مشکلات در زمینه دانش بنیان کردن کشاورزی کشور

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آقای دکتر غلامرضا صالحی جوزانی، رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در برنامه رادیویی، روی خط اقتصاد در خصوص دانش بنیان کردن کشاورزی گفتند: کشاورزی ایران قبل از دهه ۵۰ رو اگه در نظر بگیریم در سال ۱۳۵۶، تقریبا ۲۵ میلیون تن محصولات کشاورزی داشتیم و ۱۰ میلیون هکتار زمین زراعی و حال در سال ۱۴۰۰ تقریبا تولید محصولات کشاورزی به ۱۲۵ میلیون تن شده و زمین زراعی حدود ۱۴ میلیون هکتار رسیده است در حال حاضر تولید محصولات کشاورزی کشور حدود ۵ برابر و ۴۰۰ درصد رشد داشته است در صورتی که سطح زیر کشت حدود چهل درصد رشد داشته است.

این افزایش بهره وری به دلیل دانش بنیان شدن و ورود دانش به بخش کشاورزی بوده و برای مثال یک قسمت کوچک آن فقط ۵۰۰ رقم جدید گیاهان زراعی و باغی در طی ۴۰ سال گذشته در کشور ایجاد و معرفی و وارد عرصه کشاورزی شده است به نحوی که برای مثال عملکرد گندم در کشور از یک و نیم تن در هکتار به چهار و نیم تن در هکتار رسیده یعنی سه برابر و همه این‌ها به دلیل ورود دانش بوده است.

ایشان گفتند: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی حدود ۲۰ موسسه تحقیقات ملی و ۳۴ مرکز تحقیقات استانی که در برخی از استان¬ها تا دو مرکز هم داریم یعنی مجموعا ۵۴ موسسه و مرکز تحقیقات ملی با حضور دو هزار هیات علمی و حدود ۸ هزار نیرویی که در سازمان تحقیقات وجود دارد و نقش اصلی را در توسعه داشته است. در حالی که دانشگاه‌های کشور به خصوص دانشکده‌های کشاورزی بیشتر سرگرم تولید علم بودند و مسئولیت‌های آموزشی داشتند شاید کمتر نقش را در این توسعه داشتند.

دکتر صالحی در خصوص مصرف زیاد آب در بخش کشاورزی و هزینه زیاد تولید محصولات کشاورزی گفتند: فعالیت‌های خوبی در این خصوص اتفاق افتاد، ولی عالی نبود و هنوز خیلی جای کار وجود دارد در این زمینه مشکلات و مسایل زیادی داریم دلیلش هم این است که ضریب نفوذ بخش کشاورزی کمتر از ۶ درصد است. از ۱۰۰ مورد دانش و فناوری که ایجاد شده ۶ مورد آن تونسته وارد عرصه کشاورزی شود. در بخش ترویج مسائل و مشکلات زیادی داشتیم برای مثال همین الان در وزارت جهاد کشاورزی نزدیک ۷۰۰ فناوری که می‌تواند تجاری سازی بشه وجود دارد که شاید تعداد کمی از این‌ها تجاری شده و وارد عرصه شد. بیش از ۴ هزار یافته قابل تجاری سازی و قابل ترویج داریم که این‌ها هم کمتر وارد عرصه شدن بنابراین یکی از خلا‌هایی که ما داشتیم ارتباط بین مراکز تحقیقاتی و عرصه کشاورزی بوده که شرکت‌های دانش بنیان می‌تونند این خلا رو پر بکنند خوشبختانه با تلاش‌هایی که در چند سال اخیر شده الان حدود ۴۵۰ شرکت دانش بنیان در زمینه کشاورزی داریم که هر چند تعداد آن‌ها خیلی کم هست نسبت به کل تعداد شرکت‌های دانش بنیانی که در کشور وجود دارد از حدود ۷ هزار شرکت دانش بنیانی که در کشور وجود دارد و مورد تایید معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری هست ۴۵۰ تای آن‌ها مربوط به کشاورزی است در صورتی که کشور ما یک کشوری هست که قسمت اعظمش مربوط به روستا‌ها ومناطقی هست که کشاورزی دارد و باید خیلی بیشتر باشد یعنی کمتر از ۶ تا ۷ درصد شرکت‌های دانش بنیان کشاورزی هستند این باید به نظر من حداقل به هزار تا پایان سال ۱۴۰۴ برسد و بعد بحثی که هست خوب دنیا الان از نوآوری بسته دارد می‌رود به سمت نوآوری باز، نوآوری باز چی هست، اینکه وقتی یه معضلی مثل مصرف آب رو داریم باید در قالب فراخوان‌های باز و ملی تمام شرکت‌های دانش بنیان، دانشگاه ها، مراکز که فعالیت و تجربه دارن در این زمینه بیان در قالب برنامه‌هایی این موضوعات رو به صورت متمرکز مکمل هم با هم باز کنند و بتونند از کمک شرکت‌های دانش بنیانی که داریم محصولات زراعی و باغی که آب کمتر می‌خواهد، سیستم‌های آبیاری نوینی که وجود دارد، سیستم‌های هوشمندسازی که هست همه این‌ها بیاد ورود کند بنابراین باید حمایت جدی وزارت جهاد کشاورزی و معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری داشته باشیم.

آقای دکتر در مورد مرحله گذار از کشاورزی سنتی به کشاورزی مدرن گفتند: دو گروه فعال داریم که می-تونند به کشاورزان کمک کنند یکی معاونت ترویج که در تمام استان‌های کشور ادارات ترویج داریم و مشکلی که هست در ادارات ترویج تعداد نیروی کم هست برای همین رویکرد نوین وزیر جهاد کشاورزی هم این است که بخش خصوصی و شرکت‌های دانش بنیانی که در زمینه خدمات ترویجی می‌توانند بیایندکمک کنند.

مروجین در استان ها، در زمینه فناوری‌های نوین کمک کنند این‌ها فرهنگ سازی و ترویج کنند، دوم کشت و صنعت‌های بزرگ در کشور داریم این کشت و صنعت‌ها به عنوان کشاورزان پیش رو فعالیت دارند و، چون این‌ها خوب سطح هکتار مزارع آن‌ها و دامداری آن‌ها زیاد است، هوشمند سازی که از طریق اینترنت اشیا و مباحث نوین اتفاق می‌افته کاملا قابل اجراست و خوشبختانه استارت خورده یعنی این طور نیست که الان مثلا کشت و صنعت‌های هوشمند نداشته باشیم یا اینکه فناوری‌های نوین رو وارد نکرده باشیم خوشبختانه این کشت و صنعت‌های بزرگ شروع کردند و این‌ها می‌توانند به عنوان پیش رو اقدام کنند.

در پایان مواردی که می‌توانند ورود کنند بحث ماشین‌های پیشرفته کشاورزی شامل داشت و برداشت است. بحث‌های فرآوری، حضور هیبرید سبزی و صیفی و دانه¬های روغنی این‌ها مواردی هست که خیلی مهم است، بحث فناوری‌های مربوط به آب، بحث سموم شیمیایی، بیشترین سموم شیمیایی که در کشور استفاده می‌شود به عنوان آفت¬کش وارداتی هستند همچنین یه سری واکسن‌ها و دارو‌ها هستند.