کنترل بیماری رماتیسم مفصلی با گیاهان دارویی

امروز بیماران مبتلا به روماتوئید یا روماتیسم مفصلی بیشتر به مصرف دارو‌های گیاهی روی آورده‌اند که عوارض کمتری نسبت به مصرف دارو‌های شیمیایی دارد و به طور گسترده در دسترس مردم است.

به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سیما؛ امروز بیماران مبتلا به روماتوئید یا روماتیسم مفصلی بیشتر به مصرف دارو‌های گیاهی روی آورده‌اند که عوارض کمتری نسبت به مصرف دارو‌های شیمیایی دارد و به طور گسترده در دسترس همه مردم است.
مصرف دارو‌های گیاهی توسط بیماران مبتلا به روماتوئید درحال افزایش است. مطابق مطالعات صورت گرفته در آمریکا تقریبا ۹۰ درصد بیماران دچار آرتریت روماتوئید از درمان‌های مکمل مانند دارو‌های گیاهی استفاده می‌نمایند. استفاده از دارو‌های گیاهی به جای دارو‌های شیمیایی معمولاً عوارض کمتری خواهند داشت.

روماتیسم مفصلی
روماتیسمیک بیماری خودایمنی است که سیستم ایمنی بدن دچار اختلال می‌شود و این بیماری انواع مختلفی دارد که یکی از آن‌ها روماتیسم مفصلی است. آتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی شایع‌ترین نوع آرتروز خودایمنی است. این عارضه در اثر اختلال در دستگاه ایمنی بدن (سیستم دفاعی) رخ می‌دهد و مفاصل کوچک مانند مچ دست‌ها و مفاصل انگشتان را درگیر می‌کند.

آتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی یک بیماری التهابی است که مفاصل سراسر بدن ازجمله زانو را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. روماتیسم زانو موجب درد، خشکی، تورم و حساسیت در مفصل زانو می‌شود. در ۹۰‌درصد بیماران مبتلا و در سیر بیماری‌شان مفاصل پا یا مچ پای آن‌ها درگیر بیماری می‌شود.

علائم بیماری
علائم بیماری ممکن است آهسته یا ناگهانی آشکار شوند. درد، تورم، گرمی، محدودیت در حرکت و خشکی صبحگاهی مفاصل ازجمله علائم بیماری روماتیسم است. درد مفاصل با استراحت و بی‌حرکتی تشدید می‌شود و به مرور زمان در طی روز و با کار کردن و فعالیت آرام تسکین پیدا می‌کند. التهاب مفصل به مرور زمان باعث تخریب غضروف مفصلی و ساییدگی استخوان و به دنبال آن تغییر شکل مفصل می‌شود. در بیماری آرتریت بیشتر مفاصل انگشتان و کف دست، مچ دست، آرنج دست، پا، مچ پا و گاهی اوقات مهره‌های گردنی درگیر می‌شوند.
بیماران ممکن است علائم خارج مفصلی (سیستمیک) مانند تب، ضعف، خستگی زودرس، بی‌اشتهایی، کاهش وزن، کم‌خونی و برآمدگی‌های زیر پوست به نام ندول یا گره‌های روماتوئید داشته باشند. گاهی نیز درگیری عروق و اعصاب پوست یا سایر اعضای بدن مثل کلیه، ریه، طحال، کبد و..؛ و درگیری چشمی و خونی در این بیماران دیده می‌شود.

عوامل احتمالی در ابتلا به روماتیسم مفصلی

- علت به وجود آمدن روماتیسم ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است.

- بیماری روماتیسم در بین خانم‌ها رایج‌تر از آقایان است که می‌تواند به علت تأثیر هورمون استروژن باشد؛ اما ارتباط آن هنوز به اثبات نرسیده است.

- مواد شیمیایی سمی در محیط می‌تواند خطر ابتلا به روماتیسم را افزایش دهد.

- بیماری روماتیسم می‌تواند جوانان را در هر سنی درگیر کند و بیشتر افراد مبتلا به آن بین ۴۰ تا ۶۰ سال سن دارند. تقریباً سه چهارم افراد مبتلا به روماتیسم حین انجام شغل‌شان متوجه این بیماری شده‌اند.

- انجام ندادن تمرینات ورزشی و نداشتن تحرک، وضعیت نامناسب بدن در هنگام انجام کار و امور روزانه، نوع شغل، به‌خصوص در بروز پوکی استخوان ارتباط مستقیم دارد.

- شواهد نشان می‌دهد افرادی که بیش از اندازه گوشت قرمز مصرف می‌کنند و ویتامین C مورد نیاز را در طول روز دریافت نمی‌کنند، نسبت به دیگران بیشتر در معرض ابتلا به بیماری روماتیسم هستند.

- همچنین شواهد نشان می‌دهد که افراد سیگاری بیش از بقیه محتمل به ابتلا به روماتیسم هستند. در بیماری‌های ژنتیکی مانند روماتیسم معمولاً ژن‌های مستعد برای فعال شدن بیماری با عوامل محیطی مانند بیماری‌های عفونی تحریک می‌شوند. تنها عامل خارجی اثبات شده مصرف دخانیات به‌خصوص سیگار است که باعث بروز بیماری نهفته روماتیسم و یا افزایش شدت بیماری می‌شود.

آیا روماتیسم مفصلی قابل درمان است؟
متاسفانه راهکاری برای درمان رماتیسم مفصلی وجود ندارد. روش‌های درمانی برای کاهش علائم بیماری و بهبود عملکرد فرد هستند. پزشکان فرآیند درمان را هرچه زودتر و قبل از این‌که آسیب دائمی به مفاصل وارد شود، شروع می‌کنند. هیچ کدام از روش‌های درمانی برای همه بیماران کارآمد نیست.

روش‌های تشخیص رماتیسم
تشخیص روماتیسم اولین گام در کنترل این بیماری است. آزمایش خون برای تشخیص رماتیسم مفاصل یک جواب سرراست بله یا خیر را نشان نمی‌دهد؛ اما دکتر متخصص روماتولوژی را درجهت تشخیص مناسب هدایت می‌کند. آزمایش خون احتمالات دیگر را کاهش و وضعیت پیشرفت بیماری را نشان می‌دهد. بعد از تحویل نمونه خون به آزمایشگاه تست‌های تشخیصی دیگر مانند: تست روماتوئید (RF)، تست سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR)، پروتئین واکنشی سی (CRC) و شمارش کامل گلبول‌های خون (CBC) انجام می‌گیرد.
منع غذایی افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی: افرادی که دچار بیماری درد مفاصل و روماتیسم هستند، نباید از غذا‌های رطوبتی استفاده کنند. خوردن مواد غذایی که دارای طبع سرد و‌تر است، برای این بیماران باید به حداقل برسد. (ماهی، مرغ، اسفناج، ماست، خورشت آلو، سفیده تخم مرغ، خیار، کاهو، کدو، گشنیز، خرفه، هندوانه، توت سیاه، آلو سیاه، پرتقال، تخم خیار، تخم هندوانه، تخم کدو، تخم‌کاهو، جو، شیر، ماست، دوغ، کشک، شربت‌آلو، شربت زرشک و شربت لیمو)

لیست ده نمونه از گیاهان دارویی موثر در کنترل بیماری رماتیسم مفصلی

گزنه
گیاه گزنه با نام علمی Urtica dioica یکی از شش زیرگونه خانواده Urticaceae است. پراکندگی گزنه در بعضی مناطق مثل آفریقا، اروپا، آسیا و شمال آمریکا بسیار زیاد است. گزنه گیاهی چند ساله و منشعب با برگ‌های سرنیزه‌ای پهن تا دایره‌ای به رنگ سبز مشخص می‌شود. گل‌های گزنه سبزرنگ، متراکم و خوشه‌ای است که در انتهای شاخه‌های جوان می‌روید. این گیاه در اکثر مناطق ایران به عنوان علف هرز در مزارع رشد می‌کند. گزنه گیاه دارویی است که از برگ، گل و ریشه آن استفاده می‌شود. این گیاه دارای تانن، لسیتین، اسیدفورمیک، نیترات پتاسیم و کلسیم، ویتامین C و نوعی گلوکوزید است که پوست را قرمز می‌کند.

گزنه در بهبود و درمان ریزش مو، اگزما، نقرس، کهیر، رینیت آلرژیک و آرتریت روماتوئید موثر است. عصاره این گیاه با جلوگیری از سنتز پروستاگلاندین‌ها و لکوترین‌ها و آزاد‌سازی "TNF" و مهار آنزیم MMP"" علاوه‌بر تسکین درد، التهاب مفصل را کاهش می‌دهد و در بهبود بیماری روماتیسم مفصلی موثر است. طبع گزنه گرم و خشک است. ضماد گزنه برای درد مفاصل و دم کرده یا جوشانده برگ‌های این گیاه برای درمان رماتیسم مصرف می‌شود.