بازی‌هایی که فرزندانتان را بازی می‌دهند

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما ، یکی از سرگرمی‌های کودک و نوجوان عصر دیجیتال بازی‌های کامپیوتری است، بازی‌هایی که بخشی ازباور‌ها و رفتار‌های کاربرانشان را شکل می‌دهند. 
اثر بازی‌های رایانه‌ای بر کودکان و نوجوانان
 پیشرفت کیفیتی این بازی‌ها به فاصله‌ی کوتاهی در ایران رواج یافته و بازار اسباب بازی و لوازم سمعی و بصری را به تسخیر خود در آورده است.
این بازی‌ها که دارای تصاویر دو بعدی است تا ۵۰ درصد با تصاویر واقعی انطباق دارد و همچنین دارای موسیقی متن هستند. چیزی که اخیراً بر تعداد طرفداران این بازی‌ها افزوده. قیمت مناسب آن‌ها برای مصرف کننده است.

علاوه بر این، چون کودک و نوجوان خود اجرا کننده و در بطن بازی است و همراه با سایر شخصیّت‌های بازی درگیر ماجرا‌هایی می‌شود که طراح بازی برای او تدارک دیده است. برای او بسیار جذاب است.
این بازی‌ها با استفاده از تصاویر پر تحرک و صدا‌های مهیج، دنیایی از هیجان را به این انسان‌ها تشنه جنب و جوش ارزانی می‌کند و همین جذبه، روح و جسم آنان را مطیع خود می‌سازد و به عالمی از تخیلات می‌برد که خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می‌پندارند.

محاسن بازی‌های رایانه‌ای
- یادگیری را آسان و توجه بچه‌ها را جلب می‌کند.
- با رایانه هر چند بار که بخواهند، می‌توانند موضوعی را ببینند و مرور کنند.
- برنامه‌های بسیار متنوعی هستند که به کودکان امکان می‌دهد تا نقاشی‌ها یا داستان‌هایی را خلق کنند و یا بازی‌هایی هستند که کودکان را به تاریخ یا جغرافیا علاقه مند می‌کند.
- برنامه آموزشی به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌هایی را تمرین کنند.
- کودک بدون کثیف کردن لباس‌ها و اطراف می‌تواند به راحتی نقاشی بکشد و رنگ‌ها را عوض کند. مثلاً اگر از رنگ سبز لباس نقاشی اش خوشش نیامد آن را قرمز می‌کند، رنگ قرمز رضایت او را فراهم نکرد رنگ آبی و ...
- مفاهیم و مبانی ریاضیات را با کمک شکل‌های کودکانه به کودک آموزش می‌دهد.
- به عقیده‌ی بعضی از پزشکان، بازی‌های رایانه‌ای به کودکان کمک می‌کند که به دارو‌های مسکن کمتر احتیاج پیدا کنند.
- بازی‌های رایانه‌ای بچه‌ها را وارد دنیایی می‌کند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل آن‌ها از این بازی لذت می‌برند.
- باعث هماهنگی چشم و دست و پرورش عضلات ظریف کودک می‌شود.
- وسیله‌ی کمک آموزشی برای معلولین و پرکردن اوقات فراغت آنان است.

معایب بازی‌های رایانه

الف) آسیب‌های جسمانی
چشمان فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه‌ی نمایش رایانه، به شدت تحت فشار نور قرار می‌گیرد و دچار عوارض می‌گردد. مشاهدات نشان داده است که نوجوانان چنان غرق بازی می‌شوند که توجه نمی‌کنند تا چه حد از لحاظ بینایی و ذهنی بر خود فشار می‌آورند.
به دلیل این که کودک در یک وضعیت ثابت تا ساعت‌ها می‌نشیند، ستون فقرات و استخوان بندی او دچار مشکل می‌شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف‌ها و مچ دست از دیگر عوارض کار نسبتاً ثابت و طولانی مدت با رایانه است.
پوست فرد در معرض مداوم اشعه‌هایی قرار می‌گیرد که از صفحه رایانه پخش می‌شود.
ایجاد تهوع و سرگیجه خصوصاً در کودکان و نوجوانانی که زمینه صرع دارند، از دیگر عوارض بازی‌های رایانه‌ای است.

ب) آسیب‌های روانی - تربیتی

۱- تقویت حس پرخاشگری
مهمترین مشخصه بازی‌های رایانه‌ای حالت جنگی اکثر آنهاست و این که فرد باید برای رسیدن به مرحله‌ی بعدی بازی با نیرو‌های به اصطلاح دشمن بجنگد، استمرار چنین بازی‌هایی کودک را پرخاشگر و ستیزه جو بار می‌آورد.
«خشونت» مهمترین محرکه‌ای است که در طراحی جدیدترین و جذابترین بازی‌های کامپیوتری به حد افراط از آن استفاده می‌شود، چهره‌های معروف هالیوود که در فرهنگ ما انسان‌های ضد ارزش و غیر اخلاقی هستند، در این بازی‌ها به صورت قهرمان‌های شکست ناپذیر جلوه نمایی می‌کنند.

۲- انزواطلبی
کودکانی که به طور مداوم با این بازی‌ها در گیرند، درونگرا می‌شوند، در جامعه منزوی و در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران ناتوان می‌گردند. روحیه‌ی انزوا طلبی باعث می‌شود که کودک از گروه همسالان جدا شود که این خود سرآغازی برای بروز ناهنجاری‌های دیگراست.
مادری می‌گوید: فرزندم به بازی‌های رایانه‌ای معتاد شده است. او هر روز خود را به صفحه‌ی تلویزیون می‌رساند و از دنیای بیرون به کلی بی خبر است. حتی متوجه رفت و آمد میهمانان نمی‌شود و همیشه بعد از دست کشیدن از این برنامه با سردرد و کسالت مواجه می‌شود.

ج) تنبل شدن ذهن
در این بازی‌ها به دلیل این که کودک و نوجوان با ساختنی‌ها و برنامه‌های دیگران به بازی می‌پردازد و کمتر قدرت دخل و تصرف در آن‌ها پیدا می‌کند. اعتماد به نفس او در برابر ساختنی‌ها و پیشرفت دیگران متزلزل می‌شود.

د) تأثیر منفی در روابط خانوادگی
با توجه به این که زندگی در کشور ما نیز به طرف ماشینی شدن پیش می‌رود و در بعضی خانواده‌ها زن و مرد شاغل هستند و یا بعضی از مردان بیش از یک شغل دارند، خود به خود روابط عاطفی و در کنار هم بودن خانواده کمتر شده، و عده زیادی از این وضع و وجود تلویزیون به عنوان جعبه‌ی جادویی که باعث سرد شدن روابط خانوادگی شده ناراضی هستند و حالا نیز جعبه‌ی جادویی دیگری یا جاذبه‌ی سحرآمیزتری به نام رایانه اضافه بر این وضعیت شده و مشکلات را دو چندان کرده است.

و) افت تحصیلی
به دلیل جاذبه‌ی مسحور کننده‌ای که این بازی‌ها دارد، بچه‌ها وقت و انرژی زیادی را صرف بازی با آن می‌کنند، حتی بعضی از کودکان صبح، زودتر از وقت معمول بیدار می‌شوند تا قبل از مدرسه کمی بازی کنند و وقت‌های تلف شده را هم بدین صورت جبران می‌کنند یکی از والدین اظهار می‌دارد که در سال گذشته پسرم بهترین نمرات را داشت، امّا از وقتی که رایانه برایش خریده ایم روزی ۲ الی ۳ ساعت وقت خود را صرف بازی می‌کند و از لحاظ تحصیلی افت پیدا کرده است.

راهکار‌ها

-اگر چنانچه قرار است از بازی‌های کامپیوتری استفاده کنید. بهتر است بازی‌های تصویری خلاق که کودکان باید به وسیله‌ی آنها، معما‌هایی را حل کنند، بیش از بازی‌های دیگر مورد توجه قرار دهید.
- بازی دسته جمعی کودکان، با ابزار‌های تصویری کمتر مسئله ساز است. این اسباب بازی ها، زمانی مخرب خواهد بود که کودک به تنهایی برای ساعات طولانی، غرق بازی شود.
- والدین وقت بیشتری را به کودک و نوجوان خویش اختصاص بدهند. هر قدر وقت گذاری و ارتباط صحیح بین والدین و فرزندان بیشتر باشد. زمینه چنین بازی‌هایی کمتر فراهم می‌شود.
- بهتر است که والدین همراه فرزندان خود به کوهستان، باشگاه‌ها و میادین ورزشی بروند و به کار‌های مورد علاقه آن‌ها بپردازند تا انرژی عصبی و روانی آنان تخلیه شده و توجهشان از بازی‌های رایانه‌ای منحرف شود.
- به فرزندتان اجازه ندهید در فاصله‌ی نزدیکی از صفحه رایانه بنشیند.
- از رایانه‌های با صفحه کوچک استفاده کنید.
- نور صفحه تلویزیون را کم کنید.
- ضروری است بچه‌ها به طور مرتب بین دو نوبت بازی استراحت کنند.
- چشم‌ها باید مسلط به صفحه رایانه باشد.
- روشنایی اتاق به نحوی تنظیم شود که زنندگی نور به حداقل برسد.
- بهتر است والدین با کودکان صحبت کنند که فقط روز‌های تعطیلی مجاز به استفاده از این بازی‌ها هستند.
- با استدلال و منطق آسیب‌هایی را که کامپیوتر به کودکان وارد می‌آورد، متذکر شوید.
مخرب‌ترین بازی‌های تصویری بازی‌هایی هستند که تصاویر آن‌ها به طور مکرر بر صفحه ظاهر می‌شوند و کودک باید به تمام تصاویری که از برابر چشم وی می‌گذرند شلیک کند؛ لذا توصیه می‌شود از این گونه بازی‌ها کمتر در دسترس کودک قرار گیرد.
۵ پیام مهم بازی‌های خشن 

شاید از دید شما بازی‌های خشن کامپیوتری، فقط یک سرگرمی باشند سرگرمی‌هایی که امروز در دسترس بچه‌های شما قرار می‌گیرند و فردا آن را فراموش می‌کنند.

اما این بازی‌های خشن به همراه خود پیام‌های زیادی را به کسی که بازی می‌کند منتقل می‌کنند:

۱- مشکلات به سرعت و با کمی تلاش شخصی حل می‌شوند.
(اگر در اتاقی هستی که شخصی ناشناس در آن هست فقط کافیه اون رو بکشی!)

۲-بهترین راه حل مشکل، حذف کردن منبع مشکل است.
(کسی که چاقو دارد را بکش! این تنها راه حل ماجراست)

۳-در بازی‌های خشن، مشکلات از پایه سفید یا سیاه و خوب یا بد هستند.
(یا این آدم به تو کمک می‌کند یا دشمن تو هست و باید همین الان کشته بشود)

۴- برای واکنش به مشکلات، از پاسخ‌های غریزی استفاده کنید، نه از پاسخ‌های منطقی.
(اولین چیزی که به ذهنت می‌رسد را عملی کن! تو هیچ راه حل دیگری نداری)

۵-تصور انسان، مهارت مهمی در حل مسئله نیست.
(فقط هر چه در صفحه بازی می‌بینی واقعی است. چیز دیگری برای حل مساله نیاز نیست)

مساله اصلی بازی‌های خشن این است که پس از مدت طولانی، این ۵ پیام جزو باور‌ها و تصورات شما می‌شود.

بیشتر بخوانید:حکم جلب سازندگان یک بازی رایانه ای

آن وقت، ناخودآگاه برای حل مشکلاتتان با دیگران، با آن‌ها همدلی نمی‌کنید و با صبر و حوصله فکر نمی‌کنید.

در این موقعیت احتمال تنش و یا هر رفتار غریزی غیرمنطقی دیگری بیشتر و بیشتر می‌شود.

این ۵ پیام بازی‌های خشن را برای خودتان و کودکانتان جدی بگیرید. باور‌های شما توسط رسانه‌ها دست کاری می‌شوند.

منابع: فرزند سبز، بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای