چه میزان ذخایر خون کافی است؟

به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و سلامت گروه علمی فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما؛  در هفته‌ای که گذشت درپی موج جدید کرونا و آغاز بارش‌های پاییزی و سرد شدن هوا قرنطینه نیز آغاز شد. کمی پیش از آن سازمان انتقال خون میزان ذخایر را ۵ روز اعلام کرد. موجی از همدلی به سوی سازمان انتقال خون و بیماران نیازمند به خون سرازیر شد و ذخایر خون افزایش یافت، اما آنچه مهتر از ارتفاع این موج است جریان آهسته و پیوسته آن است.
به مدد اهدای پرشور خون توسط مردم شریف ایران هفته اول قرنطینه در حال سپری شدن است و نگرانی بابت کمبود خون و فرآورده‌های آن وجود نداشت، اما این سوال برای بسیاری از شهروندان پیش آمد که چرا وقتی میزانی از ذخایر خون موجود است فراخوان اعلام نیاز اطلاع رسانی می‌شود.

خون و فرآورده‌های اهدایی قابلیت ذخیره سازی طولانی مدت را ندارد. عمر گلبول‌های قرمز در کیسه‌های خون ۳۵ روز است و این در حالی است که فرآورده حیات بخش دیگری مانند پلاکت تنها ۳ روز قابل نگهداری در مراکز انتقال خون است. در این گزارش شما با ضرورت اهدای خون غیرهیجانی و مسئولانه قبل از اتمام کامل موجودی خون و سطح بندی شرایط ذخایر خون کشور آشنا می‌شوید:
طبق استاندارد‌های بین المللی و دستورالعمل‌های سازمان انتقال خون ایران زمانی که خون مورد نیاز و ذخیره خون کشور یعنی میزان خونی که برای مصرف متعارف مراکز درمانی پیش بینی شده بین ۳ تا ۴ روزباشد وضعیت در محدوده خطر تلقی می‌شود. اما زمانی که سازمان قادر باشد ۴ تا ۵ روز به درخواست‌های بیمارستان‌ها و مراکز درمانی پاسخ دهد شرایط قابل قبول تلقی شده و برای حفظ و بهبود وضعیت مشارکت تدریجی و مستمر داوطلبان اهدای خون ضروری است. بیشتر استان‌ها قبل از قرنطینه در این شرایط بودند. برآیند کلی میزان ذخایر خون در کشور همین سطح را نشان می‌داد که به گفته مدیرعامل سازمان انتقال خون در وضعیتی ناپایدار و شکننده بود.

قبل از آغاز دور جدیدی از اعمال محدودیت و قرنطینه تعدادی از استان‌های کشور چنین شرایطی را تجربه کردند. با توجه به همزمانی آغاز محدودیت‌ها با روز‌های پربارش و همچنین قرارگیری این روز‌ها در فصول سرد سال که طول روز‌ها نیز کوتاه است پیش بینی‌ها خبر از کاهش بیشتر مراجعه داوطبین اهدای خون به مراکز می‌داد.
وقتی که میزان خون ذخیره شده در استان بیش از ۵ روز باشد خون مازاد بر نیاز بیمارستان‌های هر استان می‌تواند در شبکه ملی خونرسانی به نقاطی از کشور که مصرف یا تعداد بیماران بیشتری دارند ارسال شود.

سازمان انتقال خون ایران طی فراخوانی از مردم خواست که با حضور بیشتر و مستمر خود میزان ذخایر خون را افزایش دهند تا از قدرت پاسخگویی شبکه ملی خونرسانی کاسته نشود و این شبکه بتواند تمامی درخواست‌های بیمارستان‌های کشور که بیش از ۹۰۰ مرکز دارای مجوز تزریق خون و فراورده‌های اهدایی به بیماران است را پاسخگو باشد. این میزان ذخایر قریبه به ۷ روز همان زمانی است که سازمان انتقال خون اعلام می‌کند در حال حاضر میزان خون مورد نیاز تامین است و اهدا کنندگان در هفته‌های آینده مراجعه کنند. مانند رخدادی است که پس از حرکت همدلانه مردم در روز‌های پیش از قرنطینه اتفاق افتاد.

اما اگر میزان ذخایر خون به اعداد بالاتر برسد برای مثال حجم زیادی ازخون در تنها چند روز جمع اوری شود برای جلوگیری از منقضی شدن تاریخ مصرف خون و هدر رفت آن باید اقداماتی اصلاحی انجام گیرد تا هیچ واحد خونی تبدیل به ضایعه نشده و از کیفیت حیات بخشی آن‌ها کاسته نشود.
سازمان انتقال خون ضمن تشکر از مردم فهیم و ایثارگر کشورمان که همیشه مراقب و پشتیبان سلامت جامعه و حامی بیماران هستند، از کسانی که قصد اهدای خون دارند دعوت می‌کند به اطلاعیه‌های سازمان انتقال خون و فراخوان‌ها توجه کنند و در روز‌ها و هفته‌های آینده نیز به مراکز مراجعه کنند، زیرا شرایطی مانند شیوع کرونا و سرد‌تر شدن هوا که سبب کاهش ذخایر شده بود همچنان پا برجا است.

در پایان گفتنی است تبدیل شدن اهدای مستمر خون به بخشی از فرهنگ شهروندی و قرارگیری آن در تقویم زندگی روزمره مردم تنها راه پایداری میزان ذخایر خون مورد نیاز هر کشور است.