حمایت از استادان و تیم‌های تحقیقاتی از الزامات تحقق جهش علمی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، حسین افشین معاون علمی رئیس‌جمهور امروز (۴مرداد) در دیدار با نخبگان و استعداد‌های های برتر استان زنجان با اشاره به عملکرد بنیاد ملی نخبگان در سال گذشته، اظهار داشت : تمرکز اصلی این بنیاد، شناسایی و حمایت از نخبگان در مراحل مختلف تحصیلی و پیش از ورود به هیئت علمی دانشگاه‌هاست. به همین منظور ، طرح‌های متوقف شده‌ای که مانع خلاقیت و نوآوری می‌شدند، کنار گذاشته شده و طرح‌های جدید با نظر نخبگان احیا و اصلاح شده‌اند.

افشین با اشاره به طرح «احمد روشن» که به‌منظور اتصال نخبگان به صنعت طراحی شده، اظهار کرد: تلاش شد درخواست‌های معوق سال گذشته تعیین تکلیف شود. روند پاسخگویی که پیش‌تر ممکن بود تا سه سال به طول انجامد، اکنون به کمتر از ۴۵ روز کاهش یافته است.

وی با اشاره به مشکل چندساله استخدام نخبگان در دانشگاه‌ها، گفت: از سال ۱۳۹۹ تا امسال ، ۱۷۹ نفر از نخبگان معرفی شده به دانشگاه‌ها امکان استخدام نیافته بودند. با پیگیری‌های انجام‌شده و موافقت سازمان برنامه‌وبودجه، این مشکل برطرف شده و اکنون ۲۰ درصد از سهمیه استخدام دانشگاه‌ها برای نخبگان بنیاد ملی فریز شده است.

معاون علمی رئیس‌جمهور به فعالیت‌های بنیاد علم پرداخت و گفت: بودجه این بنیاد برای انجام پروژه‌های علمی توسط اعضای هیئت علمی در نیمه دوم سال گذشته از ۱۰۰ میلیارد به ۵۰۰ میلیارد تومان افزایش یافت که منجر به رشد ۴۰ درصدی در تشکیل پروژه‌های پژوهشی شد.

وی افزود: حمایت از اساتید و تیم‌های تحقیقاتی از الزامات تحقق جهش علمی در کشور است. در این راستا، برخلاف سایر بخش‌ها، منابع دو بنیاد ملی نخبگان و بنیاد علم از پیش تامین شده و دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی می‌توانند از این فرصت استفاده کنند.

افشین با اشاره به ضرورت سرمایه‌گذاری بلندمدت در علم و فناوری، تأکید کرد: نمی‌توان انتظار داشت نتایج سرمایه‌گذاری علمی به‌صورت فوری مشخص شود؛ این فرآیند زمان‌بر است و باید با صبوری، استمرار و حمایت مناسب از نخبگان و اساتید پیش رود.

وی با اشاره به افزایش بودجه بنیاد علم، گفت: با وجود محدودیت منابع، تلاش شد تا بودجه این بنیاد نسبت به گذشته افزایش یابد. گرچه هنوز هم این ارقام در مقایسه با استاندارد‌های جهانی ناچیز است، اما برای نخستین‌بار توانستیم از ۱۰۰ میلیارد به حدود ۵۰۰ میلیارد تومان منابع تزریق کنیم و هدف‌گذاری کرده‌ایم ظرف سه سال، به سطح حمایت‌های علمی دهه گذشته بازگردیم.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور با یادآوری افت علمی کشور در سال‌های اخیر، گفت: این افت، نتیجه کاهش حمایت از علم، دانشگاه‌ها و نخبگان است. نمی‌توان از اساتید و پژوهشگران انتظار معجزه داشت وقتی پشتیبانی مالی و ساختاری از آنها کاهش می‌یابد.

او با اشاره به آیین‌نامه جدید جذب معلمان نخبه، اظهار کرد: بر اساس مصوبه دولت در قالب برنامه هفتم توسعه، مقرر شد دانش‌آموختگان دانشگاه‌های تراز اول کشور بتوانند با گذراندن دوره تربیتی در دانشگاه فرهنگیان، وارد حرفه معلمی شوند. این تصمیم به ارتقای کیفیت نظام آموزش کشور کمک خواهد کرد.

وی همچنین با اشاره به ضرورت تقویت ارتباط بین بازار و فناوران، افزود: در معاونت علمی دو مسیر موازی تعریف کرده‌ایم. یکی فن‌بازار‌های استانی که با حضور استاندار یا معاون اقتصادی تشکیل می‌شوند، و دیگری واحد انتقال فناوری یا کارگزار تخصصی بازاریابی فناوری که اکنون سامانه آن فعال است

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور بیان کرد: شرکت‌های دانش‌بنیان از نظر فناوری پیشرفت خوبی داشته‌اند، اما اکنون چالش اصلی، ورود به بازار است. به همین منظور، ساختاری تحت عنوان «بازار فناوری» در معاونت علمی ایجاد شده تا نیاز‌های این حوزه را به صورت تخصصی پیگیری کند.

وی اظهار کرد: تعداد زیادی مراکز علمی و فناورانه در کشور داریم و با هدف بهره‌برداری بهتر از منابع محدود، در حال قطب‌بندی تخصصی در سطح ملی هستیم. اگر در ارزیابی‌ها مشخص شود که مناطق شمال‌غرب یا غرب کشور از امکاناتی نظیر کارگاه‌های نمونه‌سازی برخوردار نیستند، حتماً این موضوع در اولویت قرار می‌گیرد و حمایت لازم صورت خواهد گرفت.

افشین در ادامه با اشاره به لزوم کاهش هزینه‌های درمانی به‌ویژه در حوزه سرطان گفت : اگر طرح‌هایی در حوزه پیشگیری از سرطان در استان یا کشور در حال اجراست، با آغوش باز از آنها حمایت می‌کنیم. هزینه‌های درمان سرطان نه‌تنها بسیار بالاست، بلکه آسیب‌های عاطفی و روانی سنگینی برای خانواده‌ها دارد؛ بنابراین سرمایه‌گذاری در پیشگیری اقدامی کاملاً عقلانی و مؤثر است.

او افزود: هدف ما این نیست که فقط مراکز محلی و محدود مورد حمایت قرار گیرند. مراکزی که توان ارائه خدمات ملی دارند، در اولویت حمایت قرار می‌گیرند. در صورت فعال بودن و داشتن خروجی، از جمله ارائه خدمات به شبکه آزمایشگاهی کشور، حمایت ویژه انجام می‌شود.

افشین با اشاره به اینکه حمایت مشخصی از مدرسه شهید بهشتی ۲ که مدرسه محل تحصیل مهدی آقاجانلو است انجام می‌گیرد،اضافه کرد: این حمایت می‌تواند در قالب تجهیز آزمایشگاه، توسعه سایت رایانه یا دیگر زیرساخت‌های آموزشی باشد. پس از اطلاع دقیق از نیاز مدرسه، اقدامات لازم از سوی معاونت علمی انجام خواهد شد.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور با اشاره به سرمایه‌گذاری انجام‌شده در سایت مژده تهران، از راه‌اندازی یک پایگاه مهم ملی خبر داد و گفت: در این سایت حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری شده و اکنون به‌خوبی در حال فعالیت است. این مرکز می‌تواند به تمامی دانشگاه‌های کشور خدمات ارائه دهد و مجوز‌های لازم نیز پیش از وقوع جنگ ۱۲ روزه صادر شده است.

وی در ادامه با اشاره به پروژه شهر الکترونیک در محدوده نزدیک پارک فردی که زمین آن پیش‌تر در اختیار وزارت ارتباطات بوده، بیان کرد: توافق شده این منطقه به شهر الکترونیک تبدیل شود و سرمایه‌گذاری قابل توجهی در سال چهاردهم انجام خواهد شد تا عقب‌ماندگی‌های موجود جبران شود.

افشین با اشاره به مهاجرت نخبگان به استان‌های دیگر، از جمله تهران و زنجان، تصریح کرد: آذربایجان غربی و سیستان و بلوچستان جزو استان‌هایی هستند که بیشترین مهاجرت داخلی نخبگان را دارند. باید زیرساخت‌های لازم برای حفظ این نخبگان فراهم شود.

او با تأکید بر حمایت از پایان‌نامه‌های دکترا و پروژه‌های علمی در دانشگاه‌ها، اظهار کرد: در سال‌های اخیر، اعتبارات قابل‌توجهی برای دانشگاه‌ها تصویب شده است؛ از جمله ۲۰۰ میلیارد تومان برای دانشگاه اراک، ۳۰۰ میلیارد برای دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه تهران، و ۵۰۰ میلیارد برای دانشگاه شریف.

افشین همچنین از نقش دولت در حمایت از زیست بوم دانش‌بنیان سخن گفت و افزود: دولت با دریافت مالیات، منابعی برای سرمایه‌گذاری مجدد در زیرساخت‌ها و ارتقای سطح رفاه عمومی فراهم می‌کند. به‌طور مثال، یک شرکت دانش‌بنیان در استان با پرداخت مالیات ۱۶ میلیارد تومانی توانسته نقش موثری در این مسیر ایفا کند.

وی با اشاره به تجربه موفق برخی استان‌ها در ایجاد پارک‌های فناوری، پیشنهاد کرد استان‌ها از این فرصت برای توسعه پارک‌های فناوری خود استفاده کنند. زیرساخت‌ها باید به گونه‌ای فراهم شوند که تولید در استان‌ها با هزینه پایین‌تری انجام گیرد.

افشین با تأکید بر نقش زنان در عرصه علم و فناوری، اظهار کرد: رشد برای زنان در کشور ما مسیر روشنی دارد. باید فرصت تجربه و شبکه‌سازی بیشتری برای زنان فراهم شود تا در سطوح تصمیم‌گیری نیز حضور داشته باشند.

وی با اشاره به ظرفیت بالای حوزه سلامت و هوش مصنوعی، از آمادگی کامل معاونت علمی برای حمایت از ایجاد هسته‌های تخصصی هوش مصنوعی در دانشگاه‌های علوم پزشکی خبر داد و گفت: در حال حاضر، هسته‌هایی در شیراز و دانشگاه تهران ایجاد شده‌اند. اگر دانشگاه زنجان نیز پروپوزال ارائه کند، از آن حمایت خواهیم کرد. این حوزه یکی از محور‌های مهم برنامه هفتم توسعه کشور است. معاونت علمی آمادگی دارد از ظرفیت ماده ۱۱ قانون برنامه برای حمایت از طرح‌های حوزه سلامت و هوش مصنوعی استفاده کند.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور به چالش تمرکز امکانات علمی در برخی استان‌ها پرداخت و تاکید کرد که هر منطقه‌ای که ظرفیت دارد، باید به‌طور مستقل رشد یابد. زنجان به عنوان استانی با ظرفیت بالا ولی پراکندگی در توان علمی معرفی شد و پیشنهاد شد که توانمندی‌های علمی استان زیر نظر پارک علم و فناوری تجمیع شود.

افشین به نقد تفکیک اشتباه میان علم و فناوری اشاره کرد و گفت: فناوری بدون علم پایدار نیست و انقلاب‌های صنعتی پس از انقلاب‌های علمی شکل گرفته‌اند، نمونه‌ای بارز آن فیزیک کوانتومی است.

وی در ادامه هشدار داد: تمرکز صرف بر حوزه‌های درآمدزا مانند مهندسی بدون توجه به علوم پایه، منجر به خشک شدن چشمه تولید علم خواهد شد و تأکید کرد که علم و فناوری در امتداد یکدیگر هستند و نباید در تقابل دیده شوند. در خصوص مهاجرت نخبگان، افشین بیان کرد که استان‌های بزرگ با خروج نخبگان به خارج کشور و استان‌های کوچک‌تر با مهاجرت آنها به تهران مواجه هستند؛ که تامین مسکن، زیرساخت‌های صنعتی و حمایت‌های مالی از راهکار‌های اصلی برای نگهداشت نخبگان است.

در این دیدار و پس از کسب مدال طلای المپیاد ریاضی جهان در استرالیا توسط مهدی آقاجانلو، دانش‌آموز زنجانی، یک باب واحد مسکونی از سوی رئیس جمهور به پاس افتخارآفرینی این نخبه زنجانی به وی اهدا شد.