پارس جنوبی؛ نشان برتر اقتصاد ایران

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، در آستانه سالگرد ملی شدن صنعت نفت،‌ آقای روحانی در تشریح اهمیت این رویداد مهم تاکید کرد:‌ 29 اسفند 64 سال پیش، صنعت نفت ما ملی شد و استقلال خود را بازیافت اما امروز صنعت نفت ما به معنای واقعی کلمه ملی شد.

وزیر نفت هم گفت: اجرای طرح در دوره تشدید تحریم ها نشان داد که ما می توانیم کارهای خود را پیش ببریم و منتظر حمایت دیگران نمی مانیم و فاز 12 از نمادهای برجسته ملی شدن واقعی صنعت نفت است.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، از مهم ترین مزایای گاز طبیعی تولیدی مرحله 12، می توان به تامین نیازهای فزاینده داخلی به گاز طبیعی، کاهش وابستگی کشور به گاز طبیعی وارداتی، زمینه‌سازی برای توسعه سهم و حضور ایران در بازارهای منطقه‌ای گاز طبیعی و جایگزینی گاز طبیعی به عنوان پاکترین سوخت فسیلی با سوخت مایع مصرفی در نیروگاهها و بخشهای صنعتی برای مقابله با چالشهای زیست محیطی کلانشهرهای کشور به ویژه آلودگی هوا، اشاره کرد.

از دیگر دستاوردهای اجرای این مرحله (فاز) می توان به بهره‌گیری از نیروهای صنعت نفت با هدف نگهداشت و آموزش سرمایه‌های انسانی به عنوان ارزشمند‌ترین دارایی شرکت ملی نفت ایران، اشاره کرد.

پارس جنوبی بعنوان بزرگترین میدان گازی جهان، 40 تریلیون مترمکعب گاز طبیعی و حدود 50 میلیارد بشکه میعانات گازی در خود ذخیره کرده است.

از مهمترین رکوردهایی که پیمانکاران در اجرای این پروژه به آن دست یافته‌اند، می‌توان به ساخت 

محیط های مسکونی کارگری و مدیریتی با ظرفیت بیش از 18 هزار نفر، ثبت رکورد 64,7 میلیون نفر ساعت کار بدون حادثه، رکورد تزریق گاز شیرین از ردیف 5 شیرین سازی در کمتر از 24 ساعت پس از نخستین دریافت گاز ترش، ثبت رکورد زمانی 5.2 روز برای حفاری مقطع 24 اینچ در چاه ، حفاری طولانی‌ترین چاه پارس جنوبی به عمق 311 و نیم متر و ثبت رکورد طولانی ترین لوله‌گذاری به طول بیش از 146 و با زاویه 60 درجه اشاره کرد.

مصرف روزانه 15 هزار مترمکعب آب، 100 مگاوات برق، پردازش 32 هزار علایم فرآیندی، وجود سازه های فلزی، تجهیزات، سه میلیون اینچ قطر لوله، هزار و 200 کیلومتر کابل کشی و 400 هزار تن بتن ریزی از دیگر ویژگی های فاز 12 است.

میدان گازی پارس جنوبی با فاصله 105 کیلومتری از آب های جنوبی ایران، بزرگترین میدان گازی مستقل جهان است که به صورت مشترک بین کشور ایران و قطر قرار دارد.

از مجموع 9700 کیلومتر مربع مساحت این میدان، حدود یک سوم مساحت آن در آب های ایران و بقیه در حوزه کشور قطر قرار دارد. 

وجود 8 درصد از کل گاز دنیا در فاز 12
بر اساس آمار منتشر شده، این میدان گازی حدود 40 تریلیون متر مکعب گاز داشته که بیش از 21 درصد گاز دنیا را شامل می شود.

پیش بینی می شود که ذخایر گاز این بخش از میدان پارس جنوبی بابت سهم ایران معادل 14.2 تریلیون متر مکعب به همراه 19 میلیارد بشکه میعانات گازی باشد که حدود 8 درصد از کل گاز دنیا و حدود 47 درصد از ذخایر گاز کشور را به خود اختصاص داده است و یکی از اصلی ترین منابع انرژی کشور به شمار می آید.

چشم انداز شرکت نفت و گاز پارس به عنوان متولی توسعه طرح های میدان گازی پارس جنوبی، تولید روزانه بیش از یک میلیارد متر مکعب گاز طبیعی و یک میلیون بشکه میعانات گازی (در مجموع معادل 7.5 میلیون بشکه نفت خام ) است.

براساس پیش بینی های صورت گرفته، با توسعه کامل مراحل پارس جنوبی و تحقق راه اندازی 14 پالایشگاه (در مجموع 29 فاز متعارف)، 600 میلیون متر مکعب گاز شیرین، 100 میلیون متر مکعب گاز ترش، یک میلیون بشکه میعانات گازی و 5000 تن گوگرد در روز، 10.5 میلیون تن اتان و 12 میلیون تن گاز مایع در سال تولید می شود.

بر اساس برآوردهای انجام شده، با تولید 25 میلیون مترمکعب گاز طبیعی در روز از هر مرحله (فاز)  پارس جنوبی، حدود 8 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی در سال به دست می آید که ارزش آن با احتساب هر متر مکعب گاز 25 سنت، برابر 2 میلیارد دلار در سال است.

با تولید 500 هزار تن گاز مایع از هر فاز پارس جنوبی در سال (با احتساب هر تن 700 دلار) 350 میلیون دلار و با تولید سالانه 500 هزار تن اتان از هر مرحله  پارس جنوبی (با احتساب هر تن 350 دلار)، 175میلیون دلار در آمد عاید کشور می شود.

همچنین با تولید روزانه 37.5 هزار بشکه میعانات گازی از هر مرحله استاندارد ( با احتساب هر بشکه 100 دلار) ارزش میعانات گازی معادل 1250 میلیون دلار در سال است.

افزایش 1 درصدی تولید ناخالص داخلی با راه اندازی هر فاز
ارزش مجموع تولیدات یک مرحله ( فاز ) متعارف پارس جنوبی برابر با 3.8 میلیارد دلار در سال است.

هم اکنون جمع کل ارزش تولیدات 10 فاز در حال بهره برداری پارس جنوبی معادل 38 میلیارد دلار در سال است.

کارشناسان اقتصادی بر این باورند که با راه اندازی هر مرحله پارس جنوبی یک درصد به تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور افزوده می شود.

ارزش کل تولیدات خام میدان گازی پارس جنوبی برابر با چهار هزار و 400 میلیارد دلار است که در صورت تبدیل آن به محصولات میانی به هشت هزار و هشتصد میلیارد دلار می رسد.

نکته دیگر اینکه میدان پارس جنوبی در شرایط کنونی افزون بر تامین حدود پنجاه درصد گاز مصرفی کشور، گاز مورد نیاز تزریق به چاه‌های نفتی استان خوزستان (به منظور افزایش برداشت از چاه‌های نفتی و ذخیره‌سازی گاز برای مصارف نسل‌های آتی) را تأمین می‌کند و به ‌طور مستمر، محصولات باارزشی نیز به بازارهای جهانی صادر می‌کند که در افزایش میزان تولید ناخالص ملی و در تراز بازرگانی کشور اثرگذار است.

اگر به نقش و اهمیت اقتصادی و اجتماعی تولیدات میدان پارس جنوبی و موضوع ایجاد فرصت‌های اشتغال و کارآفرینی آن، مقوله دیپلماسی نفت و افزایش قدرت چانه‌زنی کشور در مبادلات و مناسبات بین‌المللی و افزایش نقش و اقتدار ایران در بازارهای تولید و تجارت انرژی را نیز اضافه کنیم، ارزش میدان پارس جنوبی بیش از بیش آشکار می‌شود.

قطر از دهه 1980 در این حوزه گازی فعال است
بی گمان با کمی تامل در مورد اعداد و ارقام یاد شده، جایگاه و نقش بسیار مهم و تعیین کننده میدان گازی پارس جنوبی در اقتصاد کلان و تحقق اهداف سندچشم انداز بیست ساله و سرنوشت ساز کشور بیش از پیش مشخص می شود.

قطری ها از اواخر دهه 80 میلادی و در حالی که ایران در حال دفاع از خاک میهن در برابر متجاوزان عراقی بود، با امضای قراردادهای بزرگ صادرات گاز به صورت «ال.ان.جی» با شرکت‌های نفتی صاحب نام آمریکایی، اروپایی، ژاپنی و کره جنوبی، برای توسعه میدان گازی مشترک با ایران که خود نام گنبد شمالی را بر آن گذاشته اند، دست به کار شدند و با بهره گیری گسترده از توان و فناوری خارجی ها، مبنای  اقتصاد خود را بر توسعه صنعت گاز پایه ریزی کردند.

قطرزمانی توسعه میدان گازی مشترک را آغاز کرد که تاسیسات و سکوهای نفتی ایران در خلیج فارس روزانه در حمله جنگنده های عراقی و ناوهای آمریکایی ویران می شد.

همان زمان تمام نیروهای متخصص صنعت نفت هم در حال بازسازی تاسیسات نفتی بمباران شده بودند.

پس از پایان جنگ ، ایران فعالیت گسترده ای را برای بازسازی خرابی های جنگ آغاز کرد ؛ اما نتوانست همزمان با قطر، فعالیت های توسعه ای برای برداشت از مخزن هیدروکربوری مشترک پارس جنوبی را آغاز کند.

با توجه به وسعت این میدان، توسعه آن در فازهای مختلف مطابق با برنامه های پنجساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و چشم انداز توسعه کشور، با هدف تامین تقاضای رو به رشد گاز طبیعی اعم از مصارف داخلی در کشور و تزریق آن به میادین نفتی به منظور صیانت از مخازن و همچنین صادرات گاز در دستور کار شرکت ملی نفت ایران قرار گرفت.

به منظور تحقق اهداف چشم انداز 20 ساله کشور، طرح های متعدد و متنوعی در حوزه های مختلف کشور تعریف شده است که لزوما نقش و اهمیت آنها با هم برابر نیست.

طبیعی است برخی از این طرح ها از جمله طرح توسعه پارس جنوبی در تحقق این اهداف سهم بیشتری دارند و پارس جنوبی نه تنها به عنوان یکی از طرح های کلان شرکت ملی نفت ایران بلکه به عنوان یکی از طرح های مطرح و حیاتی کشور مطرح است که به دلیل نقش پررنگ آن در بازار های انرژی جهانی و منطقه خاورمیانه، تحولات آن از سوی رسانه های خارجی نیز دنبال می شود.

از این منظر بدیهی است که از یک سو با توجه به اهمیت این میدان گازی در اقتصاد بین الملل و از سوی دیگر برداشت حجم عظیمی از گاز همزمان در کشورهای ذینفع، ضرورت به روز رسانی داده های تولید و همچنین تحلیل این داده ها به منظور شناسایی عملکرد این مخزن بسیار مهم است.

توسعه پارس جنوبی ضامن ایجاد صدها هزار شغل جدید
با توجه به اینکه ذخیره درجای میدان گازی پارس جنوبی نزدیک به 50 درصد ذخیره کل گاز کشور را تشکیل می دهد و هر گونه اشتباه در پیش بینی تولید، اثر بسیار جدی در برنامه ریزی های فرآورش، مصرف و تزریق گاز کشور خواهد داشت.

از این رو تلاش برای بکارگیری تمامی روشهای ارزیابی رفتار مخزن، تصمیم خردمندانه ای در برنامه ریزیهای توسعه این میدان به شماری می رود.

توسعه میدان پارس جنوبی می‌تواند باعث ایجاد صدها هزار شغل جدید و اشتغال تعداد چشمگیری از جوانان و متخصصان کشور در این حوزه شود. 

محمد علی عمادی مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران درباره اهمیت ذخایر گازی پارس جنوبی  معتقد است ارزیابی صحیح عملکرد مخزن (‌پارس جنوبی )‌ نیازمند دانستن شاخص هایی مانند  میزان گاز درجا، فشار متوسط مخزن و ذخیره و ذخیره قابل استحصال است.

به گفته وی ؛‌  با توجه به اهمیت میدان گازی پارس جنوبی در اقتصاد ملی کشور و ضرورت آگاهی از رفتار جریان سیال مخزن به منظور ایجاد ارزش افزوده بیشینه، طرح  پژوهشی کلانی با عنوان طرح جامع بهینه سازی تولید و عملکرد میدان گازی پارس جنوبی با الگوی مدیریت پویایی مخزن با زیر پروژه های متعدد تعریف شده است که یکی از این طرح ها تحلیل داده های تولید در میدان گاز میعانی پارس جنوبی است.

مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران افزود : یکی از دستاوردهای اجرای طرح  تحلیل داده های تولید در میدان گاز میعانی پارس جنوبی، محاسبه ذخیره قابل استحصال،حجم تخلیه چاه، ضریب پیوسته گازو میعانات درجا وفشار متوسط مخزن بااستفاده از تحلیل دادههای جریانی ته چاه است.

توسعه طرح های پارس جنوبی در شرایط تحریم های بین المللی علیه ایران آغاز شد و همزمان با ادامه روند توسعه، عرصه با تشدید اعمال تحریم های غرب روز به روز تنگ تر و شرایط سخت تر شد و با هجرت شرکت های خارجی فعال در پارس جنوبی و کنار گذاشتن نیروهای خارجی، شرکت ملی نفت ایران با اتکا به پیمانکاران و متخصصان داخلی در تمامی بحران های موجود در دوران های متفاوت با وجود مشکلات و تنگناها همواره در راستای تحقق اهداف ملی گام های موثر برداشته است.

وزیرنفت: تحریم نمی تواند ما را متوقف کند 
وزیر نفت در درباره استقامت متخصصان ایرانی در مقابل تحریم‌ها گفت : تحریم نمی تواند ما را متوقف کند اگرچه ممکن است کار ما را سخت و دشوار کند و در برخی موارد هزینه‌ها را بالا ببرد اما نمی‌تواند ما را متوقف کند.

بیژن نامدار زنگنه افزود : ما در بدترین شرایط تحریم با قیمت‌های پایین نفت چون عزم می‌کردیم و سرسختی داشتیم، هدف‌گذاری شد و همه تلاش کردند، همه خواستند و خدا هم به ما کمک کرد.

وی درباره طرح فاز 12 پارس جنوبی که با حضور رئیس جمهور افتتاح شد ، گفت: این طرح به معنای واقعی و در عمل تحقق اقتصاد مقاومتی و مدیریت جهادی بود.

زنگنه افزود: عزم و اراده مدیران صنعت نفت و پیمانکاران نشان داد که تحریم نمی‌تواند ما را متوقف کند.

وزیر نفت گفت: سه فاز دیگر 15، 16 و 17 هم‌اکنون در مدارند اما نه با ظرفیت کامل و قرار است سال آینده به ظرفیت کامل برسند.

وی افزود: امروز بیش از 125 میلیون مترمکعب تولید جدید از شش فاز پارس جنوبی داریم، آنچه مهم است با این تولیدی که شد امسال کمبود گاز نداشتیم.

زنگنه گفت: 36 درصد بیش از سال گذشته گاز تولید کردیم؛ معنی آن این است که سوخت مایع کمتری مصرف شده است.

رئیس جمهور  هم درباره آینده توسعه مراحل پارس جنوبی گفت :‌ امیدواریم با تلاش و همفکری بتوانیم در دو سال آینده همه مراحل پارس جنوبی را تکمیل کنیم. 

آقای روحانی افزود :‌ اینکه امسال توانستیم به سبب افزایش تولید گاز  به تعداد زیادی از واحدهای نیروگاهی و صنعتی گاز بدهیم کاری بسیار بزرگ  است چرا که در گذشته نمی توانستیم سوخت گاز این واحدها  را تأمین کنیم و این اقدام ما به معنای توجه به محیط زیست است. 

با بهره برداری از مراحل باقیمانده پارس جنوبی، نقش و تاثیر این منطقه راهبردی در توسعه اقتصادی ایران بیش از پیش نمایان می شود .

اگر به نقش و اهمیت اقتصادی و اجتماعی تولیدات میدان پارس جنوبی و موضوع ایجاد فرصت های اشتغال و کارآفرینی آن، مقوله دیپلماسی نفت و افزایش قدرت چانه زنی کشور در مبادلات و مناسبات بین المللی و افزایش نقش و اقتدار ایران در بازارهای تولید و تجارت انرژی را نیز اضافه کنیم، ارزش میدان پارس جنوبی بیش از بیش آشکار می شود و با کمی تامل در مورد اعداد و ارقام یاد شده، جایگاه و نقش بسیار مهم و تعیین کننده میدان گازی پارس جنوبی در اقتصاد کلان و تحقق چشم انداز بیست ساله و سرنوشت ساز کشور بیش از پیش مشخص می شود.

تولید 200 محصول از نفت و گاز
کارشناس ارشد حوزه انرژی و معاون سابق نظارت بر طرح ها و ساخت داخل وزارت نفت از تولید حدود 200 هزار نوع محصول از نفت و گاز در دنیا خبر می دهد و می گوید: این رقم درایران خیلی اندک است و هنوز در صنعت پتروشیمی هم در مرحله خام فروشی یا شبه خام فروشی هستیم در حالی که 70 درصد لوازم منزل  ما از محصولات نفت و گاز است.

اصغر ابراهیمی اصل اظهار می دارد : ایران با ذخایر قابل توجه نفت و گاز از برترین و والاترین مزیت های نسبی برای توسعه جهات تراز برخوردار است. فقط با استقرار اقتصاد مقاومتی که ترجمان دفاع مقدس در عرصه تولید و پیشرفت اقتصادی کشور است، می توانیم اقتصاد دنیا را به خود وابسته کنیم چون حداقل تا سال 2050 دنیا به انرژی نفت و گاز نیاز دارد و اقتصاد ایران را تحریم ناپذیر خواهد کرد.

به گفته ابراهیمی اصل ؛ خام فروشی نفت و گاز پایین تر و کم ارزش ترین کار اقتصادی است که باید از آن رها شویم و امروز تولید نفت، بنزین، نفت سفید و گازوئیل و نفت کوره فقط 4 محصول از دهها هزار محصولی است که در پالایشگاه های جهان تولید می شود.

منابع آب خلیج فارس، نفت و گاز ایران، بازارهای هدف منطقه و ظرفیت های اقتصاد دریا 4 رکن مهم برای پیشرفت اقتصادی جهانی تراز اولویت منطقه است و می توانیم نهضت توسعه کشاورزی گلخانه ای را با مزیت های اقتصاد دریا محور در سواحل خلیج فارس آغاز کنیم.

حضور بخش خصوصی و مردم در عرصه اقتصاد و رونق تولید مانند دوران دفاع مقدس باید ساماندهی و برنامه ریزی شود.

کارشناس ارشد حوزه انرژی و معاون سابق نظارت بر طرح ها و ساخت داخل وزارت نفت اظهار می دارد : پالایشگاههای کشورهای وارد کننده نفت از ما بیشتر است و محصولات پتروشیمی ایران را وارد و هزاران محصول تولید می کنند و دوباره به ما می فروشند.

اصلاح الگوی مصرف  ضروری است و مصرف گاز در ایران بیش تر از کل اتحادیه اورپاست و در ایران گاز را می سوزانیم اما در اروپا محصول هم تولید می کنند.

داشتن منابع شرط کافی برای توسعه نیست و باید حداکثر ارزش افزوده ان را هم استخراج کنیم و فاز 12 پارس جنوبی نشان داد که ما می توانیم با تلاش جهادی در مسیر اقتصاد مقاومتی و با موفقیت به راه خود ادامه دهیم.