.


پای کرونا هم در کار است

امسال ویروس کرونا تاثیر زیادی بر روی خرمای مضافتی گذاشته، آنگونه که کارشناسان می‌گویند این ویروس صادرات خرما را حدود ۷۰ درصد کاهش داده است.
آقای اکبری از اعضای اتاق بازرگانی استان کرمان می‌گوید: ما برخی از بازار‌ها را به علت وجود کرونا از دست داده ایم و این در حالی است که امسال ما نسبت به سال گذشته ۲۰ درصد خرمای بیشتری داریم و معلوم نیست امسال بتوانیم خرما را صادر کنیم و به بازار‌های خود مان دسترسی پیدا کنیم یا خیر.چالش ارز


اقای سیستانی از کارشناسان استان می‌گوید: ما در کنار کرونا مشکل تغییرات نرخ ارز را هم داریم.
سال گذشته نرخ ارز ۱۲ هزار تومان بود امسال به حدود ۱۹ هزار تومان رسیده است.
او به تفاوت نرخ ارز نیمایی و آزاد هم اشاره می‌کند و می‌گوید: وقتی صادر‌کننده خریدش را باید با نرخ ارز آزاد انجام دهد، اما ارز را به نرخ نیمایی برگرداند برایش چیزی نمی‌ماند که سود کند.
لاجرم دل به صادرات نمی‌دهد، اما تمام سعی ما بر این است که صادرات خرما به صفرنرسد.

تولید و صادرات


امسال یک میلیون و ۲۴۰ هزار تن خرما در کشور تولید می‌شود که سهم استان کرمان حدود ۴۲۰ هزار تن است و از این لحاظ در رتبه اول کشور را دارد.
بعد از آن استان‌های خوزستان و سیستان و بلوچستان رتبه‌های دوم و سوم کشور را دارند، این را سعیدی مدیرکل جهاد کشاورزی استان می‌گوید و اضافه می‌کند، سال گذشته علیرغم همه مشکلات و تحریم‌ها ما ۲۵۰ هزار تن خرما به دیگر کشور‌ها صادر کردیم و مابقی آن به مصرف داخل رسیده باشد ویا بخشی از آن در سردخانه‌ها مانده است.




انتقال کرونا از طریق خرما


اینکه آیا احتمال انتقال ویروس کرونا از طریق خرما وجود دارد، دانشگاه علوم پزشکی استان آن را رد می‌کند.
در همین زمینه دبیر انجمن ملی خرمای ایران می‌گوید: با استعلامی که از سازمان بهداشت جهانی و همچنین سازمان فائو کرده‌ایم آن‌ها نیز احتمال انتقال کرونا از طریق خرما را رد می‌کنند، اما وجود این ویروس را در بسته‌بندی ممکن دانستند.
آقای تکلوزاده می‌گوید: با توجه به اهمیت موضوع ما قبل از برداشت خرما آموزش، مراقبت، بهداشت فردی، بهداشت ابزار، و بهداشت باغ را در بسته‌های گوناگون اموزشی برای کشاورزان فرستاده‌ایم و در این زمینه نیز بازدید‌های منظم از مراکز بسته بندی خرما در دستور کار قرار گرفته است.
در کنار آن نوعی ظروف بسته بندی نیز پیشنهاد کرده‌ایم و البته به تولید هم رسیده است که قابلیت ضد عفونی و شستشو داشته باشد.
تلکو زاده اضافه می‌کند، اکنون تولید وبسته بندی این نوع ظروف در برخی مراکز خرما شروع شده و سعی داریم تا حد امکان مصرف کننده خرما دغدغه‌ای از لحاظ کرونا نداشته باشد والبته جای نگرانی هم نیست.الا اگرچه سازمان جهاد کشاورزی استان توصیه کرده که کشاورزان فعلاً عجله‌ای برای فروش خرمای رطب خود نداشته باشند و آن را مفت به دلالان نفروشند، اما به نظر می‌رسد راهکار اصلی بازاریابی مجدد واعتماد سازی برای صادرات خرما است.

 

 

اگرچه کرونا بسیاری از صادرات اقلام کشاورزی را تحت تاثیر قرار داده، اما با اموزش و رعایت کامل موارد بهداشتی می‌توان بخش زیادی از خرمای کشاورزان را به بازار‌های مصرف خارج صادر کرد.