گسترش تجربه موفق ایران در کشاورزی بدون به کارگیری آفت کش

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، شهرام نعیمی در نشست خبری و کارشناسی با خبرنگاران حوزه کشاورزی، با اشاره به اهمیت امنیت غذایی به عنوان اولویت درجه یک هر جامعه، عوامل خسارت زای زنده را یکی از بزرگترین تهدیدات امنیت غذایی عنوان کرد و گفت: عواملی مانند آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز که در مواردی می‌توانند کل محصول یک کشور را نابود کنند، طبق آمار سازمان خواربار و کشاورزی ملل، اکنون حدود ۴۰ درصد، یعنی نزدیک به نیمی از محصولات کشاورزی را از بین می‌برند و ضروری است که برای کمک به تامین امنیت غذایی، این عوامل مهار شوند.

وی اصلی‌ترین ماموریت موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور را طلایه داری حرکت در مسیر تامین امنیت غذایی با لحاظ کردن حفظ سلامت و ایمنی غذا و حراست از تنوع زیستی توصیف کرد و افزود: موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور حدود ۱۰۰ سال پیش و هم‌زمان با آغاز تحقیقات گیاه‌پزشکی در ایران شکل گرفت و به زودی بخشی از دستاورد‌ها و فعالیت‌های این موسسه در یک قرن گذشته در مراسمی عرضه خواهد شد.

نعیمی با بیان اینکه موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور یکی از قدیمی‌ترین مؤسسات مادری تابعه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) است، اظهار داشت: فعالیت‌های این موسسه در زیرمجموعه‌های مختلفی از جمله ۱۱ بخش ستادی و ۲۸ بخش گیاه‌پزشکی استانی در سرتاسر کشور در حال اجراست.

رئیس موسسه تحقیقات گیاه پزشکی همچنین، اجرای سیاست‌های ابلاغی سازمان تات، نیازسنجی و مسئله یابی در حوزه تحقیقات گیاهپزشکی، دستیابی به دانش فنی و انتقال دانش به مزارع و واحد‌های ذیربط، همکاری با دانشگاه ها، تهیه بانک اطلاعاتی گیاهپزشکی، همکاری با سازمان و معرفی افت کش‌های جدید و کم خطر، تحقیق در زمینه شناسایی عوامل زیان آور در گیاهان، تحقیق در زمینه تکنیک‌های سمپاشی و تحقیق و به روز رسانی حدود مجاز باقی مانده آفت‌کش‌ها در محصولات و... را بخشی از مأموریت ‌های این موسسه خواند.

نعیمی با اشاره به اینکه در ایران نیز، میزان خسارت آفات و بیماری‌ها به مزارع و باغات، حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد است، با تاکید بر لزوم مهار این عوامل خسارت زا برای تامین امنیت غذایی، مدیریت روش‌های مقابله با آفات را دارای ضرورت مضاعف عنوان کرد و افزود: استفاده نابجا و بی رویه از آفت‌کش‌های شیمیایی علاوه بر اینکه بر سلامت محصول نهایی اثر گذاشته و سلامت مصرف کننده را تهدید می‌کند، منجر به آلودگی محیط زیست نیز می‌شود و از همین رو بکارگیری روش‌های نوین و ترویج آن‌ها از مهم‌ترین برنامه‌های این موسسه است.

رئیس موسسه تحقیقات گیاه پزشکی اجرای موفق طرح مدیریت تلفیقی محصول در شالیزار‌های شمال را نمونه‌ای از توانمندی علمی و اجرایی محققان، مدیران و کشاورزان در به کارگیری روش‌های نوین و پیشرفته در تولید غذای سالم عنوان کرد و افزود: در این طرح بدون استفاده از آفت کش‌های شیمیایی، محصول برنج با کمترین خسارت تولید و به بازار عرضه شد.

نعیمی درباره چگونگی اجرای طرح تولید برنج سالم بدون استفاده از آفت کش شیمیایی، اظهار داشت: این برنامه ابتدا در دو مزرعه ۱۰ هکتاری بصورت پایلوت اجرا شد و با موفقیت آمیز بودن آن، در ۱۰۰ هکتار از شالیزار‌های ۷ شهرستان استان مازندران، در دو نوبت کشت توسعه یافت.

وی افزود: در این روش که قرار است در فصل زراعی جدید در ۳ استان شمالی کشور گسترش یابد، بسته تلفیقی که علاوه بر مهار عوامل خسارت زای زنده مانند آفات و بیماری ها، به موضوعات دیگری مانند علف‌های هرز، مصرف آب، تولید نشا، زمان کاشت و ... نیز می‌پردازد، به کشاورزان عرضه می‌شود و کارشناسان تات نیز بر نحوه اجرای آن نظارت می‌کنند.

رئیس موسسه تحقیقات گیاه پزشکی با بیان اینکه استفاده از آفت کش‌های طبیعی مانند گونه‌هایی از زنبور یا حشرات دیگر، بخشی از این بسته تلفیقی است، تصریح کرد: علاوه بر گسترش و ترویج این روش در شالیزارها، برنامه‌هایی برای تولید خرما و مرکبات بدون به کارگیری مواد شیمیایی در دست بررسی است.

نعیمی در ادامه به آفت سن گندم اشاره کرد و با بیان اینکه سن زدگی نباید بیش از ۲ درصد شود، به تشریح فعالیت‌های موسسه تحقیقات گیاه پزشکی در این زمینه پرداخت و گفت: آفات و بیماری‌هایی هستند که اگر به شکل مطلوبی مدیریت نشوند می‌توانند صد در صد محصول را نابود کنند و بار‌ها چنین واقعه‌ای در نقاط مختلف جهان رخ داده و گاه موجب بروز قحطی شده است که ملخ خوارگی و سن زدگی از مهمترین آن‌ها به شمار می‌رود.

وی افزود: در کشور ما نظارت برای مهارکردن سن در حدود ۲.۵ میلیون هکتار از اراضی زراعی انجام می‌شود که با توجه به تنوع اقلیمی و تفاوت‌های آب و هوایی در نقاط مختلف، در اغلب مدت سال صورت می‌گیرد.

نعیمی با بیان اینکه گسترده‌ترین و رایج‌ترین روش مبارزه با سن گندم استفاده از آفت کش‌های شیمیایی است، تصریح کرد: برای مهار کردن  سن، روش‌های بیولوژیک هم داریم، اما در هر حال کشاورز باید روش مبارزه با آفات را انتخاب کند که فعلا رایجترین روش، استفاده از آفت کش شیمیایی است و ما و سایر بخش‌های تات موظفیم که تبعات منفی و آسیب‌های آن به محیط زیست یا سلامت محصول را به حداقل کاهش دهیم.

وی همچنین نظارت و بررسی انواع آفت کش‌های شیمیایی قبل و بعد از عرضه به بازار را از مأموریت ‌های این موسسه خواند و گفت: آفت کش‌های شیمیایی چه در داخل کشور تولید شوند و چه از کشور‌های دیگر وارد شوند، می‌باید مورد مطالعه قرار گیرند تا ضمن بالاترین اثر، کمترین آسیب را در پی داشته باشند.

رئیس مؤسسه تحقیقاتی گیاه پزشکی، با بیان اینکه سازمان تات در زمینه دانش بنیان کردن کشاورزی پیشرو بوده و برای انتقال دانش به مزارع تلاش می‌کند، تصریح کرد: اساسا دانش بنیان کردن کشاورزی یکی از اولویت‌های کشور ماست و در این زمینه از هوش مصنوعی نیز استفاده می‌شود.

نعیمی با بیان اینکه شناسایی به موقع آفات یکی از موثرترین عوامل برای مهار آن است، استفاده از هوش مصنوعی را در این زمینه ضروری دانست و گفت: به طور مثال اطلاع سریع از رشد و تکثیر سوسک سرخرطومی تنها راه مقابله با آن‌ها پیش از آسیب زدن به محصول است و در این زمینه لازم است که از هوش مصنوعی و دیگر تجهیزات شناسایی و تشخیص از راه دور استفاده شود.

رئیس مؤسسه تحقیقاتی گیاه پزشکی تصریح کرد همکاری با بخش خصوصی و شرکت‌های دانش بنیان برای بهره گرفتن از هوش مصنوعی و سایر فناوری‌های نوین جهت مقابله با آفات یکی از مهمترین بخش‌های برنامه ۴ ساله این موسسه است.