بزرگداشت شاعر و عارف ترکمن مختومقلی فراغی در بجنورد

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای خراسان شمالی؛  مختومقلی فراغی، شاعر و متفکر بزرگ ترکمن، در سال ۱۷۳۳ میلادی در منطقه حاجی‌قوشان (واقع در نزدیکی شهر گنبد کاووس) به دنیا آمد.

او یکی از برجسته‌ترین چهره‌های ادبی و فکری ترکمن‌ها به شمار می‌رود که با اشعار عمیق و تأثیرگذار خود نه‌تنها به یکی از پایه‌گذاران ادبیات نوین ترکمن بدل شد، بلکه به عنوان نماد هویت‌بخشی و اتحاد فرهنگی ترکمن‌ها نیز مطرح است. تأثیر فراغی بر فرهنگ ترکمن، قرن‌ها پس از مرگش، همچنان باقی‌مانده و جایگاه ویژه‌ای در دل و ذهن مردم ترکمن دارد.

مختومقلی فراغی در محیطی مذهبی و علمی بزرگ شد. پدرش، دولت‌محمد آزادی، خود یکی از شخصیت‌های برجسته فرهنگی و ادبی ترکمن‌ها بود و تأثیر قابل‌توجهی بر مسیر فکری و ادبی مختومقلی گذاشت.

او پس از کسب تحصیلات در مدارس محلی، برای ادامه تحصیل به بخارا و خوارزم رفت و در آنجا با فلسفه، علوم دینی و عرفان آشنا شد که بعد‌ها به طور چشمگیری در آثارش بازتاب یافت.

اشعار مختومقلی فراغی از نظر سبک و محتوا در ادبیات ترکمن انقلابی به شمار می‌آیند.

او نخستین شاعری بود که زبان عامیانه و محاوره‌ای ترکمنی را به‌جای زبان ادبی کلاسیک آن زمان در اشعارش به کار گرفت. این کار او موجب شد که اشعارش برای عامه مردم قابل‌فهم و پرطرفدار باشد.

موضوعاتی همچون عدالت اجتماعی، عشق، ایمان، اخلاق و اتحاد در اشعار او جایگاه ویژه‌ای داشتند. او به‌ویژه به مسائلی همچون ظلم و ستم حکام، اختلافات قبیله‌ای و بی‌عدالتی‌های اجتماعی اعتراض کرده و مردم را به همبستگی و حمایت از یکدیگر دعوت می‌کرد.

یکی از ویژگی‌های برجسته اشعار مختومقلی، توجه به مسائل اجتماعی و ضرورت اتحاد ملی ترکمن‌ها است.

او با زبانی ساده و روان، مفاهیم عمیق فلسفی و اخلاقی را به گونه‌ای بیان می‌کرد که توانسته است طی قرون متمادی همچنان جایگاه خود را در دل مردم ترکمن حفظ کند.

از نگاه مختومقلی، ترکمن‌ها باید از اختلافات قبیله‌ای پرهیز کرده و به‌دنبال همبستگی باشند. او همچنین در آثارش نسبت به تأثیرات خارجی و تهدیداتی که فرهنگ و هویت ترکمن را تهدید می‌کرد، هشدار می‌داد.

یکی دیگر از وجوه مهم آثار مختومقلی فراغی، تأثیرپذیری او از آموزه‌های عرفان اسلامی و اخلاق دینی است. او در بسیاری از اشعارش به آموزه‌های قرآنی و مفاهیم اخلاقی اسلامی پرداخته و نقش ایمان و تقوا در زندگی فردی و اجتماعی را مورد تأکید قرار داده است. در اشعارش، خداوند به عنوان منبع نهایی عدالت و حقیقت معرفی می‌شود و انسان‌ها را به عمل به اصول اخلاقی دعوت می‌کند.

مختومقلی فراغی در سال ۱۷۹۰ میلادی درگذشت و در نزدیکی روستای آق‌توقای (در مرز ایران و ترکمنستان کنونی) به خاک سپرده شد.