مشروطه مشروعه در مقابل مشروطه مطلقه

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکزی؛ در ۱۴ مرداد سال ۱۲۸۵، فرمان برقراری حکومت مشروطه در ایران از سوی مظفرالدین شاه قاجار صادر شد.

علمای نجف در آن زمان، به دلیل دوری از ایران، بیشتر بر جنبه‌های نظری موضوع تمرکز داشتند و معتقد بودند که منظور از سلطنت مشروط، سلطنتی است که به اسلام محدود می‌شود. 
 
اما علمای داخل کشور، به ویژه شیخ فضل الله (رحمة الله علیه)، مشاهده می‌کردند که برخی از این فضا، سوء استفاده کرده و سلطنت مشروطه را به معنای سلطنت صرفا مشروط به رأی مردم تفسیر می‌کنند. 
 
به همین دلیل، افرادی مانند شیخ فضل الله نوری (رحمة الله علیه) متوجه شدند که این جنبش از مسیری که مدنظرشان بود، منحرف شده است. 
 
آن‌ها از ابتدا می‌خواستند که احکام اسلام در چارچوب مشروطیت اجرا شود و نفوذ دشمنان از کشور اسلامی قطع گردد؛ اما با انحراف این جنبش، دشمنان در آن نفوذ کردند و این موضوع می‌توانست به معنای به حاشیه رفتن احکام اسلامی باشد. 
 
با تلاش‌های شیخ فضل الله نوری (رحمة الله علیه) ماده‌ای در آن زمان به تصویب رسید که طبق آن، پنج نفر از علمای برجسته باید در مجلس حضور داشته باشند تا مصوبات مجلس را بررسی کنند و در صورت مغایرت هر یک از آنها با شرع، آن را باطل کنند. 
 
این اقدام، خدمت بزرگی از سوی شیخ فضل الله نوری (رحمة الله علیه) بود تا نهضت مشروطیت به طور کامل به دست غرب گرایان نیفتد و از مسیر اسلامی منحرف نشود. از همین نقطه بود که مفهوم مشروطه مشروعه در مقابل مشروطه مطلقه مطرح شد. 
 
برگرفته از کتاب «انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن»، علامه مصباح یزدی، ص۲۰۷و۲۰۸.