شرکت های هواپیمایی آماده ورود به بازار ایران

به گزارش خبرگزاری صداوسیما و به نقل ازرویترز در گزارشی از وین به قلم «تیم هیفر Tim Hepher »، «پریسا حافظی» و «جان آیریش» نوشت:

شرکت های هواپیماسازی غربی امیدوارند در صورت محقق شدن موافقتنامه برنامه هسته ای ایران، میلیاردها دلار از رهگذر امضای قرارداد با این کشور کسب کنند. بدین ترتیب، یکی از روشن ترین بازارهای صنعت هواپیمایی جهان از قرنطینه بیرون خواهد آمد.

ایران و شش کشور قدرتمند جهان روز جمعه در تلاش بودند تا آخرین موانع موجود بر سر راه امضای یک توافق تاریخی را در وین رفع کنند. این توافق می تواند به بیش از 12 سال اختلاف دو طرف بر سر جاه طلبی های هسته ای تهران پایان دهد. مهلت این گفتگوها تا آخر هفته کنونی تمدید شد.

برای تهران، دورنمای برچیده شدن تحریم های اقتصادی گسترده و همچنین تحریم تجاری آمریکا حاکی از فرصت نوسازی ناوگان هوایی این کشور است با بهایی قابل قبول است. متوسط سن ناوگان هواپیمایی ایران به 23 سال می رسد که این رقم تقریبا دو برابر متوسط جهانی است. این در حالی است که ایران سال ها برای نوسازی ناوگان هواپیمایی خود بهای بسیار زیادی را در بازار سیاه پرداخت می کرد.

این موضوع برای شرکت های هواپیمایی ایرباس، بوئینگ و سایر شرکت های هواپیمایی می تواند به معنای قراردادهایی باشد که رقم آنها حداکثر به 20 میلیارد دلار بالغ می شود. دورنمای این قرادادها تا حدی در مواضع مذاکره کنندگان در اردوگاه های مختلف، در طی گفتگوهای هسته ای طولانی شکل گرفت. این موضوع همچنین برای هواپیمای بوئینگ «747 اس پی» شرکت هواپیمایی «ایران ایر» که آخرین هواپیمای موجود از این نوع محسوب می شود، می تواند به معنی بازنشستگی آبرومندانه باشد.

«ماکسیمو گاینزا» مشاور ارشد شرکت نظارت بر ناوگان های هواپیمایی انگلیس موسوم به «اسند فلایت گلوبال Ascend Flightglobal » در این باره گفت: «بسیاری از این هواپیماها، حقیقتا به پایان عمر خود رسیده اند.»

وی در این باره گفت: «زمانی که تحریم ها لغو شود، ایران به یک بازار داغ تبدیل خواهد شد.»

«فرهاد پرورش» مدیر عامل شرکت «ایران ایر» سال گذشته در گفتگویی با خبرگزاری رویترز اعلام کرد به محض آنکه تحریم ها کاهش پیدا کند، ایران تلاش خواهد کرد دست کم 100 هواپیمای جت پهن پیکر مناسب برای سفرهای کوتاه را خریداری کند. وی افزود در صورتی که گفتگوهای هسته ای با شکست روبرو شود، این کشور برای تهیه هواپیماهای مذکور به روسیه و چین مراجعه خواهد کرد.

مقامات صنعتی ایران و کشورهای غربی برآورد کرده اند که ایران با 80 میلیون نفر جمعیت، طی دهه آینده مجموعا به 400 فروند هواپیما نیاز خواهد داشت. این موضوع حاکی از وجود فرصت های تجاری برای هر دو شرکت غربی و بزرگ تامین کننده هواپیما به علت مدت زمان طولانی لازم برای آماده شدن سفارش ها است.

مقامات ایرانی به فهرست بالقوه گسترده ای برای خرید هواپیما اشاره کردند که مواردی از قبیل هواپیماهای جدید سبک بوئینگ «787» و ایرباس «ای 350» و همچنین هواپیماهای پرکاربردی مانند بوئینگ «737» و «777» یا هواپیماهای ایرباس «ای 320» و «ای 330» و حتی نسخه اخیر جامبوی بوئینگ «8 - 747» را شامل می شود. بوئینگ «8 - 747» هر چند هنوز هم تولید می شود،‌اما میزان فروش آن به شدت رو به کاهش است.

**بوئینگ در بهترین جایگاه قرار دارد**

به گفته منابع آگاه حوزه صنعت، منابع دیپلماتیک و کارشناسان آشنا با دیدگاه طرف ایران، به نظر می رسد بوئینگ در بهترین جایگاه قرار دارد و می تواند بیشترین سود را از موج نخست فروش هواپیماها به ایران ببرد. بخشی از این موقعیت به این علت است که فرانسه، که محل استقرار شرکت ایرباس است و 11 درصد سهام این کشور را در اختیار دارد، رویکردی سختگیرانه را در گفتگوهای هسته ای ایران در پیش گرفت.

پاریس طی سال های اخیر رویکرد جنگ طلبانه تری را در قبال تهران در پیش گرفته است و خود را به میزان بیشتری با رقبای سنی ایران در آن سوی خلیج (فارس) یعنی قطر و عربستان سعودی همسو کرده است.

یک منبع آگاه صنایع هواپیمایی اروپا که خواست نامش فاش نشود در این باره گفت: «موضع فرانسه، به ویژه لوران فابیوس وزیر امور خارجه این کشور، مسائل را برای ایرباس تسهیل نکرده است.»

وزیر ترابری ایران ماه گذشته در هشداری به فرانسه اعلام کرد این کشور، با خطر از دست دادن تجارتی به ارزش 80 میلیارد دلار روبرو است، مگر آنکه موضع خود را در قبال تهران تغییر دهد.

یک کمیته سنای فرانسه اخیرا در این خصوص ابراز نگرانی کرد که شرکت های داخلی این کشور در رقابت برای کسب بازار تهران، در حال عقب افتادن هستند.

یک مقام ارشد دولت فرانسه نیز در پاسخ اعلام کرد: «نفر اول بودن به این معنا نیست که اولین خدمات را دریافت خواهید کرد. ما آماده خواهیم بود. در خصوص شرکت های ما نگران نباشید.»

«پرورش» همچنین سال گذشته به رویترز اعلام کرد ایران، تامین کنندگانی را در اولویت قرار خواهد داد که در هنگام باز شدن پنجره کاهش تحریم ها در سال 2014، همکاری کردند.

بوئینگ در این باره در ماه اکتبر اعلام کرد دفترچه های راهنما، نقشه ها، جداول و داده های مربوط به هواپیماهای خود را به شرکت «ایران ایر» فروخته است. این نخستین معامله تایید شده بوئینگ با ایران از سال 1979 و زمان بحران گروگانگیری است که به قطع روابط دیپلماتیک میان آمریکا و ایران و تحریم های آمریکا منتهی شد.

اتحادیه اروپا به صورت خاص، تجارت در صنعت هواپیمایی غیر نظامی را با ایران منع نمی کند. این اتحادیه، صادرات فناوری های دارای «کاربرد دوگانه» را در سال 2007 به ایران ممنوع کرد و از آن زمان به بعد، همواره ممنوعیت های اعمال شده علیه ایران را تشدید کرده است. بدین ترتیب، فروش هر گونه موتور هواپیمای غیر نظامی و جت به ایران ممنوع شده است.

ایرباس در این باره اعلام کرد در جریان کاهش موقت تحریم های ایران، درخواست صدور مجوز صادرات به این کشور را مطرح کرده است. بر این اساس، شرکت ایرباس قصد داشت برخی از قطعات هواپیما را به ایران بفروشد. مسئولان این شرکت از اعلام این موضوع خودداری کردند که آیا کالاها یا خدماتی را در حقیقت به ایران ارائه کرده اند یا نه.

**تماس های زودهنگام**

مقامات ایرانی اعلام کرده اند با افرادی که نمایندگی شرکت های هوا و فضای غربی را به عهده دارند، تبادلات متعددی انجام داده اند تا بدین ترتیب، معاملات آینده را مورد بررسی قرار دهند که از جمله آنها می توان به نشست های انجام شده در چندین شهر اروپایی اشاره کرد.

دو مقام ارشد ایرانی در این باره اعلام کردند این موضوع مورد پذیرش قرار گرفته است که ایران پس از لغو تحریم ها، 100 فروند هواپیمای بوئینگ را خریداری خواهد کرد. این در حالی است که مقامات صنایع آمریکایی، انجام هر گونه معامله غیر رسمی را مذاکرات تجاری غیر رسمی را با ایران تکذیب کردند.

«ری کانرRay Conner» مدیر اجرایی ارشد هواپیماهای تجاری بوئینگ طی هفته کنونی در این باره در واشنگتن به رویترز اعلام کرد: «این موضوع،‌قطعا یک فرصت خواهد ود. ما قبلا هم هواپیماهای زیادی را به ایران فروخته ایم و این ناوگان، واقعا مسن شده است. اما تا زمانی که دولت ما این موضوع را مورد تایید قرار نداده باشد، ما همچنان در حاشیه باقی خواهیم ماند.»

برخی از تحلیلگران صنایع، خواستار رعایت احتیاط در تخمین شمار هواپیماهایی شدند که صنعت هواپیمایی ایران در نهایت برای خرید آنها سفارش خواهد داد. این تحلیلگران در این باره اعلام کردند ایران برای حفظ یک ناوگان بزرگ، همچنین به توسعه صنعت مسافری سود ده نیاز دارد و باید این اقدام را از طریق گشایش بازار داخلی و تقویت یک کانون جذاب بین المللی انجام دهد.

«ریچارد آبولافیا Richard Aboulafia» از کارشناسان گروه «تیل Teal» در ایالت ویرجینیای آمریکا در این باره گفت: «آنها باید پیش از خرید تعداد هواپیماهایی که متناسب با کشوری با این توان بالقوه است، ابتدا موانع اقتصادی را رفع کنند.»

طرح هایی برای کاهش تعرفه های داخلی وجود دارد، اما ترافیک هوایی در برخی از مسیرهای خارجی ممکن است به صورت دائم و به نفع شرکت های رقیب منطقه ای مانند امارات، از دست رفته باشد.

ایران در بلند مدت، جاه طلبی های راهبردی را در قبال شهرهای رقیب حاشیه خلیج (فارس)، به عنوان یک کانون جذب ترافیک از کشورهای غرب اروپا و شمار آمریکا به سمت منطقه آسیا - اقیانوس آرام دارد. اما داشتن یک ناوگان هواپیمایی جدید از هواپیماهایی که به سرعت پرواز می کنند، ممکن است به چیزی بیش از کاهش تحریم ها نیاز داشته باشد.

پس از رشد ناگهانی در تقاضای خرید هواپیما، شرکت های عمده تولید کننده غربی اکنون بیشتر ظرفیت خود را برای دهه آینده به فروش رسانده اند.

کارشناسان در این باره اعلام کردند ایران ممکن است مجبور شود برای آغاز، به بازار هواپیماهای دست دوم وارد شود یا هواپیما اجاره کند. اما شرکت های اجاره هواپیما، خواستار مشخص شدن مسائلی حساس هستند که از جمله آنها می توان به مسائل قانونی و قضایی اشاره کرد که به واسطه غیبت اجباری ایران از این بازار، باید حل و فصل شود.

«تونی ویتی» مدیر اجرایی ارشد شرکت تجارت هواپیماهای «کابوت اویشین» انگلیس در این باره گفت: «گزینه های چندانی پیش رو نیست، و علت آن نیز فروخته شدن ظرفیت خطوط تولید است.. در کوتاه مدت، اگر به ایرباس یا بوئینگ مراجعه کنید، باید سه یا چهار سال صبر کنید.»

این موضوع می تواند به معنای اجاره هواپیما، یا خرید هواپیماهای دست دوم و قدیمی چهار موتوره باشد که از جمله آنها می توان به نسخه های نه چندان جدید هواپیماهای بوئینگ 747، یا هواپیمای ایرباس «ای 340» اشاره کرد که تولید آن متوقف شده است.

کارشناسان در این باره اعلام کردند هر چند این هواپیما به اندازه هواپیماهای جدیدتر دو موتوره، محبوب نیستند، به آسانی و با قیمت هایی پایین در دسترس قرار دارند و همچنان، مزیت کاهش میزان مصرف سوخت را برای شرکت های هواپیمایی ایرانی ارائه خواهند کرد.