سند تحول باید محور همه حرکت‌ها در آموزش و پرورش باشد

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ آیت‌الله علیرضا اعرافی در همایش علمی «چالش‌های سند۲۰۳۰ برای ایران و نحوه تحقق تحول بنیادین آموزش و پرورش» باواکاوی و مروری بر جریان اسناد بین المللی و رویکرد‌های حاکم بر این اسناد به ویژه سند۲۰۳۰ افزود: معتقدیم آنچه که در غرب به ویژه در سده اخیر اتفاق افتاد بردن جهان به سمت رویکردی خاص با نگاه انحصاری یک جانبه گرایانه بود و ابزار‌های گوناگون استعمار نو و فرا نو در این جهت به کار گرفته شد.
وی افزود: بخشی از این روش‌ها سخت‌افزاری نظیر جنگ و اشغال و تعدیات گسترده و غارتگری‌هایی در آفریقا و آسیا و به تاراج بردن هویت و سرمایه ملت‌هاست. اما نوع دیگر ابزارها، ابزار‌های نرم افزاری و گاهی کاملا پنهان است که تاثیر آن‌ها بیشتر است. شیوه دوم روح و جان و اصالت فرهنگ‌ها را می‌رباید و راه را برای به تاراج بردن به معنای کلان که مهمترین آن تهاجم فکری و فرهنگی است باز می‌کند.
آیت‌الله اعرافی با بیان اینکه اسناد بین‌المللی یکی از ابزار‌ها و شیوه‌های نرم افزاری است گفت: ما هرگز نفی نمی‌کنیم که در اسناد بین‌المللی و ده‌ها سند و کنوانسیون و موافقت نامه موجود حتما جهات مثبتی وجود دارد، اما سخن ما چیز دیگری است و از لایه‌هایی که در برخی اسناد، سنجه گذاری، معیار گذاری، رتبه بندی‌ها و طبقه بندی‌ها وجود دارد نباید غفلت کرد.
وی افزود: عمده این اسناد دارای رویکرد عمیق فلسفی هستند که گاهی به ظاهر خودشان را نشان نمی‌دهند و کار پژوهشگران است که به لایه‌های ژرف اسناد بپردازند و شفاف سازی کنند. عمده تفکر بنیادی و تفکر نوین غربی که در اسناد و وثایق آن وجود دارد تفکر غیرالهی، مادی گرایانه و تفکری است که دین را نمی‌پذیرد و در حاشیه‌ای محصورش می‌کند.
اعرافی گفت: نگاه سکولاریستی، سلطه گرایی، نادیده انگاری تفاوت‌ها و انحصار طلبی نیز حاکم است. این منظومه فکری و فلسفی، پشتوانه آشکار و نهان بسیاری از این اسناد است. البته گاهی همین تفکر در متن اسناد هم خودش را نشان می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه اشکال اول که باید به آن توجه کرد فلسفه و لایه پنهان درونی سندهاست که باید موشکافانه مورد بررسی قرار دهیم افزود: در متن اسناد مواردی وجود دارد که با فرهنگ انسانی و الهی و تفکرات بنیادی ما سازگار نیست. اشکال بعدی اینکه در به کارگیری این اسناد حتی در نقاط مثبتی که شاهد آن هستیم به صورت عادلانه و سنجیده و به شکل مناسب اقدام نمی‌شود.
وی گفت: اشکال سوم اینکه مع الاصف نهاد‌های بین‌المللی خودشان هم ابزاری در دست سلطه جویان و قدرتمندان عالم می‌شوند و انواع تخلفات در اسناد موجود انجام می‌شود.
مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور با بیان اینکه حقایق را باید مدنظر قرار دهیم و معتقدیم که بشر نیازمند اسناد جامع و کلان است، اما باید بر مبنای مبانی مورد اتفاق و مورد اتکا استوار شود افزود: یکی از دستاورد‌های ایران اسلامی تدوین سند‌های جامع بوده که از قانون اساسی شروع می‌شود. این منظومه اسناد و وثایق تولید شده در پرتو انقلاب شکوهمند اسلامی قابل تجمیع و بازخوانی است و از ارزش‌های بالایی برخوردار است که البته قابل اصلاح و تکمیل تدریجی نیز هست.
وی افزود: راهکار اول اینکه لازم است نهضت سندنویسی مبتنی بر گفتمان انقلاب اسلامی را بازشناسی، تحلیل و تبیین کنیم و اسناد را در قالب منظومه کلانی ببینیم که در این صورت نقاط قوت برجسته می‌شود و نقاط ضعف را نیز می‌توان اصلاح کرد. راهکار دوم آنکه باید نقش نهادهایی، چون حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌ها، آموزش و پرورش، دستگاه‌های تقنینی و قضایی و دستگاه‌های فرهنگی را به طور ویژه ببینیم.
آیت‌الله اعرافی گفت: باید گفتمان سازی درونی و عمق بخشی به اسناد انجام پذیرد. نکته دیگر اینکه در مقابل دنیا منفعل نباشیم. یک گفتمان سازی بین‌المللی لازم است و اینجاست که نقش نهاد‌های علمی فرهنگی فعال در عرصه بین‌الملل پررنگ می‌شود. باید برش‌هایی از اسناد در سطح ملی، سطح بین‌الملل اسلامی و سطح بین الملل به معنای عام تهیه و تنظیم و گفتمان سازی شود.
وی با اشاره به سندتحول بنیادین آموزش و پرورش گفت: سند تحول باید محور حرکت‌های علمی فرهنگی و آموزشی ما در آموزش و پرورش باشد. همانطور که سایر دستگاه‌ها هم اسناد جامعی در دست دارند.
آیت‌الله اعرافی به برخی رویکرد‌های حاکم بر سندتحول بنیادین اشاره کرد و گفت: نخست رویکرد عمیق اسلامی و وحیانی، دوم رویکرد تمدنی، سوم رویکرد اجتهادی، چهارم رویکرد حقیقی و عمیق است و از نگاه‌های سطحی پرهیز دارد. پنجم رویکرد بوم ایرانی و شرایط ایرانی، ششم رویکرد انقلابی و خلاقانه، هفتم رویکرد جامع و نظام‌مند به تربیت، هشتم رویکرد بین‌المللی، نهم رویکرد مشارکت و انسجام همه بخش‌ها و هم افزایی بیرونی و دهم رویکرد سبک زندگی اسلامی است.
وی ادامه داد: زمانی می‌توانیم سندتحول را پیاده کنیم که اهتمام عمیق در آموزش و پرورش و نهاد‌های پشتیبان نسبت به آموزش و پرورش وجود داشته باشد. البته ادعا نمی‌کنیم سند کامل است و پیش بینی شده بعد از یک برهه زمانی بازنگری شود، اما در پیگیری و نظارت بر اجرا ضعف‌هایی وجود دارد.
مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور با بیان اینکه برای پیاده سازی سند تحول، توجه جامع به همه اقتضائات سند لازم است گفت: نخست انکه برای پیشبرد سند نیازمند تولید ادبیات و گفتمان و در مواردی نظریات پیشران هستیم. دوم به نیروی انسانی متناسب یعنی معلم و مربی و مدیر تراز سند نیاز داریم.
وی افزود:برغم اقدامات ارزشمند انجام شده همچنان با کاستی‌هایی در این زمینه مواجه هستیم. سوم برنامه درسی و چهارم متون است که اقداماتی در این زمینه انجام شده و باید تکمیل شود. پنجم نظام اجرایی پرورشی و فرهنگی است که ضعف‌هایی در آن وجود دارد، ششم نظام مدیریتی و هفتم قوانین و مقررات است و آخر اینکه باید بودجه مناسبی برای اجرا سند دیده شود و گفتمان سازی ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی را باید درباره سندتحول بنیادین نیز دنبال کنیم.