پخش زنده
امروز: -
زخم عمیق تنش های آبی بر پیکر بی جان هورالعظیم + فیلم
طی چهار ماه از خرداد تا شهریور ۲۴۹ میلیون متر مکعب آب برای رودخانه کرخه و تالاب مصوب شده که کمتر از یک ششم حق آبه تالاب است.
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما مرکز خوزستان ؛ فاصله بین محل رهاسازی آب در سد کرخه تا هورالعظیم حدود ۹۵کیلومتر است و در طول این مسیر برداشت‌های غیرمجازی برای بخش کشاورزی مثل کاشت برنج صورت می‌گیرد که در کنار تبخیر بالا و کاهش میزان رهاسازی منجر به این شده است که آب ورودی به تالاب در یک ماه گذشته به شدت کاهش پیدا کند.
حالا بعد از گذراندن روز‌های فاجعه تالاب و اعتراضات فراوان بخشی از حق‌آبه فصل تابستان تالاب به سمت آن جاری شده است.
محمدجواد اشرفی، مدیرکل محیط زیست استان خوزستان، توضیح می‌دهد: «فرض بگیریم این اتفاق (پرداخت حق‌آبه) افتاده باشد، توزیع زمانی آن مناسب نیست. حداقل ورودی تالاب ما در ۲۰ روز گذشته باید چیزی ۲۰ تا ۲۵متر مکعب در ثانیه باشد، اما در بهترین حالت ۸ متر مکعب در ثانیه آب وارد تالاب شده است. کاری خوب این بود که در زمستان حق‌آبه پرداخت شد، اما وقتی در تابستان که تبخیر به این میزان بالاست حق آبه تامین نشود ، اثر آن کارخوب از بین می رود .
برآورد‌ها نشان می‌دهد که در این روز‌ها هر ثانیه ۳۰متر مکعب از آب هورالعظیم تبخیر می‌شود؛ ورودی ۸متر مکعب بر ثانیه آب به تالاب یعنی هر ثانیه ۲۲ متر مکعب از آب تالاب و هر روز نزدیک ۲ میلیون متر مکعب آب از منابع آب هورالعظیم نابود می‌شود.
اشرفی می‌گوید: «الان ۴۰ تا ۵۰ میلیون متر مکعب آب به سمت تالاب رها شده است، در شورای سازگاری کم آبی استان با وزارت نیرو توافق کرده بودیم که از خرداد تا شهریور ماه ۲۵۰میلیون متر مکعب آب وارد تالاب شود.»
حق‌آبه اگر رها شود هم همه آن به تالاب نمی‌رسید
اما حتی اگر وزارت نیرو هم ۲۵۰میلیون متر مکعب آب، حق تالاب هورالعظیم را به سمت آن رها کند، مانعی سر رسیدن آن به تالاب هورالعظیم وجود دارد؛ کشاورزی غیر مجاز.
چند سال پیش یکی از مسئولان سازمان آب و برق خوزستان گفته بود که در حوضه کرخه ۱۶هزار هکتار کشت غیر مجاز برنج صورت می‌گیرد و به نظر می‌رسد درآمد جمعیت زیادی در این منطقه به این نوع کشاورزی وابسته است.
اشرفی توضیح می‌دهد: «مهم این است که این ۲۵۰میلیون متر مکعب مستقیم به تالاب برسد، نه این که به اسم کشاورزی آب رها شود و در طول مسیر کشاورزان از آن استفاده کنند. آمار دقیقی از میزان برداشت وجود ندارد، اما در طول مسیر برنجکاری‌های زیادی دیدیم. این افراد کار غیرمجازی انجام می‌دهند و به نوعی “آب‌دزدی” می‌کنند.»
باز بودن دایک مرزی و هدررفت آب و کشت شلتوک مزید بر علت
یک کارشناس تالاب‌های اداره کل محیط زیست خوزستان گفت: رودخانه کرخه پس از طی ۱۳ انشعاب وارد تالاب می‌شود و انشعابات مخزن شماره یک و ۲ از رودخانه کرخه نور طی ۵ انشعاب وارد تالاب می‌شوند. شریان کرخه در سوسنگرد دو شاخه هوفل و نیسان است که شاخه شمالی از بستان وارد تالاب می‌شود و شاخه جنوبی وارد مخزن شماره یک می‌شود.
موسی مدحجی اظهار داشت: آبی که برای رودخانه رهاسازی شد به صورت موجی بود و با دبی حدود ۱۰۰ متر مکعب در ثانیه از سد کرخه رهاسازی شد که این رهاسازی ششم تیرماه انجام شد و طی پنج روز به ابتدای تالاب رسید، اما حدود چهار روز بعد از جریان، آب رودخانه قطع شد یعنی به احتمال زیاد کلا رهاسازی سه روز بوده است.
وی ادامه داد: کشت‌های کشاورزی در مسیر وجود دارد و در همان روزی که آب جریان پیدا کرد کشاورزان شروع به بذرپاشی و شلتوک کاری کردند و مزارع ماهی فعال شد، بنابراین حق آبه تالاب که سازمان به عنوان تامین کننده سال آبی تعیین شده از نظر ما قابل قبول نیست در سه ماهه امسال که مکاتبات زیادی با سازمان انجام دادیم هنوز رسما حق آبه تالاب را اعلام نکردند.
مدحجی افزود: در اردیبهشت ماه ستاد تنش آبی تشکیل شده و میزان آورد رودخانه کرخه پشت سد محاسبه شد و نیاز هر کدام از صنایع طبق نظر سازمان آب و برق تعیین شد که مصوب شد که طی چهار ماه از خرداد تا شهریور ۲۴۹ میلیون متر مکعب آب برای رودخانه کرخه و تالاب لحاظ شود که کمتر از یک ششم حق آبه تالاب است.
همچنین مصوب شد طی این دوره کشت شلتوک صورت نگیرد و متولیان امر مدیریت کنند که الگوی مصرف رعایت شود، اما کشت شلتوک در حال انجام است سازمان آب و برق و سایر متولیان امر باید جوابگو باشد.
کارشناس تالاب‌های خوزستان گفت: نکته دیگر اینکه حدودا تا نیمه بهمن ماه سال گذشته یکی از سازه‌های دایک مرزی تالاب با دبی ۵۰ متر مکعب بر ثانیه آب را از تالاب خارج می‌کرد و مکاتبات متعددی انجام شد که بسته شود، اما سازمان آب و برق اعلام کرد که احتمال وقوع سیل وجود دارد و آب را رها کردیم.
سازه دیگری در اوایل اردیبهشت در دایک شکست و حدود ۲ هفته آب تالاب را هدر داد و اگر محاسبه شود با وجود این اراضی حداقل بیش از نصف آب هدررفت داشت و با تبخیر بالای ۱۲۰ میلیمتر در استان این میزان هدررفت قابل چشم پوشی نیست.
وی اضافه کرد: با تبخیر آب و کاهش کیفیت آب در تالاب اواخر خرداد ماه طی دو هفته تا ۲۰ روز دبی رودخانه به صفر رسید و آبزیان در رودخانه تلف شدند که این امر همزمان با کشت شلتوک بود.
وزارت نیرو: عراق حق‌آبه هورالعظیم را نداد
آن سوی ماجرا مسئولان وزارت نیرو با اعلام این که دو سوم این تالاب در کشور عراق قرار دارد و حضور عراق در بالادست تالاب هورالعظیم است، انگشت اتهام فاجعه زیست‌محیطی هورالعظیم را به سمت عراق گرفته‌اند.
قاسم تقی زاده خامسی، معاون امور آب و آبفای وزیر نیرو، در صفحه خود در اینستاگرام نوشت که “خشی از آنچه که این روز‌ها در تالاب مشاهده می‌شود و با عنوان مرگ و میر ماهیان منتشر شده است، به دلیل عدم تامین حق آبه زیست محیطی لازم از سوی کشور عراق از طریق رودخانه دجله است که در سال‌های اخیر و به دنبال توسعه طرح‌های بهره برداری از منابع آب در بالادست با معضلات و مشکلات عدیده‌ای روبرو شده است. ”
او همچنین دلیل دیگر ماجرا را “وجود وضعیت ترسالی در دوسال گذشته و افزایش منابع آبی تالاب که موجب افزایش جمعیت ماهیان شده” دانست و گفت که از سد کرخه آب به سمت هورالعظیم رهاسازی شده است.
بیشتر بخوانید :حق آبه هورالعظیم تامین نشود، تنش به بحران تبدیل می‌شود
ارواحی در این رابطه می‌گوید: «در بحث هورالعظیم موضوع دیپلماسی آب مطرح است، در مدیریت آب‌های مشترک مرزی کشور‌ها باید با یک دیگر به توافق برسند تا هر دو خسارت نبینند. باید درباره هورالعظیم با کشور عراق گفتگو کنیم تا بتوانیم از پیامد‌های این چنینی چلوگیری شود. در مدیریت یکپارچه محیط زیست تمام ذی نفعان باید مشارکت داشته باشند. برخی می‌گویند پیامد عدم پرداخت حق‌آبه از بخش عراقی مسبب این اتفاق بوده است، سوال این است که ما چقدر درباره مدیریت یکپارچه برنامه مشترکی با کشور عراق داشتیم؟ آن طور که به نظر می‌رسد هرچه که هست این مشارکت باید تقویت بشود.»
نظر شما