تربیت کودک قانون‌مند و منظم با رعایت برخی نکات مهم

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما استان خوزستان، مدیر سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت خوزستان با اشاره به لزوم وضع قوانین برای کودک از سوی پدر و مادر گفت: باید برای کودک پیامد‌های مراعات کردن یا نکردن قانون را مشخص کرد و قانون را به کمک جمله‌های شرطی توضیح داد؛ برای مثال باید به کودک گفته شود اگر فلان کار را انجام بدهی، این نتیجه را می‌بینی.

دکتر رضا دواساز ایرانی با اشاره به برگزاری هفته ملی کودک از ۱۶ تا ۲۲ مهرماه اظهار کرد: کودک‌آزاری و غفلت از کودکان در همه جوامع شایع است و نتایج جدیدترین مطالعات نشان می‌دهد که بیش از یک کودک از هر چهار کودک در دنیا مورد بدرفتاری جسمی مکرر و شدید قرار می‌گیرند.

وی افزود: تجربه بدرفتاری در دوران کودکی می‌تواند منجر به پیامد‌های شدید و آسیب‌رسانی در دوران کودکی و نوجوانی و حتی در سراسر زندگی این فرد شود. یافته‌ها حاکی از آن است که کودکانی که مورد بدرفتاری و غفلت قرار می‌گیرند، سلامت جسمی و روانی ضعیف‌تر، مشکلات اجتماعی و ارتباطی بیشتر، مشکلات شناختی، رفتار‌های پرخطر مثل مصرف مواد و رابطه جنسی زودرس، مشکلات رفتاری و جرم و بزهکاری بیشتری از خود نشان می‌دهند.

مدیر سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت خوزستان گفت: بنابراین پیشگیری از بدرفتاری و همچنین شناسایی اولیه و انجام مداخلات ضروری در این حوزه نه تنها یکی از حقوق اساسی کودکان است بلکه می‌تواند از بروز آسیب‌های جسمی و روانی پیشگیری کند و شدت آن را کاهش دهد. زندگی در یک مکان امن و برخورداری از ارتباطات قابل اعتماد موجب رشد شناختی، هیجانی و روان شناختی کودکان می‌شود.

لزوم وضع قانون برای کودک در خانواده

مدیرسلامت روان، اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت خوزستان با تاکید بر لزوم وضع کردن قانون برای کودک در خانواده گفت: انضباط از اصول مهم فرزندپروری است و با قانون و مراعات کردن آن ایجاد می‌شود. قانون‌های منزل به مسئولیت‌پذیری و رشد استقلال کودکان کمک می‌کند.

وی افزود: هماهنگی پدر و مادر در تعیین یا تدوین و تنظیم قانون برای کودک و اجرای آن بسیار اهمیت دارد. باید برای فرزندان از دو سالگی قانون گذاشته شود و آن‌ها را با آن آشنا کرد و به پیروی از قانون عادت داد.

باید‌ها و نباید‌های تعیین قانون برای کودکان

دواساز ایرانی بیان کرد: قانون‌ها باید با توجه به سن و مرحله رشد کودک تعیین شوند. همچنین باید قانون را به زبان دوم شخص بیان کرد تا کودک بهتر متوجه آن شود. به طور مثال باید به کودک گفته شود "از مدرسه که برمی‌گردی، کیفیت را در کمد بگذار".

مدیر سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت خوزستان گفت: قانون، قانون است و فرزندان چه دختر و چه پسر، نباید آن را تغییر دهند یا آن را نادیده بگیرند. اگر پدر و مادر این قانون را تعیین کنند که بچه‌ها باید بعد از انجام دادن تکلیف درسی‌شان، دفتر و کتاب‌شان را جمع کنند و درکمد یا کیف‌شان بگذراند، باید آن را برای فرزند دختر و پسرشان یکسان اجرا کنند. برای مثال نگویند که پسر‌ها همگی نامرتب‌اند و اشکالی ندارد که وسایل‌شان را وسط اتاق رها کنند.

وی افزود: قانون‌ها باید به تدریج تعیین شوند. والدین باید مراقب باشند همزمان از سه تا حداکثر پنج قانون تجاوز نکنند، زیرا تعداد زیاد قوانین موجب می‌شود که همکاری کودک و نیز قانون‌پذیری او کاهش یابد و اثر خوب این روش از بین برود. برای کودکان خردسال باید هر بار تنها یک قانون تعیین شود.

دواساز ایرانی بیان کرد: باید برای کودک پیامد‌های مراعات کردن یا نکردن قانون را مشخص کرد و قانون را به کمک جمله‌های شرطی توضیح داد؛ برای مثال باید به کودک گفته شود اگر فلان کار را انجام بدهی، این نتیجه را می‌بینی.

وی افزود: والدین باید به یاد داشته باشند که پیامد‌ها با میزان اهمیت قانون هماهنگی داشته باشند و اگر کودک یک شب به جای ساعت ۹، نیم ساعت دیرتر خوابیده است، او را به مدت یک هفته از دیدن برنامه تلویزیونی مورد علاقه‌اش محروم نکنند.

مدیر سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت خوزستان گفت: قسمت اول قانون باید با جمله‌های مثبت نوشته شود یعنی بر کاری تاکید شود که می‌خواهند فرزندان انجام دهند. برای مثال بگویند "اگر تکالیف درسی‌ات را تا ساعت ۵ عصر تمام کنی، می‌توانی تلویزیون ببینی" و نگویند "اگر تا ساعت ۵ عصر بازیگوشی نکنی می‌توانی تلویزیون ببینی".

وی افزود: همچنین باید قسمت اول قانون را با کلمات دقیق و مشخص نوشت؛ برای مثال باید بنویسند که وقتی مهمان داریم، اگر اسباب‌بازی‌هایت را به بچه‌های آن‌ها هم بدهی تا با هم بازی کنید، یک اسباب بازی جدید جایزه می‌گیری (اسباب‌بازی مورد علاقه فرزندتان که در ضمن خیلی هم گران نباشد). نوشتن اینکه اگر بچه مودبی باشی، اسباب بازی جدیدی جایزه می‌گیری نادرست است، زیرا مودب بودن تعریف و معنای دقیق و مشخصی برای کودک ندارد.

در وضع قوانین، به رشد کودک توجه شود

دواساز ایرانی بیان کرد: والدین باید توانایی و میزان رشد کودک را در کنار گذاشتن قانون در نظر داشته باشند. مثلا گفتن اینکه "اگر در جمع کردن سفره ناهار کمک کنی، برایت قصه می‌گویم" جمله نادرستی است بلکه باید تعیین شود کدام کار‌های منزل؟ مگر کودک می‌تواند در همه کار‌های منزل کمک کند؟

مدیرسلامت روان، اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت خوزستان گفت: باید سعی کرد قانون را با همکاری و مشارکت کودک نوشت. اگر او مقصود پدر و مادر را به درستی متوجه نمی‌شود، می‌توان با نشان دادن یا کشیدن تصویر آن چیزی که مد نظر است، مقصود را به او منتقل کرد.

وی افزود: پس از اینکه یک قانون در ذهن کودک جا گرفت به گونه‌ای که بدون تذکر و یادآوری آن را مراعات کرد، می‌توان قانون دوم را نوشت. برای مثال هر زمان فرزندان همه تکلیف‌های درسی‌شان را انجام دادند و موردی از قلم نینداختند، می‌توان قانون دوم مثلا شستن دست‌ها با مایع دستشویی یا صابون پیش از هر وعده غذا را آن‌ها به گفت.

مدیرسلامت روان، اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت خوزستان بیان کرد: استفاده از روش‌های آموزشی مشارکتی و تعاملی مانند استفاده از فیلم، دیالوگ‌های انگیزشی و تمرین مهارت‌های جدید با والدین در قالب تکنیک‌های مختلف، موجب بهبود یادگیری می‌شود و می‌تواند اثربخشی آموزش‌ها را در بهبود تعاملات والد و فرزندی افزایش دهد بنابراین استفاده از روش‌های فعال یادگیری و ابزار‌های آموزشی مختلف و چند رسانه‌ای برای ارتقای یادگیری گروه هدف یعنی والدین ضرورت دارد.